گزارش خبری تحلیلی کیهان
آمریکا حربه تحریم را تیزتر کرد /وظیفه مجلس سنگین‌تر شد
طبق متن صریح برجام، دولت آمریکا مسئول لغو یا توقف تحریم‌ها علیه ایران است که با توجه به مصوبه جدید مجلس نمایندگان این کشور، کاخ سفید رسماً از فرآیند تصمیم‌گیری در این زمینه حذف شده است؛ فرآیندی که تمام داشته‌های اندک ایران در این متن توافق را نیز از بین می‌برد.
مجلس نمایندگان آمریکا با تصویب یک مصوبه جدید درباره حدود اختیارات رئیس جمهور این کشور در زمینه کاهش تحریم‌های ایران، پیش از آغاز شدن اجرای برنامه جامع مشترک اقدام رسماً تأیید کرد که تحریم‌های اساسی ایران در زمینه‌های مختلف کوچکترین کاهش، توقف و لغوی نخواهد داشت.
در رأی‌گیری مجلس نمایندگان آمریکا با 186 رأی مخالف در برابر 247 رأی موافق و نیز یک رأی ممتنع، به طرحی رأی داد که باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده را از لغو تحریم‌های ایران منع می‌کند. این طرح رئیس جمهور را از لغو تحریم‌های ایران تا ژانویه سال 2017 باز می‌دارد.
تصویب نهایی این طرح دولت آمریکا را به طور کامل از فرآیند مدیریت تحریم‌های کنگره برکنار و برجام را به قراردادی یکجانبه علیه ایران تبدیل می‌کند. پیش از این و براساس ادعای مذاکره کنندگان ایرانی، اجرای برجام، موضوع مورد انتظار ما از دولت آمریکا بود و دعواهای 2 جناح جمهوری‌خواه و دموکرات ربطی به ما ندارد! اما حالا ظاهراً به ما هم ربط پیدا کرده و همان کسی که قرار بود برجام را اجرا کند، یعنی رئیس جمهور مؤدب آمریکا، با این مصوبه به سمت محدود شدن اختیاراتش حرکت کرده و البته معلوم نیست نمایندگان آمریکا، قصد دارند بعد از این و در «دبه‌ای قانونی» کدام اختیار دیگر رئیس جمهور آمریکا را محدود کنند!؟
واکنش منفعلانه
اندکی پس از تصویب این قانون در مجلس نمایندگان با تفاضل قابل توجه مخالفین و موافقین، وزیر خارجه کشورمان در کنفرانس خبری مشترک با همتای برزیلی خود، به این اقدام واکنش نشان داد. اما واکنش او بسان کسی بود که همه تخم مرغ‌های آرزوهایش را در سبد رئیس جمهور آمریکا گذاشته و حالا با این واقعیت تلخ - و از قبل قابل پیش‌بینی- مواجه شده که آن نقطه امید برای اجرای برجام دیگر اختیاری ندارد و ممکن است بی‌اختیارتر هم بشود! ظریف در آن مصاحبه در پاسخ به سؤالی درباره سرنوشت برجام در کنگره و سنای آمریکا گفت: ما از ابتدا اعلام کرده بودیم دولت ایالات متحده آمریکا را مسئول اجرای برجام می‌دانیم.
وی افزود: در حال حاضر منتظر طی شدن مراحل برجام هستیم و آمادگی خود را اعلام کرده‌ایم. اگرچه گروهی در منطقه ما به خصوص صهیونیست‌ها و گروه‌های جنگ‌طلب در آمریکا با هر گونه توافق مخالف بودند و منافع خود را در رویکرد دشمنی جست‌وجو می‌کنند ولی به نظر می‌رسد به رغم سرمایه‌گذاری وسیع نتوانسته‌اند توفیقی داشته باشند.
ظریف تأکید کرد: از دید ما این موضوعات هیچ تأثیری بر مسئولیت دولت ایالات متحده آمریکا و رئیس جمهوری این کشور ندارد و دولت‌های بعدی ایالات متحده آمریکا نیز موظف هستند در جهت اجرایی شدن برجام عمل کنند. هرگونه نقضی، نقض برجام است و به هر بهانه‌ای نمی‌توان آن را توجیه کنند. اما وزیر خارجه کشورمان نگفت اگر آمریکایی‌ها با تمسک به حقه‌ها و نیرنگ‌های قانونی،رئیس جمهور آمریکا را کلاً خلع سلاح کردند و راه را بر او بستند و اجرای برجام- و در اصل سرنوشت ایران در موضوع هسته‌ای و به اعتبار آن در موضوعات اقتصادی و امنیتی- را به دست کنگره دادند و البته ما هم تعهداتمان را طبق متن صریح برجام انجام داده بودیم، آن وقت یقه چه کسی را باید گرفت!؟
سرمایه‌گذاری خارجی تعطیل!
از نخستین روزهای مذاکرات، جماعت ذوق‌زده و رسانه‌های زنجیره‌ای وابسته به آنها، با آب و تاب فراوان از هجوم(!) سرمایه‌گذاران خارجی به ایران و فراوانی سرمایه‌گذار و پول برای هر کاری سخن می‌گفتند و آنقدر این آرزو را بزرگ کردند و در این رویا غرق شدند که حاضر شدند حتی حضور «یک سرمایه‌گذار آمریکایی» را تیتر بزنند! اما این ابرآرزو و این سراب فرجامی نداشت و کم‌کم حقایق تلخ دیگری رخ می‌نماید! دلیل این امر هم واضح است، وقتی قرار نیست تحریم‌های ضد ایرانی لغو شود، چه اتفاقی می‌افتد؟! براساس مقررات آمریکا، رئیس جمهور تنها می‌تواند این تحریم‌ها را برای مدت‌های کوتاه و معینی (120 تا 180 روز) متوقف کند، چون مرجع تصویب کننده تحریم‌ها یعنی کنگره، اجازه لغو آنها را به رئیس جمهور نداده است. نتیجه محتوم و غیر قابل انکار این تصمیم چنین است که هیچ سرمایه‌گذار عاقلی و هیچ شرکت معتبری حاضر نیست سرمایه‌اش را به ایران وارد کند چون تنها 120 تا 180 روز فرصت دارد که سودی از این بازار به دست بیاورد! چون ممکن است پس از این مدت توقف تحریم‌ها تمدید نشود! این پایان تلخ آرزوی سرمایه‌گذاری خارجی در ایران است اما همه ماجرا نیست!
افق مبهم آینده
حتی اگر غربگرایان از سرمایه‌گذاری خارجی هم دل بریدند و ازاین خواب گران بیدار شدند، باز مشکلات دیگری هم وجود دارد که چاره آنها را نه در مصاحبه وزیر خارجه پیدا می‌کنیم و نه در برجام! توضیح اینکه اگر در انتخابات آتی آمریکا، رئیس جمهوری مثلاً جمهوری‌خواه روی کار بیاید می‌تواند با حمایت و پشتیبانی کنگره همسو با خویش، توافق را به کناری نهد و تحریم‌ها را باز هم حفظ کند!
فکر می‌کنید در آن روز چه اتفاقی می‌افتد!؟ دولتمردان ما باید بلاتکلیف و چشم به راه آمریکا بمانند که آیا سال دیگر هم تحریم‌ها متوقف می‌شوند یا نه!؟ طبیعتاً همه شئون کشور به این تصمیم دولتمردان آمریکا گره خواهد خورد و ظاهراً فصل بودجه‌نویسی در ایران با تقویم مجلس نمایندگان و سنای آمریکا تنظیم خواهد شد! در چنین شرایطی، ماندن در آرزوی سرمایه‌گذار خارجی، توهمی خنده‌دار است و تمشیت امور کشور، کاری کارستان خواهد بود!
رئیس جمهور آمریکا و تشویق ایالت‌های آمریکا!
اما فارغ از همه تلخ‌کامی‌هایی که در پی مصوبه اخیر مجلس نمایندگان آمریکا حاصل می‌شود، این نکته نیز گفتنی است که آمریکا، راه‌های فرار متعدد دیگری هم دارد و مصوبه اخیر، نمونه‌ای از روزنه‌های خدشه به حقوق ملی ماست. به عنوان نمونه در متن برجام آمده است:
«چنانچه قانونی در سطح ایالتی یا محلی در ایالات متحده مانع از اجرای لغو تحریم‌های مشخص شده در این برجام شود، ایالات متحده، با در نظر گرفتن تمامی اختیارات موجود، گام‌های مقتضی را به منظور تحقق اجرای مزبور اتخاذ خواهد نمود. ایالات متحده به طور فعال، مقامات در سطح ایالتی یا محلی را تشویق خواهد کرد که تغییرات در سیاست ایالات متحده منعکس شده در لغو تحریم‌های وفق این برجام را در نظر داشته و از اقداماتی که با این تغییر در سیاست همخوانی ندارد خودداری نمایند.» حال باید از وزیر خارجه کشورمان که همه چیز را به عهده دولت آمریکا می‌داند و صراحتاً اعلام می‌کند؛ «دعواهای داخلی آمریکا به ما ربطی ندارد» پرسید اگر تشویق‌های رئیس جمهور نتیجه نداد چه!؟ اگر اوباما تشویق جانانه‌ای هم کرد و حتی وزرای کابینه هم در این تشویق مشارکت کردند و مقبول فرمانداران ایالت‌ها نیفتاد، تکلیف مردمی که ثروت و سرمایه‌اشان در چنگ آمریکایی‌هاست و از این طرف هم تعهداتشات را پیشاپیش عملی کرده‌اند چیست؟!
توهم رسانه‌های زنجیره‌ای
حال در این وضعیت رسانه‌های زنجیره‌ای و معلوم‌الحال از پنج‌شنبه گذشته که سنا تصمیم به سکوت در برابر برجام گرفت، از تیترهایی استفاده می‌کنند که نشانگر نوعی شادی سرخوشانه حماقت‌بار است چرا که یا از اتفاقات رخ داده در کنگره و تصمیم سنا خبر ندارند و یا قصد تحمیق افکار عمومی را در این قضیه دارند.
به نظر می‌رسد رسانه‌های اصلاح‌طلب درصدد این امر هستند که با تحمیق افکار عمومی و القا کردن این موضوع که برجام از سد کنگره گذشته ذهن مردم را به حاشیه برانند و آن را پیروزی برای خود قلمداد کنند. از این روست که در چند روز اخیر زنجیره‌ای‌ها با انتخاب تیترهای خوش آب و رنگ ولی میان تهی در تلاش برای جنجال‌سازی و فضاسازی ضد مجلس و کمیته ویژه بررسی برجام هستند و قصد دارند القا کنند که در این شرایط که کنگره آمریکا برجام را پذیرفته! نباید کمیته برجام در مجلس سخت‌گیری کند و نیازی به ارسال لایحه توافق هسته‌ای به مجلس نیست!!
انتظار از مجلس
با وضعیتی که در کنگره آمریکا در خصوص برجام به وجود آمد انتظار این است که مجلس و کمیته برجام با هوشیاری بیشتری در خصوص برجام تصمیم‌گیری کند و تمهیداتی برای دبه کردن احتمالی کنگره آمریکا و ابقای تحریم‌ها در شرایط پسا توافق بیندیشد.
دولت یازدهم از زمان توافق هسته‌ای ایران و گروه 5+1 به کرات از گشوده شدن درهای اقتصاد کشور بر روی سرمایه‌گذاران خارجی صحبت به میان آورده و نوید شکوفا شدن فرصت‌های اقتصادی کشور را داده است در صورتی که وضعیت امنیت و ثبات جزو لاینفک هر نوع سرمایه‌گذاری خارجی است. در این شرایط که نمایندگان آمریکا که از جمله واضعان تحریم ضد ایران هستند، مانع لغو تحریم‌ها شده و فقط دولت آمریکا به عنوان مجری تحریم‌ها می‌تواند سه یا شش ماه یکبار تحریم‌های ضد ایرانی را متوقف کند، رسماً دیگر سرمایه‌گذار خارجی امنیت لازم را در این شرایط برای سرمایه‌گذاری نمی‌بیند و رقبتی برای سرمایه‌گذاری در ایران را نخواهد داشت. از این رو تکلیف نمایندگان سنگین‌تر شده و نمی‌توانند با دلخوش کردن به توجیهات مکرر و بیانیه خواندن‌های برخی افراد، منافع ملی را به پای آمال سیاسی و انتخاباتی قربانی کنند.