دارا و ندار واقعی
انسان با آنکه از فقر هویتی رنج میبرد و تنها راه رهایی آن است که به خداوندغنی حمید پیوند بخورد(فاطر، آیه 15)، با این همه برخیها به چیزهایی که مال دنیا و زینت آن است دلبسته میشوند و گمان میکنند که دارا هستند، در حالی که دارایی حقیقی و واقعی آن چیزی است که از انسان جدا نشود نه آن چیزی که با یک حرکت کوچک، اصل و شاخه آن از میان میرود.
وقتی خود انسان در دنیا همانند یک بادکنک است که با یک سوزن حوادث به سادگی میترکد و از میان میرود، نباید اینقدر به خود و دنیا و داراییهای دنیا دلبسته و وابسته شود.
اگر بخواهیم واقعا بدانیم که چه داریم و چه نداریم باید به خودمان مراجعه کنیم که با پیوند با خدا و خدایی شدن چه کسب کردهایم؛ زیرا آنچه شاکله ما را تشکیل میدهد همان چیزی است که با خود در قیامت داریم و بهشت و دوزخ خودمان هم همان چیزی است که خودمان میسازیم و در حقیقت خودمان بهشت و دوزخ خودمان هستیم. از این روآتش دوزخ در درون ماست(همزه، آیات 6 و 7 ) که همان تعلقات باطل دنیوی است(همزه، آیه 2) و بهشت واقعی نیز همان نورانیت درونی است که در دنیا با ایمان و عمل صالح کسب کرده ایم.(حدید، آیات 12 و 13).
برای قضاوت در باره خودمان و دیگران که دارا و ندار هستیم باید به میزان متاله شدن یا شیطنت خودمان مراجعه کنیم. البته قضاوت نهایی، در آخرت انجام میگیرد؛ چنانکه امیرمومنان علی(ع) میفرماید: «الْغِنَی وَالْفَقْرُ بَعْدَ الْعَرْضِ عَلَی اللَّهِ؛ دارا و ندار پس از عرضه بر خداوند معلوم و مشخص میشود.»(نهجالبلاغه، حکمت 452).