ضرورت بررسی دیپلماسی عزت مدار در برابر دیپلماسی ذلت مدار ( بخش پایانی) (گروه گزارش)
ادامه مذاکرات با حفظ اقتدار
مقام معظم رهبری همیشه در سخنان حکیمانه خود به این موضوع تاکید داشتهاند که مماشات با مستکبر هیچ فایدهای برای کشورها و ملتها ندارد.
مقام معظم رهبری همیشه در سخنان حکیمانه خود به این موضوع تاکید داشتهاند که مماشات با مستکبر هیچ فایدهای برای کشورها و ملتها ندارد.
همان طور که در دیداری که آبان ماه امسال با دانشجویان و دانش آموزان به مناسبت روز جهانی استکبار داشتند، فرمودند: «رویکرد استکباری آمریکا موجب شده است که ملتها نسبت به آن، یک حس بی اعتمادی و بیزاری داشته باشند ضمن اینکه تجربه نشان داده است که هر ملت و دولتی که به آمریکا اعتماد کند، ضربه خواهد خورد، حتی اگر از دوستان آمریکا باشد.»
در شرایطی که انتقادات زیادی به تیم مذاکرهکننده هستهای مطرح بود رهبری همواره با حمایت از مجموعه مسئولان و مذاکرهکنندگان با پنج به علاوه یک، بر این نکته تأکید داشتهاند که اینها فرزندان انقلاب و مأموران جمهوری اسلامی هستند که با تلاش فراوان در حال انجام دادن مأموریت سخت خود میباشند و هیچ کس نباید آنها را تضعیف کند، مورد توهین قرار دهد یا سازشکار بداند.
بیانات رهبر معظم انقلاب در حمایت از تیم مذاکره کننده، ضمن تبیین ویژگیهای مستکبران از چندین بعد حائز اهمیت است؛ یکی این که تیم مذاکره کننده باید خوی استکباری آمریکا و غرب را همیشه به یاد داشته باشد، دیگر اینکه در مذاکره با غربی ها نمیتوان به وعدههایی که آنها میدهند، خوشبین بود.
انتقاد از پنهانکاری در مذاکرات هسته ای
در مورد شرایط تیم مذاکره کننده ایرانی با پنج به علاوه یک، حجت الاسلام نصرالله پژمانفر، نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی با انتقاد به محرمانه ماندن متن مذاکرات و توافقنامه با غربیها میگوید: «مهمترین ویژگیای که در انقلاب اسلامی موجب پیشرفت ما شده و توانستهایم موانع مختلف را پشت سر بگذاریم و علیرغم تهدیدهای فراوانی که برما شده، این تهدیدها موفق آمیز نبوده که همه ناشی از ارتباط مسئولان با مردم، تکیه بر قدرت مردم و عدم وابستگی به جریانهای پوشالی استکباری است. اگر ما در دوران دفاع مقدس توانستیم موفق باشیم، در حوادث سنگین انقلاب اسلامی موفق بودهایم، اگر تمامی تهدیدهای ریز و درشتی را که نظام مقدس ما را در طی بیش از این سه دهه تهدید کرده بشماریم به این دلیل است که مردم ما نامحرم به مسائل انقلاب نبودهاند.»
وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان میگوید: «وقتی جنگ شروع شد امام خمینی(ره)موضوع را با مردم مطرح کرد و از آنها کمک گرفت و بر آنها تکیه و اعتماد کرد. فکر میکنم یکی از اشتباهاتی که مسئولان دیپلماسی ما در مذاکرات هستهای انجام میدهند این بازیهای سیاسی است که در دنیا رایج است و اینها خواستهاند از این نوع تعاملات با مردم ما داشته باشند.پنهان کاری، سیاسی کاری و بازیهایی که امروز متاسفانه در جریان سلطه در دنیا وجود دارد رویکردی است که بعضی از آقایان دارند و به همین دلیل مشاهده میکنیم یک نگرانی بسیار گستردهای در لایههای مختلف مردم وجود دارد که هم چوب را خوردهاند هم پیاز را و در عین حال چیزی گیرشان نیامده است جز بازیای که ازجریان استکباری خوردیم.»
وی با یادآوری بیانات رهبری که فرمودند اعضای تیم مذاکره کننده از بچههای انقلاب هستند تصریح میکند: «ما هر مقدار به بچههای خودمان اعتقاد داریم هزار برابر آن را به دشمنان و طرفهای مقابل بی اعتمادیم و ما با وجود اعتمادی که به تیم مذاکرهکننده داریم نگران حوادث آینده هستیم که در این حوادث چه مسائلی برای ما پیش میآید، راه این قضیه هم این است که مردم در جریان این حوادث باشند و بنابراین دیپلمات ها باید از این نوع رفتارهای کاملا غیر منطقی که تاکنون داشتهاند پرهیز کنند و مسائل را به گونهای دیگر مطرح نکنند و این رویکرد را داشته باشند که نمایندگان مجلس را هم نامحرم بدانند و مسائل را پنهان کنند. آنها باید بدانند که حل این مسائل و عبور از این موضوع، بدون حمایت مردم ممکن نیست، امیدواریم به این موضوع توجه جدی داشته باشند.»
هنجارشکنی مذاکرهکنندگان
محمد صادق کوشکی، کارشناس مسائل سیاسی و استاد دانشگاه تهران با اشاره به مذاکرات ایران با گروه 1+5، میگوید: «در مذاکرات ایران با 1+5 چند مورد هنجارشکنی از سوی مذاکره کنندگان رخ داد اما مهمترین خطایی که در این مذاکره اتفاق افتاده دل خوش بودن به ثمربخشی این مذاکرات است یعنی دوستان اصل را بر این گذاشتهاند که این راه ثمربخش است و از آن زیانبارتر این است که تنها راه پیش روی خودشان را گفتوگوها میدانند و معتقدند که اگر این گفتوگوها انجام نشود، هیچ راهی برای ایران باقی نمانده است.»
کوشکی در گفتوگو با گزارشگر کیهان ادامه میدهد: «در حالی که مذاکره تنها راه رهایی ما از مشکلات نیست، این حالت که دوستان خود را ناگزیر از مذاکره میبینند و تنها مفر و راه نجات را به این گفتوگوها معطوف کرده اند، خیلی خطرناک و زیانبار است چون طرف مقابل هم این حالت را درک کرده و حداکثر بهرهبرداری را میکند و سعی دارد همه امتیازها را از آن خودش بکند.»
غربی ها به دنبال ابراز پشیمانی ایران هستند
کوشکی در ادامه با اشاره به امتیازهایی که غرب میخواهد از ایران بگیرد، اظهار میدارد: «غرب رسماً اعلام کرده است که ما نمیخواهیم ایران حق غنیسازی داشته باشد و عملاً ایران باید تسلیم اراده بینالمللی و اراده کشورهای غربی شود که این مهمترین خواسته 6 کشور مذاکرهکننده با ایران است که هیچ کشور مستقلی در دنیا نتواند از خطوط قرمزی که قدرتهای حاکم ترسیم کردهاند، عبور کند. بر مبنای اعتقاد غرب، با عبور ایران از خطوط قرمز غرب، آنها میخواهند ایران ابراز پشیمانی و ندامت کند و این مهمترین امتیازی است که میخواهند از ایران بگیرند و تا این امتیاز را در این مذاکرات نگیرند از پای نخواهند نشست.»
حمیدرضا مقدم فر، کارشناس مسائل سیاسی هم در این باره میگوید: «در گفت و گوی ژنو اصولی داریم که این اصول در درجه اول اعتماد به تیم مذاکره کننده است و در درجه دوم خطوط قرمزی است که نظام در این موضوع معین کرده که باید رعایت شود؛ اگر در این مسیر و با نظر به اصول گفته شده گاهی برخی مسائل به عنوان خطا یا غفلت پیش برود باید مورد تذکر قرار گیرند تا ان شاء الله در مسیر حرکت کنند.»
نظارت با دوربین کاخ سفید
مهمترین مسئلهای که حجت الاسلام سید محمود نبویان، نماینده مردم تهران در مجلس در خصوص مذاکرات هستهای بدان اشاره دارد، بحث نظارت است.
وی طی گفتوگویی با انتقاد از متن توافقنامه ژنو میگوید: «در این توافقنامه، تعهد دادهایم هیچ پیشرفتی در تاسیسات غنیسازی نطنز انجام نشود، همچنین تعهد دادهایم پیشرفتی در رآکتور اراک نداشته باشیم؛ اما مسئلهای که بیشتر سبب ناراحتی ما شده بحث نظارت است، سه نوع نظارت وجود دارد؛ نظارت سرزده با اطلاع، سرزده بی اطلاع و نوع سوم نیز در حال اجرایی شدن بوده که آن را در پروتکل الحاقی در حال پذیرفتن هستیم و آن یعنی اینکه در کاخ سفید تمامی بخشهای هستهای ما را توسط دوربین به طور مستقیم نظارت کنند. این یعنی همه زندگی را توسط دوربین نظارت کنند و در نهایت بخشی از پولهای به زور گرفته شده را نیز به صورت اقساط بدهند، حتی گفتهاند که از پولهایی که در خارج دارید هم بدهکاریهای خود و همچنین حق دانشگاههای خارجی را باید بپردازیم، حالا حساب کنید چند درصد دادیم و چند درصد گرفتیم.»
وی اضافه میکند: «در دیداری که با آقای عراقچی داشتم به ایشان گفتم که در این توافقنامه چیزی به نام حق غنی سازی مشاهده نمیشود، در توافقنامه برای غنی سازی 5 درصد شرط گذاشته شده و یکی از آنها نیاز عملی است، این در حالی بوده که غربیها بارها گفتهاند شما نیازی به غنیسازی ندارید.»
عزت ملی با شعار نه شرقی نه غربی
اما سؤالی که اینجا مطرح است این است که مذاکرهکنندگان هستهای باید چه رفتاری با طرف غربی داشته باشند؟ چگونه میتوانند عزت ملی را حفظ کنند؟ آیا شعار نه شرقی نه غربی عملی است؟
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر معتقد است: «باید در مذاکرات با حفظ اقتدار مواضع خودمان را مطرح کنیم و منتظر عکسالعمل آنها نباشیم. طرفهای غربی تلاش میکنند فرصتسوزی کنند و در این قضیه به دنبال این هستند که ما فعالیتهای خودمان را تعطیل کنیم؛ اگر ما فعالیتهای خودمان را متوقف کنیم آنها برنده هستند یقینا ما بدون سرعتبخشی به فعالیتهایمان امکان ندارد این مسیر را به سرانجام برسانیم ما باید مسیر خودمان را ادامه دهیم اما در عین حال آمادگی مذاکره را هم داشته باشیم همانطور که تاکنون بودهایم و هر موقع خواستهاند آماده بودهایم و مذاکره کرده و حرف خودمان را زدهایم، اما کار متوقف نشده است.»
وی در ادامه گفتوگویش به گزارشگر کیهان میگوید: «متوقف کردن غنی سازی و فعالیت هستهای بازیای است که جریان استکبار به دنبال آن است و اگر ما دست به این اقدام بزنیم و فعالیتهایی که با تلاش فراوان ادامه داشته را متوقف کنیم طبیعی است که در میدان دشمن بازی کردهایم.»
مذاکره تنها راه نیست
کوشکی در این باره میگوید: «ابراز پشیمانی ایرانیها امتیازی است که غربیها در پی آن هستند ولی اصلیترین امتیازی که میخواهند برداشت کنند همین است؛ تنها راه یک دیپلماسی عزتمندانه مبتنی بر شعار «نه شرقی، نه غربی» این است که ما بپذیریم مذاکره تنها راه ما نیست و امید به آن نبندیم و با تمایل و شوق مضاعف پای مذاکره نرویم. نشان بدهیم که اگر این مذاکره به نتیجه نرسید، اهمیتی ندارد؛ معطوف کردن همه امیدها به مذاکرات هستهای کاری غلط و به شدت واهی است چون طرف مقابل ما محدودیتهایی که خودش برای ما ایجاد کرده را حذف نمیکند یعنی اگر میخواست آن محدودیتها را حذف کند، اصلا آنها را ایجاد نمیکرد. به طور خلاصه نشان بدهیم که دلبستگی تام به این گفتوگوها نداریم و راههای نجات دیگری برای خودمان متصور هستیم؛ ورود به مذاکره بدون شوق و اشتیاق به طرف مذاکره نشان میدهد که اینجا جایی برای امتیاز دادن نیست و امتیازها باید مساوی تقسیم شود.»
باید اقتدار کشورمان حفظ شود
حجتالاسلام نبویان اظهار میدارد: «جمهوری اسلامی ایران در این هشت سال به اوجی رسید که در هیچ دورهای به آن نرسیده بود و ما باید این دستاورد عظیم را حفظ کنیم، در کشورهای دنیا تنها کسی که در مقابل آمریکا و رژیم صهیونیستی تمام قد ایستاده فقط ایران است؛ تیم مذاکره کننده باید با مردم صادقانه از توافق سخن بگویند، باید با مردم صادق بود، درست است که مشکلات باید حل شود اما نباید فراموش کرد که ملت ایران ذلیل نبوده و عزیز است.»
مقدمفر هم تصریح میکند: «تیم مذاکره کننده باید اصول را رعایت کنند. اگر در ارتباطات، بحث و گفتوگوهای فیمابین هستهای به اصول هستهای و چارچوبهای معین توجه شود و اعتماد به خدا باشد موفقیتهایی را خواهیم داشت اما اگر از این چارچوبها و خطوط قرمز فاصله بگیریم حتما دچار خطا و لغزش خواهیم شد. این موضوعات در مباحثی که مقام معظم رهبری داشتند مشخص است و ما الان شورای عالی امنیت ملی و مجلس را داریم که دیدیم بعد از مذاکرات تذکرهایی دادند و همچنین تذکرهایی را دلسوزان و رسانهها دادند که اینها حتما روند را تنظیم خواهد کرد و مورد توجه تیم مذاکرهکننده قرار خواهد گرفت.»