رمز موفقيت و تأثيرگذاري در مردم(زلال بصیرت)
اصولا در هر کاري که با اعتقادات و ملکات رفتاري سر و کار داشته باشد، دو عامل نقش اساسي دارد؛ اول افزايش معرفت و شناخت و دوم عمل بر طبق آن معرفت.براي تقويت عقايد اسلامي و شيعي خود بايد شناخت خويش از اسلام را گسترش دهيم،اين امر با مطالعه، بحث‌هاي علمي، حضور در جلسات فکري و پرداختن به بحث‌هاي ديني امکان پذير است.افزايش شناخت و معلومات، لازم است اما کافي نيست،وجود داشته‌اند افرادي که داراي اعتقادات صحيح بوده‌اند، اما پيروي از هواي نفس و آلوده شدن به گناه سبب شده تا در اعتقادات نيز منحرف و کافر شوند.طبق آيه قرآن کريم، آلوده شدن به گناهان نه تنها اثرات سوء رفتاري دارد، بلکه در اعتقادات نيز تأثير گذاشته و گاه انسان را به ورطه کفر مي‌کشاند. همان گونه که اگر شما فردي را دوست داشته باشيد، با رعايت لوازم رفاقت مانند محبت، اهداي هديه و نظاير آن، روز به روز محبتتان به وي بيشتر مي‌شود، اما عدم رعايت اين قواعد کم‌کم سبب سرد شدن رابطه دوستي شده و بلکه گاهي به تنفر و دشمني مي‌انجامد.
همه ما مفتخريم که از محبت اهل‌بيت (ع) بهره‌مند شده ايم، اما اگر رفتار‌هايي را انجام دهيم که با اظهار محبت به آنها در تناقض باشد، به مرور محبت ما نيز به آنها کم مي‌شود. به عنوان نمونه، در ايام محرم با شرکت در عزاداري‌ها و اظهار محبت به اهل‌بيت (ع) و اظهار عداوت نسبت به دشمنانشان، در وجود خود احساس مي‌کنيم که عشق ما به اهل‌بيت (ع) بيشتر شده است، در حالي که مثلا اگر در کشوري زندگي مي‌کرديم که خبري از اين مجالس نبود، کم‌کم محبت ما نسبت به اهل‌بيت تضعيف شده، بي‌تفاوت مي‌شديم.لذا براي تقويت عقايد و ملکات اخلاقي بايد دو عامل را رعايت کنيم؛ اولا معلومات و آگاهي خود را در زمينه اعتقادات بالا ببريم و ثانيا سعي کنيم تا رفتار ما مطابق با آن اعتقادات و مطابق با شيوه اهل‌بيت (ع) باشد.
مداحی و سخنرانی؛ شمشیر دو لبه
اصولا مداحان و مرثيه خوان‌ها و در مجموع اهل منبر، تأثير بسيار زيادي در توسعه معارف اهل‌بيت (ع) و تقويت ايمان مردم دارند، و اين مقام بزرگي است که مداحان و اهل منبر بايد آن را قدر بدانند.بسياري از اعتقادات و مباني ايماني مردم برگرفته از اهل منبر و مداحان است، و تأثير سخنان آنها سبب شده تا ايمان در قلوب مردم نفوذ کند؛ و به عبارت ديگر، حيات ايماني مردم قبل از هر چيز مرهون فعاليت‌هاي اهل منبر است که بذر ايمان را در قلوب مردم کاشته اند؛ لذا قاطعانه مي‌توان گفت که اهل منبر بيشترين نقش را در ايمان جامعه و گرايشات مذهبي بر عهده دارند.
وقتي افرادي چنين تأثير و قدرتي در جامعه دارند، قطعا اگر در جهت باطل هم حرکت کنند، آثار زيان‌بارتر و شديدتري ايجاد خواهند کرد،بنابراين مداحان و اهل منبر در عين حالي که خداوند را به خاطر نعمتي که به آنها داده است شکر مي‌کنند، بايد مراقب باشند تا مبادا شيوه‌اي در پيش گيرند که اثري مخالف با هدف اصلي که همان ترويج معارف اهل‌بيت (ع) است، داشته باشد.
در واقع سخنراني و مداحي مانند شمشير دو لبه است که هم مي‌تواند سبب تقويت اعتقاد و ايمان مردم و هم سبب انحراف آنها شود. لذا اهل منبر و مداحان بايد سعي کنند مطالبي را که براي مردم بيان مي‌کنند، مستند و برگرفته از سخنان علما و به گونه‌اي باشد که براي آن حجتي داشته، در روز قيامت در برابر سئوالي که از همه اعمال انسان مي‌شود، جواب قانع کننده‌اي داشته باشند.
از سوي ديگر رفتار مداحان و اهل منبر نيز نبايد ناقض سخنانشان باشد. در واقع رفتارشان بايد با گفتارشان مطابقت داشته باشد. لذا کسي که از مذمت دنيا و بي‌ارزشي آن و دل نبستن به ماديات سخن مي‌گويد، نبايد خود دلبسته به دنيا باشد؛ چرا که همين امر، اثر منفي در مردم خواهد داشت.
البته بيان مطالب مستند و تطابق رفتار با کردار، حسن فعلي کار را تضمين مي‌کند و سبب مي‌شود تا سخنراني براي مردم مفيد باشد، اما اگر بخواهد که حسن فاعلي نيز داشته باشد و براي خودش نيز نافع باشد، بايد نيت خودش را خالص کند.
ضرورت اخلاص در امور و بويژه مداحي و سخنراني
اگر نيت کار، مادي باشد، پاداش آن کار فقط همان پول و پاداش مادي خواهد بود که دريافت مي‌کند؛ اما اگر نيت او خالص و براي ترويج دين خدا باشد، ارزشي هزاران برابر خواهد داشت.
کدام عاقلي حاضر است اجر و پاداش عظيمي را که مي‌تواند در برابر کاري به دست آورد با يک پاداش مختصر عوض کند؟ همان گونه که هيچ عاقلي حاضر نيست هزاران سکه را با يک سکه عوض کند؛ لذا اگر به ارزش‌هاي دنيايي دل ببنديم و انتظار اجر دنيوي داشته باشيم، کار احمقانه‌اي کرده ايم و پاداشي عظيم را به ثمن ناچيزي فروخته ايم.
سخنرانی آيت‌الله مصباح يزدي (دام ظله) در ديداربا چند تن از اساتيد و دانشجويان کويت و بحرين ، قم؛ 25/8/1393
زلال بصیرت روزهای پنج شنبه منتشر می‌شود.