آمارهای بانک مرکزی نشان داد
کاهش 99 درصدی داراییهای خارجی کشور در دولت تدبیر و امید!
براساس آمار بانک مرکزی، طی پنج سالی که از روی کار آمدن دولت حسن روحانی میگذرد، داراییهای خارجی بانک مرکزی با سقوط شدیدی مواجه شده و 99 درصد کاهش یافته است!
گروه اقتصادی-
داراییهای خارجی بانک مرکزی عبارتند از طلا، طلا نزد صندوق بینالمللی پول، ارز، ارزهای تهاتری و مواردی از این قبیل.
به عبارت دیگر، آنچه بانک مرکزی از راه درآمدهای ارزی خود کسب میکند، باعث افزایش خالص داراییهای این بانک میشود، بر همین اساس نگاهی به آمارهای رسمی بانک مرکزی انداختیم تا وضع داراییهای خارجی این بانک را رصد کنیم.
متاسفانه آمارهای مذکور نه تنها بیانگر کاهش داراییهای بانک مرکزی بود، بلکه نشان می داد داراییهای بانک با یک سقوط آزاد مواجه شده است، چراکه رقم این داراییها در سال 92 (سال نخست روی کار آمدن دولت روحانی) رقمی در حدود 168 هزار میلیارد تومان بوده که در پایان سال گذشته به دو هزار میلیارد تومان کاهش یافته است!
هرچند در سال 93 هم روند پیشین داراییها ادامه داشت (چنانچه داراییهای خارجی بانک مرکزی در این سال معادل 158 هزار میلیارد تومان بود) اما از سال 94 روند نزولی این داراییها شدت گرفت و در سالهای 94، 95 و 96 به ترتیب ارقام هزار و 936، هزار و 924 و دو هزار و 167 میلیارد تومان را به ثبت رساند!
لذا بر اساس این آمار، خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی نسبت به ابتدای دولت نزدیک به 99 درصد کاهش پیدا کرده است!!
برای درک بهتر این داراییها باید گفت، یکی از اجزای مهم دارایی خارجی بانک مرکزی، ذخایر ارزی بانک مرکزی می باشد که عمدتاً یکی از اجزایی است که محرمانه بوده و در خصوص مقدار آن و نوع ارزهای موجود در سبد ارزی بانک مرکزی اطلاعات به روز وجود ندارد. بانک مرکزی ارز از دولت (درآمد ارزی دولت حاصل از نفت) میگیرد و ریال به دولت (بر اساس قیمت ارز تعیین شده در بودجه) میدهد و دولت نیز با انتقال ریال در جامعه منجر به رشد نقدینگی میگردد. قابل ذکر است وقتی بانک مرکزی از هر عضوی از اقتصاد (چه دولت و چه از بازار آزاد از طریق صرافیها) ارز خریداری کند و ریال به بیرون منتشر کند، پایه پولی افزایش مییابد.
گفتنی است، دارایی ارزی بانک مرکزی شامل اسکناس و نقود بیگانه ارزی، سپردههای بانک مرکزی نزد بانکهای خارجی، اوراق قرضه و اسناد خزانه خارجی، حق برداشت مخصوص، گواهی سپرده ارزی، داراییهای سرمایهای و... می باشد.
در حال حاضر در خصوص کاهش 99 درصدی داراییهای خارجی بانک مرکزی این شبهه مطرح است که این بانک با عرضه مداوم داراییهای خود به بازار در طول سالهای 94 تا 96، مانع رشد طبیعی نرخ ارز شده و باعث شده نرخ ارز به طور مصنوعی پایین بماند. بر همین اساس تا جایی که توانسته داراییهای خود را به بازار عرضه کرده و مانع از افزایش این نرخ شده است.
این گمانه از جایی تقویت میشود که اقتصاددانان معتقد بودند با پایین نگهداشتن مصنوعی نرخ ارز، این نرخ در مقطعی با جهش مواجه شده و دستاوردهای پوشالی سالهای تثبیت را از بین میبرد. نمونه بارز آن را هم در سال جاری و با افزایش حدود 2/5 برابری نرخ ارز مشاهده میکنیم.
به هر شکل، حتی اگر این شبهه را هم جدی نگیریم (با وجود اینکه در جای خود بسیار قابل تامل است) اما این انتقاد همچنان به عملکرد دولت وارد است که چگونه و به چه دلیل داراییهای خارجی بانک مرکزی از سال 94 تا 96 نزدیک به 99 درصد کاهش پیدا کرده است؟
داراییهای خارجی بانک مرکزی عبارتند از طلا، طلا نزد صندوق بینالمللی پول، ارز، ارزهای تهاتری و مواردی از این قبیل.
به عبارت دیگر، آنچه بانک مرکزی از راه درآمدهای ارزی خود کسب میکند، باعث افزایش خالص داراییهای این بانک میشود، بر همین اساس نگاهی به آمارهای رسمی بانک مرکزی انداختیم تا وضع داراییهای خارجی این بانک را رصد کنیم.
متاسفانه آمارهای مذکور نه تنها بیانگر کاهش داراییهای بانک مرکزی بود، بلکه نشان می داد داراییهای بانک با یک سقوط آزاد مواجه شده است، چراکه رقم این داراییها در سال 92 (سال نخست روی کار آمدن دولت روحانی) رقمی در حدود 168 هزار میلیارد تومان بوده که در پایان سال گذشته به دو هزار میلیارد تومان کاهش یافته است!
هرچند در سال 93 هم روند پیشین داراییها ادامه داشت (چنانچه داراییهای خارجی بانک مرکزی در این سال معادل 158 هزار میلیارد تومان بود) اما از سال 94 روند نزولی این داراییها شدت گرفت و در سالهای 94، 95 و 96 به ترتیب ارقام هزار و 936، هزار و 924 و دو هزار و 167 میلیارد تومان را به ثبت رساند!
لذا بر اساس این آمار، خالص داراییهای خارجی بانک مرکزی نسبت به ابتدای دولت نزدیک به 99 درصد کاهش پیدا کرده است!!
برای درک بهتر این داراییها باید گفت، یکی از اجزای مهم دارایی خارجی بانک مرکزی، ذخایر ارزی بانک مرکزی می باشد که عمدتاً یکی از اجزایی است که محرمانه بوده و در خصوص مقدار آن و نوع ارزهای موجود در سبد ارزی بانک مرکزی اطلاعات به روز وجود ندارد. بانک مرکزی ارز از دولت (درآمد ارزی دولت حاصل از نفت) میگیرد و ریال به دولت (بر اساس قیمت ارز تعیین شده در بودجه) میدهد و دولت نیز با انتقال ریال در جامعه منجر به رشد نقدینگی میگردد. قابل ذکر است وقتی بانک مرکزی از هر عضوی از اقتصاد (چه دولت و چه از بازار آزاد از طریق صرافیها) ارز خریداری کند و ریال به بیرون منتشر کند، پایه پولی افزایش مییابد.
گفتنی است، دارایی ارزی بانک مرکزی شامل اسکناس و نقود بیگانه ارزی، سپردههای بانک مرکزی نزد بانکهای خارجی، اوراق قرضه و اسناد خزانه خارجی، حق برداشت مخصوص، گواهی سپرده ارزی، داراییهای سرمایهای و... می باشد.
در حال حاضر در خصوص کاهش 99 درصدی داراییهای خارجی بانک مرکزی این شبهه مطرح است که این بانک با عرضه مداوم داراییهای خود به بازار در طول سالهای 94 تا 96، مانع رشد طبیعی نرخ ارز شده و باعث شده نرخ ارز به طور مصنوعی پایین بماند. بر همین اساس تا جایی که توانسته داراییهای خود را به بازار عرضه کرده و مانع از افزایش این نرخ شده است.
این گمانه از جایی تقویت میشود که اقتصاددانان معتقد بودند با پایین نگهداشتن مصنوعی نرخ ارز، این نرخ در مقطعی با جهش مواجه شده و دستاوردهای پوشالی سالهای تثبیت را از بین میبرد. نمونه بارز آن را هم در سال جاری و با افزایش حدود 2/5 برابری نرخ ارز مشاهده میکنیم.
به هر شکل، حتی اگر این شبهه را هم جدی نگیریم (با وجود اینکه در جای خود بسیار قابل تامل است) اما این انتقاد همچنان به عملکرد دولت وارد است که چگونه و به چه دلیل داراییهای خارجی بانک مرکزی از سال 94 تا 96 نزدیک به 99 درصد کاهش پیدا کرده است؟