(بدان ای سالک طریق هدایت!) امام باقر(ع) می‌فرماید: «ان‌لله عقوبات فی‌القلوب و الا بدان، ضنک فی‌المعیشه و وهن فی‌العباده» خداوند کیفرهایی برای دل‌ها و کیفرهایی برای بدن‌ها دارد، کیفر بدن‌ها (بر اثر گناهانی که مرتکب شده‌اند) دشواری در زندگی است و کیفر دل‌ها سستی در امر عبادت است. (تحف‌العقول، ص296) «ضنک معیشت» یعنی زندگی پر از دشواری‌ها و مشکل‌های غیر قابل حل، بدین‌گونه که مردمی در عین حال که پول فراوان و مرکب و مسکن عالی دارند، اما خوشی و آسایش در زندگی ندارند... اما کیفر و عقوبت روحی و قلبی که به مراتب بدتر از کیفر بدنی است، عبارت از وهن و سستی در امر عبادت است که هیچ‌گونه اشتیاق و رغبتی به نماز و دعا و مناجات با خدا ندارد و به فرموده قرآن: «و اذا قاموا الی الصلوهًْ قاموا کسالی...» وقتی به نماز می‌ایستند، با کسالت و بی‌حالی و بی‌رغبتی می‌ایستند...)(نساء - 142)
آری قساوت قلب دردناک‌ترین کیفر برای انسان است چنانچه فرموده‌اند: «و ما ضرب عبد بعقوبه اعظم من قسوهٍ‌القلب» هیچ بنده‌ای به کیفر و عقوبتی  دردناک‌تر از قساوت قلب مجازات نشده است. (تحف‌العقول، ص 296) دل وقتی سنگین شد، دیگر نه موعظه‌ای در آن اثر می‌کند و نه از عبادتی لذت می‌برد و نه شوق و رغبتی به دعا و مناجات با خدا در خود مشاهده می‌کند. چنانکه قرآن کریم می‌فرماید: «ثم قست قلوبکم من بعد ذلک فهی کالحجارهًْ او اشد قسوهِ...» پس از این (نافرمانی‌ها که از خود نشان داده‌اید) دل‌های شما مبتلا به بیماری قساوت گشته و مانند تخته سنگ‌(های کوهستان) و بلکه از آن نیز سخت‌تر و سنگین‌تر شده است که با هیچ موعظه‌‌ای از آیات قرآن و احادیث ائمه(ع) تکانی در شما پیدا نمی‌شود و انقلاب حالی در جانتان به وجود نمی‌آید. در روایت آمده است که خداوند فرموده اگر عالمی عامل به علمش نباشد، اولین عقوبتی که به او می‌دهم این است که حلاوت و شیرینی مناجات با خودم را از ‌ذائقه جانش بر می‌دارم و از لذت عبادت و مناجات با خودم محرومش می‌گردانم.(1)
___________________
1- بنای بندگی، صفای زندگی، آیت‌الله ضیا،آبادی، ص 346