گشت‌وگذاری در بازار حراجی‌ها و استقبال مردم (بخش نخست) (گزارش روز)
حراج کالا؛ صرفه‌جویی در اقتصاد خانواده گرمی بازار آخر فصل
... کافی است یک نفر از اقوام یا همسایگان جنسی مرغوب و رضایت‌بخش در حراجی فلان مغازه خرید کرده و برای دیگران تعریف کند، مطلعین در اولین فرصت به نشانی آن فروشگاه می‌روند و خرید می‌کنند. این اطلاع دادن و خرید کردن‌ها نقل تازه‌ای نیست.
حسن آقایی
... کافی است یک نفر از اقوام یا همسایگان جنسی مرغوب و رضایت‌بخش در حراجی فلان مغازه خرید کرده و برای دیگران تعریف کند، مطلعین در اولین فرصت به نشانی آن فروشگاه می‌روند و خرید می‌کنند. این اطلاع دادن و خرید کردن‌ها نقل تازه‌ای نیست. هر خانواده کم و بیش تجربه کرده است لیکن استقبال از حراجی‌ها- جدای از وضعیت اقتصادی اکثر مردم- در وهله نخست مقداری ارزان بودن نرخ اجناس است اما خیلی‌ها بیشتر ترجیح می‌دهند کالا با کیفیت باشد درحالی که هر دو مورد می‌باید مورد توجه خریداران باشد چراکه به دفعات شنیده و گفته‌اند که فلان کالا خوب از آب درنیامده و یا شنیده شده جنسی که از حراجی خریده بوده خوب از کار درآمده است.
در این سری گزارش با برخی از فروشندگان کالای حراجی درباره چرایی حراج، نرخ و کیفیت کالا گفت‌وگو شده و نظر برخی مردم و هم‌چنین چگونگی شرایط حراج کالاها را از مدیر بازرسی و نظارت اصناف جویا شده‌ام که می‌خوانید.
ساعتی پیش از میان روز در سوز و سرما به‌رغم هوای آفتابی سری به فروشگاه‌های پوشاک به ویژه جاهای معروف بورس انواع پوشاک در نقاط مختلف شهر می‌زنم. بیشتر خلوت از مشتری است حتی مغازه‌هایی که اعلان‌های درصدی مبلغ حراج سطح شیشه ویترین‌شان را پر کرده است. این سکوت و خلوتی در فروشگاه‌های انواع پوشاک می‌تواند نامناسب بودن موقع خرید برای بسیاری از خانواده‌ها باشد چرا که معمولاً عصر هنگام هر روز انبوه اقشار مردم فرصت آزاد و فارغ از کار و خانه‌داری برای گشت و خرید مایحتاج خود دارند. با این اوصاف افراد و اعضای خانواده‌ها در ساعات نیمروز قصد تهیه پوشاک و البسه دارند.
دلیل حراج و کیفیت کالا
در گفت‌وگو با چند فروشنده پوشاک می‌پرسم علت حراج کالاها چیست؟
یک فروشنده میگوید: «ته جنس‌های موجود فصل در مغازه دربیاید و جنس تازه آورده شود.»
از «رضا اسماعیلی» نیز چگونه بودن کیفیت جنس به حراج گذاشته شده را سؤال می‌کنم.
پاسخش این است: «کیفیت جنس حراج همان کیفیت زمان فروش عادی است. به همین دلیل مردمی که این‌گونه جنس باکیفیت و به نرخ ارزان خریداری کرده‌اند در تعریف با سایرین و حتی به وسیله پیامک به آشنایان از رضایت این نوع خرید خود خبر می‌دهند.»
این فروشنده پوشاک درخصوص قاعده حراج کردن کالا میگوید: «فروشنده مغازه‌دار دارای جواز شغل به اتحادیه صنفی مراجعه می‌کند مشخصات لازم برای حراج اجناس خود را ارائه می‌دهد. بازرس اتحادیه به محل فروشگاه مربوط می‌آید نوع، قیمت خرید بر طبق فاکتور و کیفیت جنس مورد حراج را بررسی می‌کند. پس از دادن مجوز، بازرس به مغازه مراجعه و بر مراعات وضعیت آنچه شرایط قانونی است نظارت می‌کند. اصولاً حراج بدون اطلاع و مجوز اتحادیه صنفی نباید انجام شود.»
حراجی؛ سود کم، فروش بیشتر
«اگر حراج واقعی کالا باشد مردم باتوجه به قیمت‌های قبل، درصد نرخ جنس حراجی را می‌بینند و استقبال کرده می‌آیند مایحتاج خود را خرید می‌کنند.»
«محمدی»، مدیر فروشگاه پتو، لحاف، حوله و... که کالاهای مغازه‌اش را به حراج گذاشته است، با این مطلب پیشگفت می‌افزاید: «در این حال، کاهش درصدی قیمت کالاهای حراجی هم کمک به داد و ستد فروشندگان و هم برای مردم خریدار اجناس صرفه دارد.»
این فروشنده در همین ارتباط نیز بر این باور است: «فروش که کم شد برای فروش بیشتر مبلغ سود را کم می‌کنیم. به این طریق سطح فروش بالا می‌رود و مردم هم راضی خواهند بود و قدرت خرید هم بالا می‌رود.» وی هم‌چنین معتقد است که اصولاً کاسب باید در دراز مدت ازنظر اقتصادی به کیفیت کالا توجه کند.
«محمدی»، از جمله شرایط به حراج گذاشتن اجناس را مراجعه فروشنده متقاضی به اتحادیه صنف مربوطه برای اخذ مجوز و کارشناسی جامع مرتبط با چگونگی نوع، کیفیت و نرخ کالای مورد حراج بر مبنای فاکتورهای خرید و قیمت تمام شده کالا می‌داند.
روایت خیاط از حراج کالا
یک خیاط پیراهن فروش فقط برج آخر هر سال تولید کارش را به نرخ پایین عرضه می‌کند. دلایلی هم برای خودش دارد...
خود را «زواره‌ای» معرفی می‌کند و حالا سوی چشمانش در اثر سال‌ها دوخت و برش پارچه، ضعیف شده و عمده کار را به فرزند پسرش سپرده است از او چرایی آنچه در بالا گفت می‌پرسم که درباره ارزان فروشی میگوید: «این که گفتم فقط یک بار در سال آن هم در برج آخرسال تولیدم را به قیمت نازل عرضه می‌کنم به دلیل این است که اکثر مردم به هر علت برای سال نو کت و شلوار چندین هزار تومانی تهیه نمی‌کنند ولی پیراهن نو که طبعاً قیمتش بسیار پایین‌تر از یکدست کت و شلوار جدید است، مشتری فراوان دارد خصوصا موقعی که 15-20درصد قیمت آن نسبت به هر زمان دیگر به واقع کمتر و ارزان‌تر شده باشد.»
از «زواره‌ای» سؤال می‌کنم نظرش درباره حراج پوشاک، کفش و کالای دیگر چیست، میگوید: «حقیقت آن است که وسع اقتصادی برخی از افراد پایین است و چه بسیار کسانی که خرج و دخل ثابت‌شان و اضافه بر هزینه‌های بچه‌ها با مبلغ دریافتی‌شان همخوان نیست. لذا حالا هرجا که می‌بینند نرخ هر کالای موردنیازشان چند تومانی ارزان فروخته می‌شود، مقداری ملزومات خانواده را تهیه می‌کنند. حراج برخی اجناس یکی از آن فرصت‌های صرفه‌جویی در اقتصاد است. حراجی‌ها حتما از طرف اتحادیه مربوط کنترل می‌شوند و کسر کردن مقداری از قیمت اجناس، واقعی خواهد بود و رسم حراجی در هر فصل سال کم و بیش بوده است.»
سودکم، فروش زیاد، منفعت بیشتر
انجام این جور کارها خوشایند خداوند رزاق و کمک به اشخاص کم درآمد است وانگهی از قدیم گفته‌اند سود کم بردن باعث فروش زیادتر و دست آخر منفعت بیشتر برای فروشنده است. می‌پرسم خود شما چرا فقط یک بار نرخ پیراهن را به حراج می‌گذارید، سر تکان می‌دهد و میگوید: «اگر قیمت مواد کار افت کند و مخارج روزمره زندگی و کسب مناسب درآمد باشد همه روزهای سال دوخت و تولید پیراهن را با کم‌ترین نرخ انجام می‌دهم و می‌فروشم.»
منشور شرایط حراج کالا
کلیات نظام صنفی در خصوص شرایط اجرایی واحد تابع اتحادیه مربوطه برای اخذ مجوز حراج کالا و هم‌چنین نوع تخلفات و برخورد با متخلفان را در گفت‌وگو با «داود اسکندری» مدیر بازرسی و نظارت اصناف تهران، می‌خوانیم. وی میگوید: «به طورکلی حراج کردن اجناس دارای شرایط خاصی است که در نظام صنفی آمده است مبنی بر این که شخص متقاضی باید از طریق صنف مربوطه درخواست مجوز حراج کالای خود مثل پارچه، لباس، مبل و کفش کند. دراین ارتباط، اتحادیه صنفی نمونه کالایی برای فروش در حراج، درست بودن قیمتی که فروشنده به صورت کتبی نوشته و فاکتورهای کالای خرید و فروش را می‌گیرد و بررسی می‌کند. سپس برای صدور مجوز باید نمونه جنس پلمب شده در مغازه تا آخرین روز حراجی باشد. هم‌چنین لیست قیمت‌ها و همه کالاهای مورد حراج؛ یک تا صد را اتحادیه مهر می‌زند که باید در معرض دید مشتریان باشد.»
کالای حراج
ادامه گفتار مدیر بازرسی و نظارت اصناف تهران، محور نظام صنفی درباره حراج کالاها هم‌چنین حاکی از آن است که در مجوز برای حراج زمان و مکان باید مشخص و کالا فقط در مغازه‌ای که قبلا به اتحادیه اعلام شده و جواز دارد، باشد. همینطور در مجوز زمان حراج مثلا از تاریخ 92/11/8 به مدت 10-20 روز مشخص شده است. در نهایت انجام امور مطرح شده، اتحادیه یک نسخه از مجوز صادر شده را برای بازرسی و نظارت اصناف تهران ارسال می‌کند. سپس مامور متبوع با مراجعه به واحد صنفی بر نحوه رعایت حراج کالای موصوف نظارت می‌کند و در همان زمان، کالای حراج مشابه آن کالای مشخص و نمونه شده نباید باشد، یعنی کالای دیگری نباشد.
«اسکندری» در پایان اظهارات خود موارد تخلفات شامل جنس گران فروشی و یا جنس دیگر، ندادن فاکتور خرید به مشتریان، تقلب و هرکار دیگر خارج از مجوز را بر می‌شمارد و می‌افزاید: «با متخلفان برخورد خواهد شد.»
تاثیرات اقتصادی حراج کالا
« در دنیای سرشار از رقابت به هر عنوان، امروزه تبلیغات و کیفیت در بازاریابی به حدی پیشرفته که شخص و یا خانواده را به صور گوناگون چنان متقاعد می‌کند جنسی که نیاز ندارد را خریداری کند. در همین وضعیت اما صرفه‌جویی و جنس خوب خریدن برای همه مردم بسیار نقش و نما دارد.»
این بخشی از دیدگاه «ابراهیمی» کارشناس آزاد حسابداری صنعتی، در برابر پرسشم پیرامون موضوع حراجی کالاهاست.
پاسخ وی در این زمینه بعضا غیرمستقیم است از جمله این که رونق بازاریابی هرچه بیشتر و توسعه داد و ستدهای تجاری هرچه بیشتر در هر کشور باشد باعث شکوفایی بنیادی مبادلات پولی می‌شود.
این دستاوردها نیز حداقل در دو بخش عمده و خرده فروشی صورت می‌گیرند.
در فاز خرده فروشی یکی همین حراج انواع اجناس است که به مناسبت‌های مختلف نیز در بیشتر کشورهای صنعتی و غیره برگزار می‌شود.
درکشور ما هم معمول است در اواخر هرفصل از سال این امر اتفاق می‌افتد مضاف به این که در برخی شهرها هم تحت عنوان چهارشنبه بازار و جمعه بازار و...، در هر هفته صورت می‌پذیرد و اقسام کالا با نرخ متعادل عرضه می‌شود. هریک از این دست داد و ستدها بنا به استطاعت اقتصادی و تنوع کالا همچون جویبارهای رونده‌ای هستند که در جریان‌سازی گردش مالی کلان و خرد سهیم خواهد بود. به عبارت دیگر اهرم‌هایی‌اند که در نهایت مجموعه‌ای می‌باشند که در تحرک کلان پولی کشور و در تولید بازار مصرف و ساختاری اقتصاد پویا نقش دارند. حراج کردن کالاها در هر قسم تولید و عرضه نقشی موثر دارد.
می‌پرسم: نظرتان این است که نقش حراج کالا در اقتصاد چند سویه و موثرند، میگوید: «حراج کالا درهر مقطع زمانی می‌تواند یکی از پرشتاب‌ترین و نقدترین انواع عرضه و تقاضا باشد که از سوی دیگر به موتور تولیدات نیز سرعت می‌بخشد.»
پرسش دیگر از این کارشناس، راجع به کم و کیف کالای مورد حراج است.
وی چنین جواب می‌دهد: «مسلما کسی که خود خواسته و البته به طور رسمی به حراج کالایش اقدام می‌ورزد حتما هم می‌داند مردمی که به دلیل تخفیف قیمت، جنسی را خریداری می‌کنند انتظار ندارند جنس بنجل و یا معیوب بگیرند. در چنین صورتی به سراغ مغازه حراج فلان محل نخواهند رفت و شاید نظرشان از حراجی تغییر کند. بنابراین، کیفیت کالا در رده نخست رویکرد اقشار به مکان‌های حراجی است. کسی حاضر نمی‌شود پول بدهد کالای نامرغوب بگیرد. اگرچه این موارد را قطعا عاملان حراج کالا می‌دانند و به یقین رعایت هم خواهند کرد.»