واکنش یک اقتصاددان به سخنان آخوندی:
قیمتگذاری دولتی در مهد لیبرالیسم هم وجود دارد
یک اقتصاددان در واکنش به سخنان جنجالی چند روز گذشته آخوندی گفت: این مقدار تمایل به اقتصاد نئوکلاسیک حتی در کشورهای آمریکایی و اروپایی که مهد اقتصاد بازار است هم دیده نمیشود.
بیژن عبدی در گفتوگو با «نسیم» درخصوص انتقادات عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی از دخالت دولت در قیمتگذاری کالاها اظهار داشت: باورهای امثال آخوندی چیز جدیدی نیست و دهههاست که در محافل اقتصادی کشور مطرح میشود. این فرهنگ رایج دانشآموختههای اقتصاد کشور است که اکنون در دولت و مجلس هم حضور دارند.
وی خاطرنشان کرد: آقای آخوندی و همفکرانشان سفت و سخت به دنبال لیبرالیسم هستند و این مقدار تمایل این افراد به اقتصاد نئوکلاسیک حتی در کشورهای آمریکایی و اروپایی که مهد اقتصاد بازار آزاد است هم دیده نمیشود.
این اقتصاددان افزود: امثال آقای آخوندی قصد دارند این تفکرات را در کشور اسلامیزه کنند و اقتصاد اسلامی را همان اقتصاد لیبرالی معرفی کنند و در مقابل اقتصاد مارکسیستی و کمونیستی قرار دهند.
عبدی با انتقاد از حمایت بیچون و چرای برخی از اقتصاددانان از اقتصاد آزاد گفت: مدعیان حمایت از اقتصاد آزاد پاسخ دهند که چند کالای استراتژیک در دنیا وجود دارد که از حمایتهای قیمتی دولت برخوردار نیست؟ آیا گندمی که در سطح جهان تولید و قیمتگذاری میشود، از حمایتهای یارانهای دولت برخوردار نیست؟ تمام کالاهای استراتژیک دنیا مانند دانههای روغنی و شکر یارانههای سنگینی از دولتها میگیرند.
این اقتصاددان ادامه داد: کشورهای غربی ابایی از این مسئله ندارند و میبینیم که این کشورها با وجود قوانین تجارت آزاد که از اندیشههای خودشان نشأت گرفته، بر سر قیمتگذاری کالاهای استراتژیک رقابت میکنند.وی عنوان کرد: آیا این حمایتها در قیمتها اثر ندارد؟ ممکن است مستقیماً اثرگذار نباشد، ولی در اصل در قیمتگذاری تأثیر دارد. این مسئله فقط مختص کالاهای کشاورزی نیست و در کالاهای صنعتی هم نمونههای زیادی از این مسئله وجود دارد.
عبدی بیان کرد: درحال حاضر بر همین یارانهها و حمایتهای دولتهای غربی بین دو کمپانی بزرگ سازنده هواپیمای مسافربری یعنی ایرباس و بوئینگ مناقشه وجود دارد. دولتهای غربی رقمهای بسیار بالایی برای حمایت از این شرکتها پرداخت میکنند. حتی در صنایع IT و هایتکت هم نمونه همین مسئله وجود دارد. آیا این کار باعث کاهش قیمتها نمیشود؟ درست است مستقیماً تأثیری ندارد ولی به هر شکل دولت به نحوی با این اقدامات در قیمتها دستکاری میکنند.
تئوریسینهای غربی هم از تفکرات بازار آزاد عقبنشینی کردهاند
وی با انتقاد از اظهارات وزیر راه و شهرسازی عنوان کرد: این که همه چیز را رها کنیم تا بازار قیمت آن را تأیید کند اگر صحیح بود تئوریسینهای غربی که 150 سال پیش این حرفها را مطرح کردند پای آن میایستادند. چرا سیاست رهاسازی در اروپا و آمریکا اجرا نمیشود و آنها سراغ نسخههای دیگر رفتهاند؟
این اقتصاددان وجود بازار رقابتی در ایران را یک دروغ بزرگ دانست و خاطرنشان کرد: عدهای یک دروغ بزرگ به نام بازار را درست کردهاند، مشخص نیست منظور امثال آقای آخوندی از بازار چیست. بازار باید بازار رقابتی کامل باشد تا این اندیشهها در آن کارساز شود. بازار رقابتی کامل تعریف دارد، در این بازار تولیدکننده و مصرفکننده جایگاه مشخصی دارند و اطلاعات شفاف است. وقتی اکثر کالاهای تولیدی ما در انحصار کامل تولید میشود، بازار آزاد برای کشور ما معنا ندارد.
عبدی تصریح کرد: وقتی بانک مرکزی مرجع اصلی تجمع دلارهای نفتی ما است و وقتی فروش نفت و دلار حاصل از آن انحصاری است چگونه عدهای میگویند که قیمت دلار باید در بازار تعیین شود؟ امثال آقای آخوندی، غنینژاد و نهاوندیان به شکل خشنی به دنبال اقتصاد آزاد هستند، آنها مخالف هرگونه دخالت دولت هستند درحالی که خود غربیها نظریات این آقایان را قبول ندارند.
وی افزود: آقای غنینژاد حتی کینز را هم سوسیالیست میدانند. اقتصادی که این آقایان به آن اعتقاد دارند مربوط به قرن 15 و 16 میلادی است. طبق قانون اساسی دولت برای حمایت از اقشار محروم باید بر قیمتها نظارت کند، بنابراین گفتههای آقای آخوندی با قانون اساسی هم تناقض دارد.
با نگاه آخوندی پیامبر و امیرالمؤمنین(ع) هم کمونیست هستند
این اقتصاددان عنوان کرد: با نگاه آقای آخوندی پیامبر(ص) و امیرالمؤمنین(ع) هم کمونیست هستند. چرا در اسلام احتکار نهی شده؟ چون احتکار قیمت را به هم میزند؟ چقدر گرانفروشی و انحصار ثروت نهی شده است؟ اینها نشان میدهد که اقتصاد اسلامی با مداخله دولت در قیمتگذاری مشکلی ندارد.
عبدی تصریح کرد: نمیتوان هرجا که دولت برای قیمتگذاری دخالت کرد به آن نهاد دولتی تهمت کافر بودن و سوسیالیست و مارکسیسم بودن زد، گاهی اوقات دخالت لازم است. تهمت زدن مشکلی را حل نمیکند. تنها مکتب اقتصادی در دنیا که فارغالتحصیلان زیادی را با مدرک خارج میکند، اقتصاد نئوکلاسیک است و امثال آقای آخوندی هم به همین شکل همان مفاهیم را حفظ کردهاند و مدرک گرفتهاند.
وی با تشریح اهداف بیان اینگونه صحبتها از سوی آخوندی گفت: آخوندی و همفکرانش میخواهند به جامعه القا کنند که دولت اسلامی یک دولت کوچک است درحالی که دولت اسلامی وظایف سنگینی مانند تأمین رفاه مردم، برقراری عدالت و توزیع درآمد را دارد و دولت کوچکی نیست. این اقتصاددان خاطرنشان کرد: امثال آقای آخوندی شناختی از اقتصاد اسلامی ندارند و فقط با علما همنشین بوده و هیچ مطالعهای هم ندارند و ذهنشان نسبت به مفاهیم اسلامی کاملاً بسته است.
واکنش وزارت صنعت به اظهارات آخوندی
در همین راستا معاون وزیر صنعت نیز در واکنش به اظهارنظر وزیر راه و شهرسازی مبنی بر ضرورت انحلال سازمانهای قیمتگذار از جمله سازمان حمایت گفت: آقای آخوندی نظر شخصیاش را گفته و این موضوع در دستور کار دولت نیست.
حسین ابویی مهریزی در گفتوگو با مهر در واکنش به اظهارنظر وزیر راه و شهرسازی مبنی بر ضرورت انحلال سازمانهای قیمتگذار و از جمله سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان گفت: نظر همه افراد محترم است و وزیر راه و شهرسازی نیز نظراتی دارند، البته وی هم اقتصاد میداند و هم تحصیلات مرتبط در این زمینه دارد؛ اما به نظر میرسد اظهارنظر اخیر او درخصوص قیمتگذاریها و انحلال سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان، یک نظر شخصی و مربوط به اقتصاد آزاد است.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: اقتصاد آزاد آن جایی اتفاق میافتد که دولت در هیچ نقطهاش و به خصوص قیمتگذاری، دخالت نکند. در واقع، یک اقتصاد مبتنی بر بازار، تعریف خاص خود را دارد و هر موقع کشور به آن تعریف و الزامات این مدل اقتصادی دست یافت، شرط وزیر راه و شهرسازی هم پذیرفتنی است.
وی تصریح کرد: دولت اکنون فهرستی را برای سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان اعم از کالاهای اساسی، ضروری و حساس تعیین کرده تا این سازمان بررسی و مطالعه درمورد آنها را صورت داده و به دولت در تنظیم بازار آن هم در زمانی که قرار باشد قیمت افزایش نیابد، کمک کند.
ابویی مهریزی معتقد است، قیمتگذاری با پایش برخی از کالاهایی که در بازار وجود دارد، متفاوت است؛ یعنی لازم نیست که یک سازمانی حتماً قیمتگذاری کند، بلکه حتی قیمتی که به عنوان برچسب قیمتی برروی کالایی نصب شده است، یک جایی باید بررسی شود و اگر کسی شکایت، ادعا و یا نظری داشت به دولت ارایه دهد، این فرآیند غیر از قیمتگذاری است. وی اظهار داشت: در شرایط کنونی این یک خبط است که سازمان حمایت مصرفکنندگان و تولیدکنندگان را منحل کنیم، اما اگر اقتصاد مبتنی بر بازار با همه الزامات و لوازم وجود داشته باشد، آن زمان وجود بسیاری از دستگاهها و فرآیندها لازم نیست.