نگاهی به فیلم «تا آمدن احمد»
گوشهای از 2840 بار بمباران یک شهر
مهدی امیدی
دومین فیلم سینمایی «صادق صادق دقیقی» یک اثر مهم و قابل توجه است؛ موضوع جدید و ناگفتهای به تصویر کشیده شده که بخشی ناشناخته از تاریخ جنگ تحمیلی هشت ساله ما را بازنمایی میکند. موضوع کلی فیلم، درباره 2800 روز جنگ در جزیره خارک و 2840 مرتبه بمباران در این جزیره است. متأسفانه بسیاری از مردم کشور ما اصلا از چنین واقعیتی خبر ندارند. اگر این اتفاق در آمریکا افتاده بود، هالیوود چندین فیلم راجع به آن میساخت و سیا و پنتاگون هم از آن فیلمها حمایت میکردند تا به همه جهان نشان دهند که چقدر مظلوم هستند!
اما مضمون کلی فیلم فراتر از این محدوده زمانی و مکانی بوده و راوی مقاومت و صلحطلبی مردم ایران در دنیای پرخشونت امروز جهان است. مقاومتی سرشار از انسانیت و نوع دوستی. نگره فیلم، بر لبه تیغ حرکت میکند، اما به خاطر پایبندی به حقایق دوران دفاع مقدس، از سقوط در پرتگاه «ضدجنگ نمایی» در امان میماند. اهمیت دیگر فیلم، کارگردانی خوب اثر است که توانسته برخی از ضعفهای فیلمنامه را بپوشاند و مخاطب را پای تماشای آن نگه دارد. جلوههای ویژه فیلم، چشمگیر هستند و با اینکه به وسیله رایانه بازسازی شدهاند اما قابل باور و نزدیک به واقعیت هستند. فیلم از دکوپاژ و میزانسنهای خوش پرداختی برخوردار است که نتیجه آن خلق صحنههایی زیباست. مهدی فقیه و افسر اسدی، ازجمله بهترین بازیهای کارنامه هنری خود را به نمایش درآوردهاند. و دیگر اینکه فیلم، بخشی از فرهنگ بومی سرزمین ما را پدیدار میسازد و از این منظر، یک اثر ملی هم محسوب میشود.
اما آنچه سبب شده تا فیلم «تا آمدن احمد» یک قدم از تبدیل شدن به شاهکاری در سینمای دفاع مقدس عقب بماند، کم رمق شدن فیلمنامه در میانه فیلم است. پس از یک شروع پویا و پرتحرک، ناگهان، فیلم از نفس میافتد، چون فضای فیلمنامه به پیچ و خمهای دراماتیک بیشتری نیازمند بوده. البته سعی شده تا این خلأ با ایجاد کشمکش میان مهمان ناخوانده با داماد خانواده و نامزدش پر شود، اما این ماجرا، ارتباط چندانی با سیر کلی درام و محتوای اصلی فیلم ندارد و فضایی شبیه به فیلمهای با رویکرد خیانت را به وجود میآورد.
«تا آمدن احمد» یک فیلم معمایی است که مزه اصلی آن به نهفته بودن هویت شخصیت محوریاش -با بازی پرهام دلدار- وابسته است. احتمال فاش شدن معما، در نقدها و نگاههای رسانهای، این گونه فیلمها را شدیدا تهدید میکند. فقط کافی است که در نوشتهای یا گفتهای، ماجرا لو برود، آن وقت است که فاتحه فیلم خوانده است! مشکل اصلی فیلم هم دقیقا از همین جا ناشی میشود؛ وابستگی بیش از حد روایت فیلم به یک معما.
«تا آمدن احمد» پس از «بزرگمرد کوچک» یک پیشرفت محسوس در کارنامه صادق دقیقی محسوب میشود. این کارگردان سینمای دفاع مقدس نشان داد که توان لازم برای اجرای پروژههای جنگی پرجلوه را داراست.