گرد آوری‌:کامران پورعباس
امام خامنه‌ای توجه بسیار ویژه و خاصی به مداحی اهل بیت(ع) دارند.
ایشان هر سال به مناسبت میلاد حضرت زهرا(س) جلسه باشکوه و پرباری با مداحان دارند.
معظم‌له در این دیدارها توضیحات مفصلی در مورد مداحی فرموده‌اند.
تقدیر از مداحان
ایشان از مداحان و خدماتشان تقدیر فرموده‌اند:
«ما به شما مداح‌ها اخلاص داريم، شماها را دوست مى‏داريم، كارتان را باارزش مى‏دانيم‏.»(1)
ایشان بارها بر عظمت جایگاه و حساسیت کار مداحان تأکید فرموده‌اند:
«مدّاحى و ستايشگرىِ ائمّه عليهم‏السّلام در حقيقت ستايشگرى نيكى و معنويت و جهاد است؛ ستايشگرى خورشيد امامت و ولايت است.»(2)
و:
«شما برادران عزيز مداح كسانى هستيد كه از زبان و حنجره‏  شما امواج نورانى و معطر مديحه دختر پيغمبر و ائمه‏ هدى(عليهم‏السّلام) ساطع مى‏شود و در دل مخاطبانتان مى‏نشيند؛ اين خيلى ارزش است.»(3)
و:
«نقش هنر، نقش شعر، نقش ادبيات، نقش حضور در ميدان‌هاى عملى در پرورش اين روح ايمانى، نقشى است كه بسيار بسيار كارساز و مؤثر است. شما جاى مداح و ذاكر اهل بيت را اينجا ببينيد؛ نقش ايمان‏آفرين، نقش فرهنگ‏ساز، نقش مستحكم‏كننده‏ پيوند قلبى بين پيروان و بين آن محبوبان؛ يك چنين نقشى است. اين نقش، بسيار نقش مهمى است.»(4)
و:
«من مى‏خواهم اين را عرض بكنم به شما برادران عزيزى كه ذاكر اهل بيت هستيد و در سلسله‏ مداحان و جامعه‏ مداحان و ذاكران اهل بيت قرار داريد. اين كار، كار شريفى است؛ كار ارزشمندى است؛ در بقاى تشيع، در حفظ ايمان شيعى و معرفت شيعى و پيروى از اهل بيت(عليهم‏السّلام) نقش‏آفرين است؛ اين را قدر بدانيد.»(5)
و:
«كار مداحى كار بزرگى است، كار مهمى است، حرفه‏ بسيار اثرگذارى است؛ مى‏تواند مصداق درشت و برجسته‏اى باشد از مجاهدت فى سبيل‌الله.»(6)
ماهیت و مفهوم مداحی
ایشان ماهیت و مفهوم مداحی را چنین تبیین می‌فرمایند: «كار مداح، استفاده‏ از هنر براى بيان حقيقت است. خود اين ايستادن، با صداى خوش و با آهنگ زيبا شعرى را خواندن- هم شعر هنر است، هم آهنگ هنر است، هم صدا هنر است- با چندين هنر، انسان يك حقيقتى را بيان كند، مى‏تواند تأثير مضاعفى در ذهن مستمع و حاضر در مجلس و مخاطب شما بگذارد؛ اين خيلى نعمت بزرگى است، خيلى فرصت بزرگى است.»(7)
و:
«مداحى، معرفت‏افزائى است. مداحى، پراكندن معرفت و حكمت و اميد و عقيده‏ راسخ است. مداحى، جوشاندن چشمه‏هاى عواطف در دلها است؛ با استفاده‏ از هنر شعر، هنر آواز، هنر اجرا.»(8)
ارکان مداحی
معظم‌له در مورد ارکان مداحی می‌فرمایند:
«مدّاحىِ رايج در بين ما، يك حرفه‏ دوجانبه است؛ فقط آواز‏خوانى و شعرخوانى نيست؛ تركيب هنرمندانه‏اى از اين دو مقوله است. البته من نمى‏دانم اين شيوه از چه زمانى باب شده؛ از زمان صفويّه است، از قبل از اوست، از بعد از اوست. به‏هرحال امروز در جامعه‏ ما رواج دارد. صداى خوش، آهنگ مناسب و شعر، سه ركن كار است. خودِ اين شعر هم دو بخش دارد: يك بخش لفظ، يك بخش مضمون. اگر چهار پايه‏ اصلىِ مدّاحى - يعنى صداى خوش، آهنگ درست، لفظ خوب و مضمون حقيقى متناسب با نياز- كامل باشد، بهترين وسيله‏ تبيين است و تأثيرش از منبر و درس فقهى‏اى كه ما مى‏گوييم بيشتر است.»(9)
عناصر مؤثر در مداحی
ایشان در مورد عناصر مؤثر در مداحی می‌فرمایند:
«در كار مدّاحی شما چند چشمه‏ هنرى وجود دارد: شعرتان هنر است؛ صدايتان هنر است؛ آهنگى كه انتخاب مى‏كنيد، هنر است؛ اشارات و كارهايى كه انجام مى‏دهيد، هنر است. عنصر دوم، عنصر تعقّل است؛ چون منطق، استدلال، حرف حساب، حرف درست و حرف خوب در لابلاى اين شعرها فراوان وجود دارد و مى‏تواند ذهن‌ها را قانع كند. البته منطق، شكل‌هاى مختلفى دارد. گاهى برهانى است، گاهى خطابى است، گاهى شعرى است؛ مقصود اين است كه بتواند اين پيام را به اعماق ذهن مخاطب برساند و او را قانع كند. خصوصيت سوم اين است كه شما حامل پيام دينى محسوب مى‏شويد؛ يعنى سِمت معنوى و روحانى داريد. در دنيا خوانندگان خوب زياد هستند و ممكن است شعرهاى خوبى هم بخوانند؛ اما آنها از موضع مدّاح حرف نمى‏زنند؛ ولى شما از موضع مدّاح اهل بيت و از موضع معنوى و روحانى حرف مى‏زنيد. البته خصوصيات ديگرى هم وجود دارد، اما اين سه خصوصيت در كنار هم مهم‏تر است.»(10)
پیشرفت فوق‌العاده مداحی در کشور
در حال حاضر مداحی در کشور هم از نظر کیفیت و کمیت گسترش و پیشرفت فوق‌العاده‌ای پیدا کرده است. به فرموده امام خامنه‌ای:
«امروز بحمداللّه در سرتاسر كشور شبكه‏مداحان و ثناگستران خاندان پيغمبر توسعه پيدا كرده است؛ جمعيت زيادى، استعدادهاى زيادى، دلهاى مشتاقى در ميان خود مداحان- كه از جوانهاى ما، پيشكسوت‏هاى ما، اساتيد ما تشكيل شده است- بحمداللّه ميان مردم مى‏روند و وسيله توسل مردم را فراهم مى‏كنند و سفره بركت اهل‏بيت را مى‏گسترانند.»(11)
و:
 «این سنّت مدّاحی شیوه‌ مدّاحی و ستایشگری خاندان پیغمبر - که افتخار بزرگی است - در بین جامعه ما خوشبختانه رواج پیدا کرده است، ریشه‌دار شده است، قبلها بود، امّا محدود بود؛ امروز این سفره، گسترده شده است؛ این میدان، باز شده است. افراد زیادی - هزاران نفر - امروز در سرتاسر کشور با استفاده از ذوق و هنر و انواع و اقسام شیوه‌های بیانی، در این عرصه مشغول فعّالیّتند.»(12)
بدون شک یکی از دلایل این پیشرفت و تعالی توجهات ویژه مقام معظم رهبری به مداحی و تعامل گسترده ایشان با مداحان است.
________________
پی‌نوشتها:
1- بيانات در ديدار جمعى از مداحان‏ سراسر كشور، 23/2/1391.
2- بيانات در ديدار جمعى از مدّاحان اهل بيت به مناسبت سالروز ميلاد حضرت زهرا سلام‏الله‏عليها، 18/6/1380.
3- بيانات در سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س)، 5/5/1384.
4- بيانات رهبر معظم انقلاب اسلامى در ديدار مداحان و ذاكران اهل بيت(ع) به مناسبت ميلاد حضرت فاطمه‏ زهرا(س)، 14/4/1386.
5 و 6- بيانات در سالروز ولادت حضرت فاطمه‏ زهرا(س) در ديدار مداحان‏ اهل بيت(ع)، 13/3/1389.
7- بيانات در ديدار جمعى از مداحان‏ سراسر كشور، 23/2/1391.
8- بيانات در ديدار جمعى از مداحان‏ در سالروز ولادت حضرت فاطمه‏ زهرا سلام‏الله‏عليها، 11/2/1392.
9- بيانات در ديدار جمعى از مدّاحان اهل بيت به مناسبت سالروز ميلاد حضرت زهرا سلام‏الله‏عليها، 18/6/1380.
10- بيانات در ديدار مدّاحان آل الله به مناسبت ميلاد حضرت فاطمه‏ زهرا(سلام‏الله‏عليها)، 19/7/1377.
11- بيانات در ديدار جمعى از مداحان‏ در سالروز ولادت حضرت فاطمه‏ زهرا سلام‏الله‏عليها، 11/2/1392.
12- بیانات در دیدار جمعی از مداحان اهل بیت علیهم‌السلام، 31/1/1393.