مخالفت اکثریت اعضای شورای امنیت سازمان ملل با طرح ضد ایرانی آمریکا
نشست شورای امنیت درباره ایران که با اصرار آمریکا برگزار شد، بدون هیچ نتیجهای پایان یافت و موضوع داخلی ایران بیارتباط با امنیت منطقهای یا بینالمللی شناخته شد.
شورای امنیت جمعه شب به درخواست آمریکا و با حمایت مالی عربستان نشستی را تحت عنوان بررسی «اعتراضهای اخیر » در ایران برگزار کرد؛ اقدامی که موجب تعجب بسیاری از اعضای دائم و غیردائم این شورا شد.
پایان نشست فوقالعاده شورای امنیت بدون نتیجه رضایتبخش برای آمریکا به معنی شکست جدی آن در برابر ایران و مواضع اصولی و مستحکم آن است آن هم در شرایطی که واشنگتن به منظور اعمال فشار بر ایران بر برگزاری نشست مزبور پافشاری داشت.
با توجه به اظهارات نمایندگان کشورهای مختلف در این نشست میتوان گفت 10 کشور شامل روسیه، چین، فرانسه، بولیوی، ساحلعاج، گینه استوایی، اتیوپی، قزاقستان، لهستان و سوئد در نشست شورای امنیت درباره آشوبهای ایران بر حق حاکمیت ایران تاکید یا با منطق آمریکا برای برگزاری این نشست مخالفت کردند؛ انگلیس و پرو نیز در کنار آمریکا ایستادند و کویت و هلند نیز مواضعی خنثی در این خصوص اتخاذ کردند.
شکستهای پیدرپی
در زمانی کوتاه
این شکست در حالی است که از ناکامیهای سیاست خارجه آمریکا در منطقه و نیز در مقابل محور مقاومت چه درخصوص مبارزه با تروریسم داعشی و تکفیری در سوریه و عراق تحت حمایت آمریکا و عربستان زمان زیادی نمیگذرد.
بهترین شاهد این ناکامیها، شکست سنگین مربوط به نمایش استعفای « سعد حریری» نخستوزیر لبنان بود که از ریاض اعلام شد و نتایجی که پس از آن به دنبال داشت و موجب برملا شدن بیش از پیش مقاصد بن سلمان ولیعهد سعودی و ارباب آمریکایی آن در منطقه یا همان ترامپ شد.
موضوعات داخلی کشورها
به شورای امنیت ارتباطی ندارد
با نگاهی گذرا به اظهارات نمایندگان کشورهای حاضر در نشست روز گذشته شورای امنیت در ارتباط با اعتراضهای اخیر در ایران میتوان به تعجب و شگفتی این سیاستمداران از درخواست آمریکا به سازمان ملل درخصوص برگزاری این نشست پی برد زیرا این یک موضوع داخلی است بدون اینکه به شورای امنیت هیچ ارتباطی داشته باشد.
برملا شدن ناتوانی شورای امنیت در انجام وظایف اصلی خود
دستیار دبیرکل سازمان ملل متحد در آغاز این جلسه گفت: «تظاهراتها در ایران از مشهد آغاز شد و بعد از آن به برخی شهرهای دیگر سرایت کرد».
وی اضافه کرد: «برخی از تظاهراتها به خشونت کشیده شد. گزارشها نشان میدهند بیش از 20 نفر کشته شدهاند. سازمان ملل متحد نمیتواند صحت تمامی فیلمها و تصاویر منتشرشده درباره اعتراضات ایران را تأیید یا رد کند».
همچنین نیکی هیلی، نماینده آمریکا در این نشست گفت: «آنچه در هفته گذشته در ایران اتفاق افتاد، چیزی است که دنیا باید به آن توجه کند».
وی گفت: «دنیا باید شجاعت کسانی را که علیه حکومتشان تظاهرات کردهاند تحسین کند. تظاهراتکنندگان ایران خواستار آن شدهاند که حکومت این کشور حمایت از تروریسم را متوقف کند. دولت آمریکا کنار تظاهراتکنندگان ایران است. ما ساکت نخواهیم بود. مردم ایران حقیقت را میدانند، ما هم حقیقت را میدانیم».
هیلی با اشاره به وقایع پس از اتفاقات ریاستجمهوری ایران در سال 1388 گفت: «در سال 2009، دنیا در حمایت از تظاهراتکنندگان ایران منفعل عمل کرد، این بار ساکت نخواهیم ماند».
پس از هیلی، نماینده فرانسه علیرغم بیان اینکه «حوادث اخیر در ایران نگرانکننده هستند» گفت: «این حوادث بهخودی خود، تهدیدی علیه صلح و امنیت بینالملل نیستند».
«فرانسوا دلاتره» بخش دیگری از اظهارات خود را به حمایت کشورش از توافق هستهای ایران و گروه 1+5 اختصاص داد و این توافق را «یکی از محورهای ثبات» در خاورمیانه خواند. او گفت: «ما بایستی کاملاً به تعهداتمان در این توافق پایبند بمانیم. دلاتره هرگونه دخالت در امور داخلی ایران را «مضر» خواند».
ماتیو رایکرافت، نماینده انگلیس گفت از حکومت ایران میخواهد به تعهدات حقوق بشری خود عمل کند.
او با بیان ادعاهای اثبات نشده گفت: «نگرانیهای حقوق بشری انگلیس درباره ایران، از حوادث و اعتراضات اخیر فراتر میروند. تداوم استفاده از مجازات اعدام از جمله برای نوجوانان، حاکمیت ضعیف قانون و محدود کردن آزادی بیان همگی بهشدت نگرانکننده هستند».
رایکرافت گفت لندن از ایران میخواهد به گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد اجازه دسترسی به این کشور برای ارزیابی وضعیت حقوق بشر را بدهد.
او گفت برای بررسی مطالبات تظاهراتکنندگان در ایران نیاز به انجام گفتوگوهای واقعی وجود دارد.
نماینده انگلیس در ادامه مدعی شد برنامههای امنیتی ایران گاهی بهنحوی دنبال میشوند که دیگران را تهدید میکند. او مدعی شد ایران از تروریسم حمایت میکند.
وی در پایان نطق خود تعهد انگلیس بر پایبندی به برجام را اعلام و از پایبندی ایران به این توافق استقبال کرد.
نماینده کویت هم گفت جامعه بینالمللی در پرداختن به مسائل ایران بایستی از پیامدهای فاجعهبار بهار عربی و سوریه درس بگیرد.
نماینده سوئد گفتوگو با ایران را حائز بیشترین اهمیت دانست و گفت مسائل مربوط به حقوق بشر را باید از اجرای توافق هستهای برجام جدا کرد.
نماینده هلند هم در اظهارات خود تأکید کرد که اوضاع در ایران اکنون آرام شده است. او ابراز امیدواری کرد ثبات بیشتری حاکم شود.
نماینده لهستان گفت ایران قابلیت این را دارد که نقش سازندهای برای کمک به صلح و ثبات در منطقه بازی کند.
نماینده جمهوری گینه استوایی هم مخالفت هیئت کشورش را با طرح مسائل داخلی ایران در شورای امنیت مطرح کرد. وی گفت: «با توجه به اینکه اوضاع ایران به صلح و امنیت منطقه مربوط نمیشود، وضعیت حقوق بشر این کشور در صلاحیت شورای امنیت سازمان ملل نیست. این مسائل بایستی در مکانیسمهای مرتبط مانند کمیته سوم بررسی شوند.»
نماینده چین هم خواستار احترام به تمامیت ارضی و حق حاکمیت کشورها شد و گفت شورای امنیت نباید درباره مسائل داخلی کشورهای دیگر گفتوگو کند.
حمله نماینده روسیه
به نیکی هیلی
نماینده روسیه اما در این نشست اظهارات خود را با موضعی کاملا تهاجمی در برابر نماینده آمریکا آغاز کرد. او گفت که هدف از این نشست تضعیف توافق هستهای ایران است. وی ادامه داد: چرا آمریکا جایگاه شورای امنیت را با طرح چنین موضوعاتی (اعتراضات ایران) تضعیف میکند. چنین موضوعی اصلا نباید در دستور کار شورای امنیت
قرار بگیرد.
نماینده روسیه در ادامه گفت: مسکو از کشته شدن افرادی در ایران در جریان اعتراضات اخیر عمیقا متاسف است اما آیا بیثبات شدن ایران کمکی به اوضاع ناآرام منطقه خاورمیانه میکند؟ وی با نگاهی معنادار به نیکی هیلی نماینده آمریکا افزود: اگر به تاریخ نگاه کنیم متوجه میشویم که افکار و اقدامات کوتهبینانه تا چه اندازه بر سرنوشت کشورها بهویژه در خاورمیانه از جمله عراق، لیبی، سوریه و یمن تاثیرگذار بوده است.
وی اضافه کرد: برخی (آمریکا) دوست ندارند این اتفاقات را به یاد بیاورند اما ما به آنها این مداخلات در امور داخلی کشورها را یادآوری میکنیم. مداخله در امور یک کشور باعث گسترش بیثباتی و افراطیگری میشود؛ خواه این کشور ایران باشد یا هر کشور دیگری.
نماینده روسیه در ادامه از اعضای شورای امنیت پرسید: چرا آمریکا امروز که اوضاع در ایران آرام شده است باید این جلسه را برگزار کند؟ وی سپس با کنایه گفت: طبق منطق آمریکا ما هم باید بعد از حوادث فرگوسن، میسوری یا بعد از تظاهرات جنبش اشغال والاستریت، درخواست برگزاری نشست اضطراری در شورای امنیت میدادیم!
وی همچنین در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به بدعهدی آمریکا در قبال برجام گفت: همه کشورها از این توافق حمایت میکنند اما آیا آمریکا ابزار دیگری به غیر از تحریم در اختیار دارد؟!
غلامعلی خوشرو، نماینده دائم ایران هم گفت: «اقدام آمریکا در طرح موضوع اعتراضات تعدادی از شهروندان ما در ایران بهدلیل برخی شکایات مشروع آنها، که بعضاً بهواسطه خودداری آمریکا از انجام تعهداتش تحت برجام تشدید شده است، سوءاستفاده یک عضو دائم شورا از اختیاراتش و نیز سوءاستفاده از خود شورا است».
خوشرو اضافه کرد: «باعث تأسف است که علیرغم مقاومت برخی از اعضاء، این شورا به خود اجازه داده است تا بهوسیله هیئت حاکمه فعلی آمریکا مورد سوءاستفاده قرار گیرد و جلسهای را در مورد موضوعی تشکیل دهد که خارج از حیطه وظایف آن است و بدین ترتیب، ناتوانی خود در انجام وظیفه واقعیاش در حفظ صلح و امنیت بینالمللی را به منصه ظهور گذاشته است».
خوشرو همچنین گفت: «این باعث بیاعتباری شورای امنیت است که موضوعی را که ماهیتی کاملاً داخلی دارد در دستور کار قرار میدهد اما درخصوص موضوعات واقعی، از جمله اشغال طولانیمدت سرزمین فلسطین، که عنوان دستور کار امروز شورا (وضعیت در خاورمیانه) در اصل به آن تعلق دارد، و نیز بمباران کور و بیهدف یمن در طول سه سال گذشته که تاکنون منجر به مرگ هزاران انسان شده و برای مردم یمن گرسنگی، بیماری و تخریب بههمراه آورده است، با سرافکندگی از انجام کوچکترین کاری عاجز است. فهرست این قبیل شکستهای شورا که در تمامی موارد به رویکرد خرابکارانه هیئت آمریکایی مرتبط است، بسیار طولانی است».
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در حساب کاربریاش در توئیتر نوشت: «شورای امنیت سازمان ملل با تلاش عریان آمریکا برای سرقت مأموریت این شورا مخالفت کردند. اکثر اعضا بر اجرای کامل برجام و پرهیز از مداخله در امور داخلی ایران تأکید کردند، شکست دیگری برای سیاست خارجی دولت ترامپ».
واشنگتن به دنبال تغییراتی برای باقی ماندن در برجام است
از سوی دیگر رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا روز جمعه در مصاحبه با خبرگزاری آسوشیتدپرس تاکید کرد: دولت ترامپ در حال همکاری با نمایندگان اصلی و کلیدی بر روی یک قانون اصلاحی است که این امکان را به آمریکا خواهد داد تا در توافق هستهای با ایران باقی بماند.
وی در ادامه افزود: تغییرات مربوط به این قانون آمریکایی که مربوط به مشارکت واشنگتن در توافق هستهای 2015 است، اوایل هفته آینده یا مدت کوتاهی پس از آن آماده خواهد شد.
اظهارات تیلرسون در شرایطی است که دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا طی روزهای آینده با یک سری ضربالاجل روبرو خواهد شد که چگونه با توافق هستهای ایران تعامل و رفتار کند. ترامپ بارها از توافق هستهای ایران انتقاد کرده و خواستار لغو آن شده است.
این گزارش افزود: گرچه مذاکراتی که کاخ سفید، وزارت خارجه و کنگره در آن دخیل هستند، محدودیتها علیه فعالیت هستهای ایران را افزایش نمیدهد، البته آن طور که ترامپ میخواهد، ولی تدابیر و اقدامات جدید میتواند روش آمریکا در اجرای توافقنامه هستهای ایران را تقویت کند و بتواند ترامپ را متقاعد نماید که ارزش دارد در این توافق باقی بماند. تیلرسون در ادامه این مصاحبه گفت: رئیسجمهور گفته است که قصد اصلاح و تغییر این توافق یا لغو آن را دارد. ما در روندی قرار داریم که سعی میکنیم به قول و وعده خود برای اصلاح توافق هستهای عمل کنیم.