فصل شکوفایی اردوهای جهادی و دغدغههای پیشرو(بخش نخست)
سازندگی و خودسازی در اردوهای جهادی(گزارش روز)
جوانانی کم ادعا اما پردغدغه، نقاطی دوردست اما با صفا، فضایی مملو از بیامکاناتی اما صمیمی، مردمانی تنگدست اما گشاده رو، غذاهایی کم و البته کم هزینه اما دلچسب و ...همگی در کنار هم میشود بخشی از ذهنیتی که با رفتن به اردوهای جهادی برایتان به وجود میآید. اردوهایی که در سالهای اخیر با لبیک گفتن جوانان انقلابی کشورمان به فرمان رهبر معظم انقلاب به شکوفایی رسید و تبدیل شد به جبههای از جبهههای انقلاب که در آن در کنار نمایان شدن اخلاص این جوانان، سازندگی نقاط محروم کشور و صدالبته خودسازی جوانان متعهد ایرانی رقم میخورد.
گروه گزارش
بدون شک دوران دفاع مقدس یکی از برجستهترین نقاط تاریخ ایران خواهد بود اما نمیتوان این موضوع را کتمان کرد که در پس هر جنگی ویرانی و آسیبهای بسیاری وجود دارد و در جنگ تحمیلی هشت ساله کشورمان با رژیم بعث عراق نیز آسیبهای فراوانی به بسیاری از سخت افزارهای کشور و صدالبته آسیبهای بسیاری بر زندگی مردم وارد شد. حال بر این موضوع تبعیضهای پیش از انقلاب و فقر و محرومیتهای آن دو را نیز بیفزایید!
راهکار رفع محرومیتها
با نگاهی اجمالی میتوان فهمید کشور پس از پایان جنگ با هجمه گستردهای از کارهای زمین مانده روبرو بود و تنها نکتهای که در این سالها بر ماجرا افزوده میشد تشدید تحریمهایی بود که با خیال بر زمین زدن ایران وضع میشد. اما آیا تکلیف در این خصوص چه بود؟
رهبر معظم انقلاب اما با تدبیری بجا و در جهت رفع محرومیتها دستور به تشکیل گروههای جهادی داد. گروههایی که خیلی زود با لبیک گفتن جوانان انقلابی کشورمان به ندای رهبری در سراسر کشور حضور یافتند و این شروعی بود بر زندگی جهادی.
در سالهای اخیر اردوهای جهادی تبدیل شده است به پنجرهای برای دیدن زندگی با نگاهی متفاوت و ارائه سبکی متفاوت از زندگی. اما بهتر است پیش از تشریح هرچه بیشتر ابعاد مختلف فضای زندگی جهادی برای درک بهتر چگونگی برگزاری اردوهای جهادی با مسئول سازمان بسیج سازندگی استان تهران همکلام شویم.
اجرای طرح هجرت3 با مشارکت دانشآموزان
سرهنگ عبدالله اصغری مسئول سازمان بسیج سازندگی استان تهران در گفت و گو با گزارشگر کیهان در این خصوص میگوید: «طرح هجرت ۳ یکی از طرحهایی است که فعالیتهای جهادی در قالب آن با همکاری آموزش و پرورش در تابستان اجرا میشود. ما در این طرح به دنبال اهدافی مثل بهره مندی از توانمندیهای جوانان درجهت غنیسازی اوقات فراغت آنها، تقویت مبانی اعتقادی و اخلاقی دانش آموزان، کمک به دولت در جهت کاهش هزینهها، تقویت فرهنگ مشارکت پذیری جوانان و ایجاد فضایی مناسب برای فعالیتهای گروهی هستیم.»
وی میافزاید: «این اردوها در سال 94 از 29تیر آغاز شده است و تا 25 شهریور ادامه خواهد داشت. مدت این اردوها 10 روز است و دانشآموزان در این مدت به زیربناسازی و بهسازی مدارس و آموزشگاهها میپردازند. خواهران در این اردوها طراحیهای درونی و بحث رنگآمیزی را انجام میدهند و وظیفه انجام دیوارنویسی و تعمیر میز و نیمکتها بر عهده آقایان است.»
صرفه جویی کلان در هزینهها
اصغری در ادامه میگوید: «براساس برنامهریزیهای انجام شده در سال جاری تعداد 303 آموزشگاه در سطح استان تهران تحت پوشش قرار میگیرند. با مشارکت دانشآموزان در این اردوها صرفه جویی بسیاری در هزینهها میشود. بطور مثال هزینه خریداری یک میز و نیمکت 100هزار تومان است اما در این اردوها با 30 هزار تومان یک میز و صندلی مجددا بازسازی میشود. طبق برآوردهای صورت گرفته در اردوهای طرح هجرت امسال نزدیک به 13 هزار میز و صندلی بازسازی خواهد شد. همچنین نزدیک به 250 هزار متر از دیوارهای آموزشگاهها رنگآمیزی میشود و در ادامه نزدیک به 27 هزار متر از فضای آموزشگاهها نیز دیوارنویسی خواهدشد.»
اعزام جهادگران به نقاط محروم
پس از شنیدن صحبتهای اصغری در خصوص اردوهای جهادی درون شهری که در قالب طرح هجرت به اجرا میرسد به بررسی اعزام جهادگران به نقاط محروم کشورمان میپردازیم. اردوهایی که این روزها علاوه بر رفع محرومیتها هنگامی که با دوری از خانواده و امکانات و رفتن به دوردستترین نقاط کشور همراه میشود خود به سبکی از زندگی اسلامی در راستای خودسازی تبدیل میشود. برای بررسی این موضوع سراغ یکی از جهادگران جوان اما پردغدغه کشورمان میرویم.
محمدامین میرجی مدیر گروه جهادی سلمان در گفتو گو با گزارشگر کیهان میگوید: «گروه جهادی ما سه سال است که تاسیس شده است و در استانهای کرمان و هرمزگان فعالیت دارد. ما در 12 روستادر منطقه بشاگرد فعالیت داریم. اغلب فعالیتهای ما در حوزههای قرآنی و مباحث احکام است و حتی یک دوره اردوی مشهد نیز برای نفرات برتر این کلاسها برگزار کردیم.»
وی میافزاید: «ما در مباحث فرهنگی، احکام و امامت بصورت مستمر در طول دو سال اخیر در کنار مردم منطقه بوده ایم و این حضور محدود به ایام اردوهای ما نیست و در مناسبتهایی همچون عید غدیر و دهه فجر نیز ما تلاش میکنیم تا در کنار مردم مناطق محروم باشیم.»
این جهادگر 22 ساله در پاسخ به سوال گزارشگر کیهان در خصوص دغدغه اش از حضور در فضای جهادی میگوید: « برای آغاز کار تنها دغدغه ما گفتار رهبر معظم انقلاب درباره تشکیل گروههای جهادی بود و فقط به این فکر بودیم که حرف ایشان روی زمین نماند و البته در ادامه توانستیم تشکیلات و مجموعهای مناسب این فعالیت را ایجاد کنیم.»
میرجی در ادامه میگوید: «مسئولان در مواجهه با اردوهای جهادی به دو دسته تقسیم میشوند. دستهای مسئولان محلی هستند که وضعیت مردم را مشاهده میکنند و با ما همکاری دارند و دسته دیگر مسئولان استانی هستند که درصد همکاری آنها کمتر است.»
پیشنهاد به جوانان
این جوان جهادگر خطاب به دیگر جوانان کشورمان میگوید: «پیشنهاد من این است که جوانان حداقل یکبار هم که شده فضای اردوهای جهادی را تجربه کنند. ما خودمان نیز در اردوها به دنبال حضور افراد ثابت نیستیم. خیلی از همین جوانانی که یکبار با ما همراه میشوند روزهای پس از اردو سراغ ما را میگیرند و از ما میخواهند تا برنامهای برای آنها تدارک ببینیم زیرا نسبت به خودشان و همچنین نسبت به جامعه دغدغه پیدا کرده اند.»
وی در پایان تاکید میکند: «باید گروههای جهادی برای حضور در مناطق محروم برنامه پنج یا 10 ساله داشته باشند و با شناسایی مناسب حضور مستمر در این مناطق بعمل آورند.»
اصلاح سبک زندگی دغدغه اصلی
در اردوهای جهادی
مصطفی صادقنیا مسئول گروه جهادی معبری به آسمان نفر بعدی است که با او هم صحبت میشویم.
جهادگر برتر کشور در سال 91 در توضیح نحوه آغاز فعالیتهای جهادی خود و در ادامه فعالیتهای گروه جهادی معبری به آسمان میگوید: «کار جهادی را از سال87 و با رفتن به روستای کُنجه از مناطق محروم استان خراسان جنوبی شروع کردیم و در ادامه نیز در طی هفت سال 15 اردو در استان کرمانشاه، یک دوره اردو در خوزستان و یک دوره اردو نیز در مناطق سنینشین استان کردستان برگزار شد. دغدغه از ایجاد گروه معبری به آسمان در مرحله اول خودسازی نیروهای جهادی و در ادامه خدمت رسانی به مردم مناطق محروم در عرصههای متفاوت بود و نقطه مشترک این اهداف ما اصلاح سبک زندگی هر دو گروه یعنی جهادگران و مردم مناطق محروم کشورمان بود.»
وی میافزاید: «همان طور که گفته شد ما در مجموع 18 دوره اردو برگزار کردیم. در طی سالهای اخیر 200 روستای بخش سر فیروزآباد استان کرمانشاه تحت پوشش فعالیتهای جهادگران معبری به آسمان بوده است و در مجموع ساخت 10 مسجد، 2 غسال خانه، 2 خانه عالم، ساخت یک خانه برای خانوادهای محروم، ترمیم مدارس روستاها، ساخت 20 سرویس بهداشتی، برنامهریزی جهت آبرسانی به روستاها و ترمیم منازل روستایی در کل روستاها بخشی از فعالیتهای عمرانی مجموعه در مناطق محروم بوده است.»
صادقنیا ادامه میدهد: «ما علاوه بر عرصه عمرانی در زمینههای بهداشتی، اعتقادی، فرهنگی و ورزشی نیز در مناطق خدمت رسانی میکنیم. در سالهای گذشته در زمینه بهداشتی برگزاری کلاسهای آموزشی، ترمیم دندان 2000 نفر از روستائیان با حضور پزشکان برجسته و ویزیت 15000 هزارنفر روز از اهالی از جمله فعالیتهای معبری به آسمان در مناطق محروم کشورمان بوده است.»
مشارکت روحانیون در فعالیتهای اعتقادی
جهادگر برتر کشور در سال 91 بیان میکند: «در زمینههای اعتقادی نیز تلاش شده است تا با حضور نزدیک به 30 روحانی توانمند فعالیتهای مذهبی و پرسش و پاسخهایی با محوریت موضوعات مربوط به احکام و عقاید برقرار شود و در کنار این موضوع راه اندازی هیئتهای روستایی و برگزاری مراسمهای ماه مبارک رمضان و همچنین ماه محرم با همکاری جهادگران در روستاها از دیگر فعالیتهای اعتقادی گروه بوده است. در حوزه فرهنگ نیز محور فعالیتها کار بر روی سبک زندگی بوده است و تمام تلاش مجموعه این بوده است که سبک زندگی اسلامی در میان مردم منطقه و جهادگران رواج یابد.»
وی تصریح میکند: «بخش پایانی برنامهها هم برنامههای ورزشی بوده است که در این حوزه فوقالعاده موفق بودیم و بطور مثال برنامهای با عنوان قویترین مردم روستا با همکاری بچههای جهادی در مناطق برگزار شد که با استقبال بینظیری مواجه شد و البته هدف اصلی گروه در عرصه ورزشی احیای برنامههای بومی منطقه بوده است و بههمین منظور در منطقه زورخانهای نیز احداث شد. در مجموع در حوزه ورزش عملکرد گروه به گونهای بود که مردم با وجود دغدغههای زیادشان حاضر شدند پس از مدتها دوباره در عرصههای ورزشی حاضر شوند.»
نیاز به آموزش برای توسعه اقتصادی مناطق محروم
مسئول گروه جهادی معبری به آسمان عنوان میکند: «غالبا شغل مردم این مناطق دامداری و کشاورزی است و مردم منطقه اتفاقا در این حوزهها توانمند هستند اما در مباحث علمی و آموزشی ضعیف هستند و با توجه به کم آبی منطقه مردم نیازمند تدبیر دولت هستند.»
صادقنیا در ادامه در خصوص روند جذب جهادگران میگوید: «اکثرا جذب نفرات ما با تبلیغات خود جهادگران و همچنین پخش کلیپهای اردوهای قبلی صورت میگیرد و ما در هر اردویمان دست کم 200 نفر را به مناطق اعزام میکنیم و برگزاری اردوی جهادی خانوادگی نیز راهکار دیگری برای بازتاب فعالیتهای ما بوده است زیرا هر چقدر بازتاب فعالیتهای جهادی در خانوادهها، دانشگاهها، مدارس و حوزهها بیشتر شود موجب استقبال بیشتر بچهها میشود و در خصوص تاثیرگذاری اردوها نیز میتوان به همین موضوع کفایت کرد که بچهها در اردوها حتی پول توی جیب خودشان را هم برای رفع مشکلات مردم منطقه هزینه میکردند و بودجه بسیاری از پروژهها توسط خود بچهها تامین شده است.»
وی خاطرنشان میکند: «طبیعتا هر کسی که بخواهد وارد فضای جهادی شود از ابتدا به مشکلاتی بر میخورد چون اردوی جهادی کاری تعریف نشده در کشور است و مسئولان با خود کنار نمیآیند که تعدادی جوان با گذشتن از امکانات و رفاه زندگی معمولی شان با افتخار به دنبال انجام بدترین کارها هستند و این در حالی است که نیروهای رسمی برخی ادارات با التماس مسئولان هم به همین مناطق محروم نمیروند. ما در بیشتر جاهایی که کارها را پیگیری میکردیم مایوس میشدیم چه در سطح کلان و چه در سطح پایین و در این میان همواره مسئولانی بودهاند که با مساعدتها و نامه نگاری هایشان باعث حل شدن مشکلاتمان شدهاند.»
اعزام 66 گروه جهادی از تهران به مناطق محروم
پس از شنیدن صحبتهای صادقنیا در خصوص موانع موجود در مسیر فعالیتهای جهادگران مجددا سراغ اصغری میرویم.
مسئول بسیج سازندگی سپاه استان تهران به گزارشگر کیهان میگوید: «علاوه بر طرح هجرت دیگر قالب برپایی طرحهای جهادی حضور گروههای جهادی در مناطق محروم است در همین زمینه تعداد 80 گروه در سطح استان تهران به فعالیت میپردازند که از این تعداد 66 گروه جهادی در تابستان جاری به مناطقی از استانهای تهران، آذربایجان شرقی، خوزستان، لرستان، کرمانشاه، ایلام، مرکزی، اصفهان و مازندران اعزام میشوند. این گروهها همه ساله علاوه بر تابستان در تعطیلات نوروز نیز به مناطق محروم کشورمان اعزام میشوند که برای این منظور 20 روز پیش از شروع اردو جهت شناسایی به مناطق اعزام میشوند.»
حضور بیش از 2000جهادگر در مناطق محروم
اصغری تصریح میکند: «در مجموع در تابستان جاری 2هزار و 100 نفر از جهادگران استان تهران در اردوهایی 12 روزه به مناطق محروم و کم برخوردار استانهای ذکر شده اعزام میشوند. این نفرات در مناطق یاد شده به فعالیتهای عمرانی همچون ساخت مسجد، مدرسه و خانه بهداشت میپردازند و در کنار این فعالیتها به انجام امور فرهنگی و همچنین فعالیتهایی در حوزه سبک زندگی میپردازند. مشاوره دادن در خصوص توسعه صنایع دستی در روستاهای مستعد، اصلاح باغات و افزایش سرانه تولید و همچنین اعزام تیمهای درمانی از دیگر فعالیتهای گروههای جهادی است.»
اصغری ادامه میدهد: «غنیسازی اوقات فراغت جوانان، انجام اقداماتی در جهت دامداری، آشنایی با فرهنگ کار گروهی، کمک به توسعه و سازندگی و در کنار این مسائل ارائه مشاوره در حوزه اقتصاد مقاومتی از جمله اهداف اصلی گروههای جهادی در فعالیتهای خود در مناطق محروم است. در بحث اقتصاد مقاومتی سپاه علاوه بر مشاوره در راستای اشتغال زایی بودجهای را نیز برای همه استانها در نظر میگیرد و تلاش میکنیم با ارائه این اعتبارات از مهاجرت مردم از روستاها جلوگیری کنیم. بهطور مثال در استان تهران رقم اعتبارات اختصاص یافته 12 میلیارد تومان است که با این رقم در سال جاری بیش از هزار عنوان شغل ایجاد شده است.»
مسئول بسیج سازندگی استان تهران عنوان میکند: «کمک به آبادانی و سازندگی کشور، محرومیت زدایی در نقاط دور دست و بکارگیری جوانان سه ماموریت مورد نظر رهبری در برگزاری اردوهای جهادی است.»
این مقام مسئول در پایان خاطرنشان میکند: «دلیل عدم استمرار فعالیت گروههای جهادی محصل بودن بسیاری از جهادگران است. بسیاری از گروههای جهادی متشکل از دانشجویان و دانشآموزانی هستند که تنها در اوقات فراغت خود در تعطیلات نوروز و تابستان فرصت حضور در مناطق محروم را دارند. البته علاوه بر اردوهای جهادی بلندمدت در طول سال نیز اردوهایی یک روزه در قالب حلقههای صالحین در سطح استان برگزار میشود و یا اقشار خاصی همچون قشر بسیج مهندسین کشاورزی در روستاهای نیازمند در خصوص موضوعات کاشت و برداشت و افزایش سرانه تولید در مناطق حضور مییابند.»
بدون شک موضوعی که در این میان حائز اهمیت است بررسی هرچه بیشتر تفکر حاکم بر اردوهای جهادی و البته آثاری است که از آن برجای میماند.