هزينه‌هاي بالاي خدمات دندانپزشكي و مشکلات مردم (بخش پایانی)
تعرفه های سنگین و بی‌مسئولیتی بیمه‌ها(گزارش روز)
گروه گزارش
در دو قسمت قبلی گزارش به موضوعات مختلفی در حوزه سلامت دهان و دندان و هزینه‌های دندانپزشکی پرداخته شد.از جمله اینکه میانگین دندان‌های خراب و ناسالم ایرانی‌ها بسیار بالاتر از حد نرمال است و اینکه اغلب هم برای پیشگیری قبل از درمان این دندان‌ها اقدام نمی‌کنیم .
همچنین مشکلات کلینیک‌ها و مراکز دندانپزشکی که عده زیادی از بیماران از آنها گلایه‌های زیادی داشتند. مانند هزینه‌های بالا و زمان‌های نوبت دهی طولانی و ....
اشاره مختصری هم داشتیم به طرح تحول سلامت دهان و دندان که وزارت بهداشت مدعی است با اجرای آن می‌توان دست کم چندین میلیون متقاضی خدمات دندانپزشکی در سالهای آینده را از چرخه حذف کرد.
به این ترتیب که هزینه درمان آنها در سالهای آینده ،اکنون صرف پیشگیری و مراقبت‌های اولیه می‌شود وغیره.
در قسمت پایانی این گزارش هم به سراغ تعرفه‌هایی که مدام در حال بالا رفتن هستند و البته بیمه‌هایی که ظاهرا با وجود مصوبات لازم هم زیر بار هزینه‌های دندانپزشکی نمی‌روند، رفته ایم.
مطب‌های گران تر،مشتری بیشتر!
هر چند اخبار می‌گوید که شرکت‌های بیمه‌ای قرار است وارد گود شوند ،اما نه به آن خوش بینی که ما انتظارش را داریم چون هدف از اين بيمه آن بوده که خدماتي شامل پرداخت هزينه‌ها شوند که جنبه پيشگيري دارند. در واقع استدلال آنها این طور است که که اگر بر جنبه پيشگيري بيماري هاي دهان و دندان پافشاری شود، بسياري از مشکلات ثانويه دندان حل خواهد شد و نيازي به درمان نخواهد بود. البته نبايد از هزينه هاي بالاي دندانپزشکی هم غافل شد، چون دعوای اصلی بر سر همین هزینه‌هایی است که اتفاقا با تمام حواشی که به دنبال دارند از شمال تا جنوب و شرق تا غرب شهر با هم اختلافی به وسعت همین شهر دارند.اما در ظاهر انگار این امر بر خیلی‌ها مشتبه شده که هر چه قیمت خدمات یک مطب دندانپزشکی بالا باشد، احتمالا کیفیت خدمات ارائه شده آنهاهم بالاتر است و بر عکس. باوری اشتباه که متاسفانه عده‌ای سودجو به بهانه بحث تحریم‌ها و نبود مواد درجه یک از آن بازار گرمی می‌کنند.
تعرفه‌هایی بی‌قاعده و قانون
یک گشت کوتاه در شهر و نگاهی به تعرفه‌های متعددی که در درمانگاه‌ها و کلینیک‌های مختلف نصب شده است کافی است تا پی ببریم تفاوت خدمات درمانی و تشخیصی در حوزه دندانپزشکی چقدر است.
ترمیم دندان بین 300 تا 700 هزارتومان، جراحی دندان عقل300 تا یک میلیون، جرم گیری 80 تا 400 هزار، روکش 580 تا حدود 900هزار، اندو تخصصی هر کانال 200 تا 400هزار، جراحی تخصصی دندان عقل نیمه نهفته 240 تا 800 هزار، ویزیت دندانپزشک متخصص 38 تا 60 هزار، ایمپلنت 3 تا 6 میلیون تومان، درمان ریشه 4 کاناله 500 تا 800 هزار، پالپوتومی اطفال هر دندان بین 150تا 350 هزار، روکش لامینت با لابراتوار و چسب 500 تا 700 هزار، روکش پی اف ام با لابراتوار و چسب 450 تا 600 هزار، پروتز معمولی کامل هر فک 800 هزار تا یک میلیون و بسیاری از خدمات دیگر که با وجود تمام شباهتی که در ارائه دارند فقط و فقط به واسطه محل قرار گیری مطب و شاید هم سرشناس بودن پزشک معالج تفاوتی عجیب و غریب دارند.
دکتر حمید رضا زند دندانپزشک عمومی درباره علت این اختلاف هزینه‌ها به گزارشگر کیهان می‌گوید: «واقعا در همه رشته‌ها و اصناف دیگر هم بسته به هزینه‌های جاری ممکن است دستمزد تغییر کند. اینکه بخواهیم تعرفه‌ها در تمام سطوح و تمام مطب‌ها یکسان باشد مثل خیلی از تخصص‌های دیگر واقعا امکان‌پذیر نیست. ضمن اینکه واقعیت این است که هیچ هماهنگی میان تعرفه‌ها و قیمت مواد دندانپزشکی وجود ندارد و این مشکل مهمی است که هم دامن پزشک را می‌گیرد هم بیمار. خرید دستگاه و وسیله‌های دندانپزشکی هزینه بالایی دارد، از طرف دیگر قیمت مواد نیز بسیار بالاست اما دستمزد دندانپزشک اینجا،خیلی کمتر از یک پنجم دستمزد سایر دندانپزشکان در جاهای دیگر دنیاست. با افزايش قيمت مواد و خدمات لابراتوارهاي دندانپزشکي خدمات دندانپزشکي هم افزايش قيمت چشمگيري داشته و اين مسئله به قشر زیادی از مردم جامعه فشار می‌آورد و آنها را از مراجعه به دندانپزشکي ناامید می‌کند.
دکتر زند می‌گوید: «مشکل اصلی که مردم و دندانپزشکان دارند فقط بحث گرانی تعرفه‌ها نیست بلکه نبود پوشش و حمایت بیمه‌ها از خدمات دندانپزشکی است. در حال حاضر بیمه‌ها فقط معاینه اولیه، جرم گیری و کشیدن دندان را پوشش می‌دهند. در حالی که شاید بالای 80 درصد از مراجعین به خدماتی غیراز اینها نیاز دارند. هر چند تا به امروز حرف و حدیث‌ها و طرح‌های پیشنهادی زیادی درباره حمایت از بیماران دهان و دندان و توجه بیمه‌ها به این هزینه‌ها مطرح شده اما در عمل تا به امروز این طرح‌ها با جدیت دنبال نشده‌اند و هنوز هم مردم زیادی یا باید قید درمان گران دندان‌هایشان را بزنند و یا با صرف هزینه‌های بالا این کار را انجام دهند آن هم بدون آنکه به استرداد و تقبل این هزینه‌ها از سوی بیمه‌های مختلف امیدوار باشند.»
یک بام و دو هوای بیمه‌ها
بله در ظاهر امر شرایطی ایجاد شده است که خدمات دندانپزشکي مشمول تعهدات بيمه پايه سازمان هاي بيمه گر شود. هيات وزيران به پيشنهاد مشترک وزارتخانه هاي تعاون، کار و رفاه اجتماعي و بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و تاييد معاونت برنامه ريزي و نظارت راهبردي رئيس جمهور و شوراهاي بيمه سلامت کشور و به استناد مواد(9) و (10) قانون بيمه همگاني خدمات درماني کشور-مصوب 1373 - را تصويب کرده است و قرار است که از اين به بعد خدمات دندانپزشکي مشمول تعهدات بيمه پايه سازمانهاي بيمه گر قرار بگیرد.
براساس این مصوبه، معاينه و طرح درمان، جرم گيري و بروساژ، راديوگرافي و کشيدن دندان دائمي و عقل ويژه جمعيت بالاي 14 سال مشمول بيمه قرار خواهند گرفت.
جزييات مصوبه علاوه بر موارد گفته شده که شامل افراد بالاي 14 سال بود، موارد ديگري نيز براي افراد زير 14 سال تحت پوشش بيمه قرار گرفته‌اند. مواردي مثل آموزش بهداشت، وارنيش فلورايد، فيشور سيلانت، ترميم دندان شماره 6، کشيدن دندان شيري و... همگي جزو اين موارد هستند. اما هنوز هم فریاد اعتراض بیماران زیادی بلند است که مثلا نه تنها شرکت‌های بیمه‌ای آنها زیر بار هزینه‌های درمانی و تشخیصی دندانپزشکی نمی‌روند که حتی اگر هم بروند سقف تعهدات آنها به اندازه‌ای است که با توجه به هزینه‌های بالای این خدمات، شاید تنها بشود به درمان یک دندان در سال اکتفا کرد!
کارشناس بیمه طرف قرارداد یکی از شرکت‌های بیمه‌ای مستقر در یک کلینیک بزرگ دندانپزشکی که خود را م، الف معرفی می‌کند در پاسخ به این سؤال گزارشگر کیهان که چرا شرایط تعریف شده در خدمات و تسهیلات برخی از شرکت‌های بزرگ بیمه‌ای به هیچ عنوان برای این هزینه‌ها کافی نیست می‌گوید: «شاید در ظاهر به قول شما بزرگ ترین مشکلی که در حوزه دندانپزشکی وجود دارد نبود پوشش خدمات اساسی توسط بیمه‌ها باشد اما در حال حاضر بیمه‌ها فقط معاینه اولیه، جرم گیری و کشیدن دندان را پوشش می‌دهند. خیلی از مردم می‌آیند اینجا و زمانی که متوجه می‌شوند با وجود اینکه بیمه‌های مکمل دارند باید هزینه از جیب پرداخت کنند و بعد‌ها با تاییدیه پزشک به شرکت بیمه گر مراجعه کنند و بخشی از هزینه پرداختی را دریافت کنند، خیلی‌ها اعتراض می‌کنند. اما باید بپذیریم که تمام این مشکلات به دلیل قصور شرکت‌های بیمه‌ای نیست.خدمات دندانپزشکی مثل بسیاری از بیماری‌های دیگر این طور نیست که شاید چند سالی یک بار به سراغ یک فرد بیاید بلکه ممکن است هر ماه تمام اعضای خانواده را درگیر کند آن هم با هزینه‌های بالایی که خودتان مشاهده می‌کنید.خب در چنین شرایطی مسلم است که شرکت بیمه گر، ناچار است یک سقف هزینه تعیین کند. حالا باز هم بر می‌گردیم به بالا بودن قیمت خدمات دندانپزشکی. اگر این سقف تعریف شده خیلی بالا باشد باید هزینه بیشتری هم از بیمه‌شدگان دریافت شود که در نتیجه ممکن است میل افراد برای استفاده از آن شرکت بیمه‌ای کاهش بیابد اگرهم هزینه دریافتی پایین باشد طبیعی است که نمی‌توان برای سال بیمه‌ای یک شخص که شایدهم بخواهد تمام اعضای خانواده‌اش را تحت پوشش قرار دهد، یک سقف درمان بالا تعیین کرد چون در این صورت سودی که در نهایت برای شرکت‌ها می‌ماند اصلا مقرون به صرفه نیست.»
یکی دیگر از پزشکان این کلینیک هم که نخواست نامش عنوان نشود درباره معضل اصلی شکایت‌های بیشتر بیماران با اشاره به عدم رضایت آنها از اکثرشرکت‌های بیمه‌ای در زمینه خدمات دندانپزشکی می‌گوید: «اکثر این شرکت‌ها فقط برای یک سری کارهای معمولی مانند جرم گیری یا کشیدن دندان ،خدمات تعریف شده قرار داده‌اند در حالی که هزینه واقعی که به بیمار تحمیل می‌شود خیلی بیشتر از مثلا 40 هزار تومان مبلغ جرم گیری است. از طرف دیگر بعضی از این شرکت‌ها هم مدعی هستند که بیمار می‌تواند در ابتدا هزینه را خودش پرداخت کند و بعد با معرفی نامه پزشک و لیست هزینه‌های صورت گرفته، بخشی از آن هزینه را از بیمه بگیرد اما اغلب بیماران مدعی هستند که بیمه‌ها مبلغ بسیار ناچیزی از هزینه‌های صورت گرفته را پرداخت می‌کنند که این اصلا منصفانه نیست.در ضمن جا دارد به این موضوع هم اشاره کنم که گرانی‌های اخیر باعث شد مجاری عادی ورود مواد دندانپزشکی به کشور مسدود شود و به نوعی حتی برای مواد با کیفیت و تولید کشورهای اروپایی نوعی بازار سیاه ایجاد شود که همین موضوع در افزایش قیمت‌ها و تعرفه‌ها بسیار تاثیرگذار بود اما نمی‌شود با کاهش کیفیت این مواد تلاش کرد تا مثلا شرکت‌های بیمه گر با هزینه‌های تمام شده کمتر حاضر به پوشش خدمات دندانپزشکی شوند. چون در هر صورت و هر شرایطی اولویت با سلامت و اطمینان بیمار است.»
ناکارآمدی تصویب طرح تحول سلامت دهان و دندان
با وجود تصویب طرح تحول سلامت دهان و دندان توسط وزارت بهداشت، تا به امروز سازمان هاي بيمه گر از خريد خدمات مرتبط با دندانپزشکی خودداري کرده‌اند و یا دست کم سقف‌های حمایتی خود را حتی اندکی بیش از گذشته افزایش نداده‌اند.
اگرچه سازمان هاي بيمه گر،به تنهایی يک سر اصلی اين ماجرا هستند اما بايد ديد که مصوبه جديد چه قدر توانايي اجرا شدن دارد. بعد از اين مصوبه، قدم بعدي تنظيم آيين‌نامه اجرايي آن است که بيمه‌هاي پايه را ملزم مي‌کند که به هر کسي و با هر دفترچه‌اي، خدمات مربوطه را ارايه دهند.به گفته اعضای شورای عالی سلامت ،بر اساس این طرح،افراد براي دريافت اين خدمات پيشگيرانه فرانشيز 30 درصدي را خواهند پرداخت و مابقي هزينه‌ها را بيمه‌ها متقبل خواهند شد. با اين حساب اگر همه چيز طبق برنامه ريزي هاي صورت گرفته پيش رود، اولا همه شرکت هاي بيمه ملزم به اجراي تعهد خود مي شوند و دوما بيماران تنها بايد 30 درصد هزينه‌ها را خودشان پرداخت کنند و 70 درصد باقي به عهده سازمان هاي بيمه گر خواهد بود. چشم اندازی خوش بینانه که با توجه به شعار‌های زیادی که تا کنون در این زمینه وجود داشته نمی‌توان چندان به آن اکتفا کرد.
آمارها می‌گوید وضعیت دندان‌های ما مرز نگرانی را هم رد کرده، از طرف دیگر پزشکان همچنان بر بالابودن هزینه‌های اولیه و البته پایین بودن دستمزدهایشان تاکید دارند، وزارت بهداشت اما قصد دارد با پیشگیری اولیه آن هم برای سنین پایین به جنگ با هزینه‌های کمرشکن دندانپزشکی برود و بیماران همچنان در گیر و دار زنده کردن هزینه‌های پرداختی از شرکت‌های بیمه‌ای هستند. در ظاهر فعلا نمی‌توان گفت کدام گروه زودتر به هدف نهایی‌شان خواهند رسید. فعلا باید منتظر ماند و نظاره کرد که این بار قانون و مصوبه حریف این تعرفه‌های دردناک، درمان دندان می‌شود یا نه.