Research@kayhan.ir
اصلاح قوانین براساس احکام اسلامی
در مورد قوّة قضائيه آنچه كه مهم است، اين است كه ما ببينيم قوّة قضائيه براى چيست؛ آن را تأمين كنيم. همة كارها در اين جهت بايد باشد. قوّة قضائيه براى عدل است، براى عدالت است. معيار و شاخص عدل هم عمل به قانون است. اگر عمل فرد، جمع، منطبق به قانون شد، اين عدالت است؛ اگر از قانون انحراف پيدا كرد، اين بى‌عدالتى است. و قانون هم در نظام اسلامى، قانون اسلامى است. البته در مجموعة قوانين ما ممكن است قوانينى باشند كه صددرصد با احكام اسلامى منطبق نباشند، يا قوانينى كه از قبل مانده‌اند يا برخى قوانين ديگر، كه اينها بايست اصلاح بشود. معيار، اين است كه بر طبق قانون عمل بشود. عدل، اين‌جا تحقق پيدا می‌کند.(125)
14- اصلاح رفتار، منش و لباس زنان در ادارات
من بخصوص تأكيد مى‌كنم، نسبت به رفتار زن و مرد و پوشش زنان در داخل ادارات. بعضى شكوه دارند؛ گِله دارند. خانواده‌هاى شهدا و زنان مؤمن به ما شكايت مى‌كنند. به اين‌جا تلفن مى‌كنند، نامه مى‌نويسند، يا ما را كه مى‌بينند، مكرّر مى‌گويند كه رفتار بعضى از زنان جامعة ما، رفتار مناسب و شايسته‌ى شأن زن مسلمان نيست. با اصلاح اين زنانى كه در ادارات مشغول كارند، بخش عمده‌اى از اين موضوع، اصلاح مى‌شود. اين بانوان مسلمانى كه در ادارات‌اند، بايد رفتارشان، لباسشان، زی‌شان و منششان مسلمانى باشد و شما در اين زمينه تكليف و مسئوليت داريد. البته با روش اسلامى؛ با همان شيوه‌اى كه نهى از منكر اسلامى دارد و نه با روشهاى غيراسلامى و خشونتهاى نادرست.(126)
اهم موارد ضروری برای اصلاحات
اصلاح روابط زن و مرد
تصویر کیفیت برخورد زن و مرد در اخلاق اسلامی و قانون اسلامی هم به نظر ما بایستی بیشتر رویش کار شود. بعضی متدیّن هم هستند، اما چون با مفاهیم اسلامی درست آشنا نیستند و اخلاقیات مرتبط با روابط زن و مرد را در اسلام درست نمی‌دانند، تدیّنشان موجب نمی‌شود که از غلظتشان کم شود، از تحکّم و زورگویی‌شان بکاهد؛ نه، هم متدیّن‌اند، هم آن تحکّمها و زورگویی‌ها را دارند؛ این هم باید اصلاح شود.(127)
15- اصلاح ذات‌البین و نزدیک کردن آنها به هم
در همین جمله، بعد از این‌که می‌فرمایند «و صلاح ذات بینکم»، به سخن پیغمبر اکرم استشهاد می‌کنند و می‌فرمایند: «فانّی سمعت جدّکما صلّی الله علیه و آله و سلّم یقول صلاح ذات البین افضل من عامّة الصّلاة و الصیّام»؛ یعنی فضیلت اصلاح ذات البین مردم- دلها را به هم نزدیک کردن و ذهنها را نسبت به هم خوش‌بین نمودن- از هر نماز و روزه‌ای بیشتر است. اگر کسی نماز مستحبّی بخواند یا روزة مستحبّی بگیرد، یا برود برای اصلاح ذات‌البین تلاش کند؛ دومی افضل است. این هم از چیزهایی است که ما امروز به آن خیلی احتیاج داریم.(128)
«و اصلاح ذات البین»؛ میانة افراد را اگر اختلافی وجود دارد، اصلاح کنیم. «و افشاء العارفة و ستر العائیة»؛ دربارة اشخاص، نقاط مثبت را، نقاط خوب را افشا کنیم، منتشر کنیم. از کسی، از مسئول کار خوبی سراغ دارید، این را بیان کنید و بگویید. نقطة مقابل: اگر چنانچه نقطة منفی‌ای سراغ دارید، این را افشا نکنید. افشا نکردن معنایش این نیست که نهی از منکر نکنید؛ چرا، به خود آن کسی که به کارش اشکالی وارد است و باید ایراد گرفته شود، گفته بشود، اما افشا کردن این چیزها مصلحت نیست. در این‌باره صحبتهای زیادی هست. این یک بخشی از این دعاست.(129)
16- سهیم شدن مردم در رفع گرفتاری مستمندان، اصلاح کارها
در جامعة ما بايد عادت كمك به ضعفا كه يك عادت اسلامى است، روزبه‌روز بيشتر شود. صدقاتى كه مردم مى‌دهند، اطعامهايى كه مى‌كنند و كارهاى بزرگى از قبيل وقف و حبس و امثال آنها كه انجام مى‌شود، از سنّتهاى حسنة اسلامى است. اين سنّتها به حيات اجتماعى طيب كمك مى‌كند. لذا نبايد بگذاريد در جامعه تعطيل شود. وقتى كه مردم خود را در رفع گرفتارى مستضعفان و ضعفا و مستمندان سهيم بدانند، كارها اصلاح مى‌شود.(130)
17- اصلاح نقیصة عدم آشنایی جوانان با مفاخر ایرانی
حالا من از باب مثال مرحوم کاظمی آشتیانی را مثال می‌زنم- حالا چون بارها اسم ایشان را برده‌ایم و از دنیا هم رفته، خدا ایشان را رحمت کند- یا همین جوان عزیزی که آقای دکتر واعظ‌زاده اسمش را آوردند- که پارسال این‌جا در جمع ما بوده و امسال فوت کرده- خوب، اینها تجلیل بشوند، شناخته بشوند. ما نخبگان علمیِ تاریخی‌مان را هم ترویج نمی‌کنیم؛ خیلی از مردم کشور ما علمای بزرگ و دانشمندان بزرگِ رشته‌های مختلف را نمی‌شناسند؛ نه فقط در رشتة فقه و فلسفه و علوم دینی، بلکه دانشمندانی که در رشته‌های رائجِ امروز دنیا- در فیزیک، در ریاضی، در شیمی، در مکانیک- در تاریخ خود ما برجسته بودند و کارهای بزرگی آن روز انجام دادند و بعضی از اختراعات آنها حتی امروز مورد استفاده است. نه جوانهای ما اسمهایشان را می‌دانند، نه ترویجی از آنها می‌شود، نه یادی از آنها می‌شود! خیلی نقیصة بزرگی است. این هم بایستی حتماً اصلاح بشود.(131)
نکات تصریحی فصل چهارم
اصلاح در روشها با استقامت در مبانی و ارزشها، اصلاحات درست است.
عدول از اهداف الهی و ارزشها به بهانة اصلاح، جایز نیست.
اصلاح شعار پُر جاذبه‌ای است امّا باید بدرستی معنا شده و موارد آن مشخص شود.
رفع فقر و فساد و تبعیض شاخص‌ترین وجوه و مادر همة اصلاحات است.
انقلاب اسلامی، خود یک اصلاح بزرگ بود و از اصلاح جزو ذات آن است.
اصلاح‌طلبی نباید یک پُز سیاسی باشد بلکه باید یک تکلیف و مجاهدت در مسیر اسلام تلقّی شود.
تعریف و مشخصه‌های اصلاحات باید براساس اسلام و انقلاب صورت گیرد نه القا‌آت و مبانی آمریکایی.
اصلاح‌طلبی نباید به معنای مخالفت با نظام و اصولگرایی معنا شود. مقابل اصولگرایی، اصلاحات نیست.
نقطه مقابل اصولگرا، آدم لاابالی و بی‌اصول است.
تقسیم و دعوای اصولگرا و اصلاح‌طلب، کار دشمنان است.
تحوّل با حفظ ارزشها، صحیح و تحوّل با نفی ارزشها غلط است.
مقابل اصلاح‌طلبی انقلابی، اصلاحات آمریکایی و بیگانه‌پسند قرار دارد.
اهم مواردی که نظام اسلامی نیاز به اصلاح آنها دارد باید شناسایی و نسبت به آنها اقدام کرد.
اصلاح‌طلبان صادق کسانی هستند که به دنبال علاج و اصلاح ضعفها با تکیه بر احکام اسلامی‌اند.
پانوشت‌ها:
125 - بيانات مقام معظّم رهبری در ديدار رئيس و مسئولان قوّة قضائيه، 07/04/1388.
126 - بيانات مقام معظّم رهبری در ديدار اعضاى انجمنهاى اسلامى ادارات، كارخانه‌ها و بيمارستانهاى سراسر كشور، 04/06/1371
127 - بیانات مقام معظّم رهبری در دیدار با گروه کثیری از زنان نخبه، 13/4/1386.
128 - بیانات مقام معظّم رهبری در خطبه‌های نماز جمعة تهران، 1/9/1381.
129 - بیانات مقام معظّم رهبری در دیدار با مسئولان نظام، به تاریخ 16/5/1390.
130 - بیانات مقام معظّم رهبری در دیدار با جمعی از اعضای نیروی انتظامی و کارکنان تأمین اجتماعی و بهزیستی، 29/04/1373.
131 - بیانات مقام معظّم رهبری در دیدار با نخبگان جوان دانشگاهی، 5/6/1387.