Research@kayhan.ir
ج: دولتهای به اصطلاح اصولگرا
در دو دولت آقای احمدی‌نژاد از سال ۹۲- ۸۴، با رویکردی متفاوت از شش دولت قبلی روبه‌رو هستیم، به‌گونه‌ای که نه از آن طیف مدیران در این دولتها خبری هست و نه میدان برای شبهه‌آفرینی و ترویج سکولاریسم، آماده است. این بدان معنا نیست که کل سیاستهای این دوره مورد تأیید است بلکه برگشت نسبی به گفتمان امام و طرح عدالتخواهی در جامعه و فاصله گرفتن از اشرافی‌گری در دولت و اهتمام به خدمتگزاری و خدمت‌رسانی به محرومین و نقاط محروم، فرهنگ عمومی را از ضربات وارده تا حدودی رهایی بخشید. اگر چه در این دو دولت نیز توجه کافی و لازم به مقوله فرهنگ نشدو حوزه فرهنگ عمومی همچنان مظلوم باقی ماند لیکن از جسارتها و اهانتها به احکام و اعتقادات اسلامی و اصول انقلاب در ناحیه دولت و دولتمردان خبر چندانی نیست و به طور نسبی فضای ذهنی و روانی جامعه به آرامش رسیده است. در این دوره، دولتمردان فرهنگی دارای تفکرّات سالم و گاه انقلابی بوده‌اند امّا متأسفانه فاقد شجاعت لازم در پیش‌برد تفکرات اسلام ناب و رهنمودهای ولیِّ‌فقیه و حمایت صریح و اثرگذار از جریانات فرهنگی خودجوش و انقلابی بودند، بطوری‌که در کمترین مدت ممکن پس از برکناری آنان، جهت‌گیریها و رویکرد فرهنگی به پاشنة اولیه خود برگشت.
در این دوره 8 ساله شاهدیم که در مجموع، تأکیدات و تصریحات رهبری در موضوع فرهنگ از نظر حجم کاهش چشمگیری داشته است، لیکن از نظر ماهیتی، نکات مهم و روشنی را تبیین و بر آنها پافشاری نموده‌اند. از نظر حجمی، 23 بار از «تهاجم فرهنگی» یاد کرده و ابعاد آن را مجدداً تشریح کرده‌اند. مجموعاً 66 بار «فرهنگ غربی» را متذکر شده‌اند که به طور خاص 18 بار آن در دیدار با جوانان استان خراسان شمالی در تاریخ 23/7/91 بوده است. در همین مدت 20 بار از «فرهنگ اسلامی» گفته و 8 بار «فرهنگ عمومی» را متذکر شده‌اند.
امّا نکات مهمی که مطرح فرموده‌اند نشان می‌دهد که همچنان در دو دولت به اصطلاح اصولگرا، علی‌رغم تغییرات مدیریتی، بویژه در سطح مدیران فرهنگی، بدنة فرهنگ کشور و عناصر این دستگاهها و برنامه‌های آنان، همان مشکلات دیدگاهی و رویکردی دولتهای سازندگی و اصلاحات را داشته‌اند و می‌توان گفت، نهال و تخمی که در این دولتها کاشته بودند در این دوره هم میوة خبیث خود را ظاهر ساخته است.
1- تأکید بر اینکه دولت بایستی هدایت فرهنگی جامعه را یک مسئولیت برای خود بداند و مردم را به سمت دین و خدا حرکت بدهد نه اینکه توجه او به نگاه بیگانگان و خودشامد آنها باشد.(۱۸)
2- دستگاههای خدماتی هدایتی که در اختیار حکومت است مثل صدا و سیما، وزارت ارشاد، وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش بایستی با هدفگذاری فرهنگی صحیح، در تحقق هدایت فرهنگی جامعه حرکت کنند.(۱۹)
3- دستگاههای فرهنگی کشور و مدیران نظام اسلامی بایستی ملاحظه جهت‌گیریهای انقلابی و اسلامی را بکنند و دچار رودربایستی نشوند.(۲۰) متأسفانه به این سفارش مهم رهبری در دولتهای اصولگرا توجه جدّی نشد و مدیران فرهنگی علی‌رغم سلامت فکری و سیاسی، به صورت انقلابی عمل نکردند.
4- رفع مظلومیت از فرهنگ که مثل هواست، در این دو دولت هم انجام نشد و لذا مورد تأکید رهبری قرار گرفت و توصیه شد که با وقت‌گذاری بیشتر و بودجه قابل توجه این کار انجام شود و خواسته شد که به فرهنگ عمومی جهت ارزشی داده شود.(۲۱) ولی می‌توان گفت که در این جهت هم سهل‌انگاری شد و جهت ارزشی دادن به تحرکات فرهنگ جدی گرفته نشد.
5- مراقبت شود نظام اسلامی که مفتخر به دین اسلام و قرآن است، تبدیل به یک نظام بی‌اعتقاد به دین نشود، یعنی ظاهر دینی، باطن سکولار،(۲۲) و این چیزی بود که در 24 سال ایجاد رخنه توسط دولتمردان سازندگی و اصلاحات و من‌تبع آنها، دنبال می‌شد.
6- مسائل فرهنگی و بهداشتی مشمول اصل خصوصی‌سازی نمی‌شود.(۲۳) این مسألة بسیار مهمی بود که برخی به دنبال خصوصی‌سازی این نوع مسائل و دور کردن دولت از نقش هدایتی و خدمات و نظارتی در این امور بودند.
7- تأکید بر نقش بسیار مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی در حفظ شاکلة فرهنگ اسلامی و هویت فرهنگی ملت و جلوگیری از رخنه‌ها و فسادها و ضرورت تهیة نقشة جامع مهندسی فرهنگی کشور.(۲۴)
8- تأکید بر حفظ فضای ایثار و شهادت در کشور با ابلاغ سیاستهای کلی امور ترویج و تحکیم فرهنگ ایثار و شهادت.(۲۵)
9- ضرورت حفظ فرهنگ و هویت اسلامی ایرانی و ارزشها و اخلاق در فضای ارتباطات،(۲۶) که مسأله بسیار مهمی است و هنوز هم کسانی هستند که با این مسأله مخالف بوده و فضای ارتباطات و مجازی کشور را رها می‌خواهند تا هر کاری می‌خواهند علیه دین و هویت اسلامی ملت انجام دهند.
10- تأکید بر اهمیت و ضرورت تکیه بر سبک زندگی اسلامی ایرانی و ترویج آن و ضرورت الگوسازی در این خصوصی و پرهیز از تقلید غرب حتی در حوزة زبان فارسی و برشماری آسیبهای موجود در سبک زندگی(۲۷) که از رهگذر رخنه‌های ایجاد شده بوجود آمده است.
11- ابلاغ سیاستهای کلی اصلاح الگوی مصرف(۲۸) که یادگار فرهنگ شاهنشاهی و تحمیلهای فرهنگ غرب در آن دوران بوده و بدون اصلاح آن، امکان تحقق سبک زندگی اسلامی، وجود نخواهد داشت.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
۱۸ - دیدار با اعضای هیأت دولت، 18/6/1388.
۱۹ - همان.
۲۰ - دیدار رئیس جمهور و اعضای هیأت دولت، 6/6/1390.
۲۱ - دیدار رئیس جمهور و هیأت دولت، 4/6/1386.
۲۲ - خطبه‌های نماز جمعه، 20/6/1388.
۲۳ - دیدار با مسئولان نظام، 16/1/1389.
۲۴ - دیدار اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، 23/3/1390.
۲۵ - دیدار 29/11/1389.
۲۶ - همان.
۲۷ - دیدار با جوانان استان خراسان شمالی، 23/7/1391.
۲۸ - 14/4/1389.