محدودیت در تصرفات شیاطین و جنیان
یکی از پرسشهایی که بارها مطرح میشود، میزان دانش و نیز تصرفات جنیان و از جمله شیاطین است. برخی گمان میکنند که آنان همانند خداوند، علم غیب میدانند در حالی که علم آنان محدود به تعلیم الهی است؛ وقتی علم فرشتگان محدود به تعلیم الهی است (بقره، آیه 32) علم جنیان و آدمیان نیز این گونه است؛ البته شیاطین به خاطر شیطنت خودشان دست به سرقت از آسمان میزنند و اخبار روز و نیم روز یا هفتگی را به دست میآورند؛ اما دسترسی آنان در شب قدر چون بسیار محدود است نمیتوانند از مقدرات سالیانه که در آن شب رقم میخورد آگاه شوند. این محدودیتها پس از اسلام برای آنان بسیار شدت یافته و سرقت نیز کاهش. (جن، آیات 6 تا 9 ؛ صافات، آیه 9 تا 10)
اما درباره تصرفات باید گفت که تصرفات شیاطین و جنیان بسیار محدودتر از علم آنهاست. بر اساس آموزههای وحیانی هرگز این امور به معنای تفویض امور به انسان و جنیان نیست؛ زیرا تفویض به معنای اختیار مطلق و خروج از قاعده ربوبیت الهی خواهد بود، در حالی که هیچ کس در هیچ حال از ربوبیت الهی خارج نمیشود؛ پس اگر کاری میکنند طبق مشیت الهی بوده و تصرفات آنان محدود به همان مشیت کلان الهی است که در قالب «باذن الله» انجام میشود.
خداوند درباره تصرفات شیاطین جنی در زندگی بشر میفرماید:جز این نیست که نجوا از القائات شيطان است تا كسانى را كه ايمان آوردهاند، دلتنگ کند؛ ولى جز به اذن خدا هيچ آسيبى به آنها نمى رساند و مؤمنان بايد بر خدا اعتماد و توکل كنند. ( مجادله، آیه ۱۰)خداوند درباره تصرفات اهل سحر و جادو از انس و جن در زندگی بشر نیز میفرماید: وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ؛ و آنان به کسی جز به اذن الهی زیان نمیرسانند.(بقره، آیه 102)
بنابراین، بر اساس توحید فعل، هیچ چیز بیرون از مشیت و حاکمیت الهی انجام نمیگیرد و این گونه نیست که در مواردی که آنان میدانند و سرقت یا تصرف میکنند بدون مشیت و اذن الهی باشد؛ بلکه حتما حکمتی در این سرقت و تصرف است که با اذن الهی صورت میگیرد وتنها خدا میداند و بر اساس مشیت الهی باید این امور اتفاق بیفتد.