پس از انتشار یادداشت جمعی از مدیران شرکت‌های دانش بنیان و نخبگان علمی کشورمان با عنوان «در صندوق نوآوری و شکوفایی چه می‏گذرد؟» در تاریخ  5 خرداد 94 در صفحه اجتماعی، روابط عمومی این مرکز  با ارسال یادداشتی، درصدد پاسخگویی به منتقدین برآمد که تقدیم مخاطبین گرامی می‌شود. گفتنی است کیهان آمادگی دارد با ادامه گفت‌وگوهای میان نخبگان و مسئولان صندوق نوآوری و شکوفایی و سایر نهادهای متولی امر مهم اتصال حلقه‌های علم و صنعت به یکدیگر، به وظایف رسانه‌ای خود در مسیر برپایی زیرساخت‌های اقتصاد مقاومتی درون‌زا و دانش‌بنیان عمل کرده و یاری‌رسان اساتید دانشگاهی، فارغ التحصیلان و کارآفرینان ایرانی باشد.
1. اولین بار در دولت قبل در هنگامه تدوین بودجه سال 91 مبالغی به صندوق اختصاص یافت امّا از 6  هزار میلیارد ریال بودجه اختصاص داده شده توسط مجلس محترم، تنها 4 درصد به صندوق پرداخت شد و بیش از 96 درصد آن بدون تحویل به صندوق به‌دستور رئیس محترم دولت وقت، مستقیماً از خزانه برای موضوعات دیگری پرداخت گردید. کاش نگارنده متن فوق در آن زمان نیز به حکم وجدان دغدغه‌مند خود، تلنگری بر این انحراف می‌زد، زیرا در این صورت جریان حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان موردنظر ایشان، دوسال زودتر فعال می‌شد. در سال 93 بیش از 6  هزار میلیارد ریال توسط دولت جدید به صندوق پرداخت شد و در همان سال بیش از نیمی از آن برای شرکتهای دانش‌بنیان تصویب شده است.
2. هیئت عامل پیشین صندوق فرصت نیافت تا ساختار و فرآیندهای اجرایی صندوق را تنظیم نماید. در نتیجه هنگامی که هیئت عامل کنونی آغاز به کار نمود و به همت دلسوزانی از جمله معاون محترم علمی و فناوری ریاست جمهوری، نخستین بخش سرمایه صندوق تأمین شد، صرفاً یک آیین‌نامه و یک دستورالعمل برای تسهیلات وجود داشت. در نتیجه هیئت عامل همزمان با پذیرش درخواست‌های انباشته شرکت‌های دانش‌بنیان متقاضی تسهیلات، شروع به تدوین فرایندها، آیین‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و سازوکارهای اجرایی نمود تا حتی از ابتدای کار نیز همه امور قاعده‌مند و براساس ضوابط و به دور از سلیقه‌ها و توصیه‌ها باشد.  این در حالی‌ست که هر نهاد مالی مشابه (مانند بانک‌ها) از بیش از 2 سال قبل از آغاز فعالیت رسمی وقت خود را صرف آماده‌سازی و تجهیز امکانات و تدوین روش‌ها و فرآیندهای خود و آموزش پرسنل می‌نماید و در سومین سال، خدمت‌رسانی به مشتریان را آغاز می‌کند. تاکنون بیش از 20 آیین نامه، دستورالعمل، فرایند و 30 فرم و دیگر روال‎ها برای تسهیلات در صندوق تدوین و تصویب شده است، در حالی که از شروع به کار هیئت عامل کنونی به صورت همزمان تسهیلات مالی نیز پرداخت شده است.
3. این انتظار در جامعه که حجم درخواست حدود 700 شرکت در طول یکسال از سوی یک نهاد تازه تأسیس تحت ارزیابی، تامین مالی و نظارت قرار گیرد، سه راه حل داشت. راه نادرست این بود که هر طرح را بدون ارزیابی و نظارت واقعی و در یک جلسه یک ساعته تصویب و یا رد کنیم؛ یعنی با دیدگاه دولتی، نفتی و اداری برای طرحها تصمیم گیری شود و ارزیابی‌های بازار، فنی، مالی-اقتصادی، سیستمی-مدیریتی و اعتبارسنجی انجام نشود و البته این روش همان نتایج طرح‌های زودبازده که قبلاً در کشور تجربه شده است را ایجاد می‌کرد. راه دوم این بود که کارکنان صندوق به بیش از 400 نفر برسد و با بزرگ کردن تشکیلات همه کارها را خودش انجام دهد و از ظرفیتهای کشور استفاده نکند. راه سوم برون سپاری برخی از فعالیت‌های غیرحیاتی مثل ارزیابی‌های اولیه بود. لذا صندوق در اقدامی منطقی، با شناسایی و جذب کارگزاران تخصصی ارزیابی (خصوصی و دولتی) از سراسر استان‌ها و همچنین تفاهم با صندوق‌های پژوهش و فناوری، به اعطای عاملیت ارزیابی و مالی بخشی از این تسهیلات پرداخت. ماحصل این اقدام تصویب 384 طرح به مبلغ 1/242/564 میلیون ریال تا زمان نگارش این جوابیه می‌باشد. تعداد 235 طرح به مبلغ حدود 3/402/140 میلیون ریال (340/2 میلیارد تومان) نیز در دست ارزیابی می‌باشند. ضمناً حدود دو برابر این مبلغ نیز به تسهیلات برای تأمین دفتر کار شرکت‌های دانش بنیان اختصاص یافته است. صندوق نوآوری و شکوفایی در همین مدت تعداد 264 وام قرض‌الحسنه داشته است که تعداد 132 مورد از آنها بالای یک هزار میلیون ریال و میزان سرمایه‌گذاری مصوب 30 میلیارد ریال بوده است و چندین طرح سرمایه‌گذاری نیز در مراحل آخر بررسی است. بدیهی است در یک نهاد مالی که همزمان اعطای تسهیلات به صورت وام با نرخ سود کمتر از سود بانکی از یکسو و سرمایه‌گذاری و مشارکت از سوی دیگر جزء وظایف آن می‌باشد اکثر شرکتهای دانش‌بنیان متقاضی دریافت وام به‌جای درخواست سرمایه‎گذاری باشند.
4. تسهیلات نمونه‌سازی صندوق مشخصاً به ایده‌هایی پرداخت می‌شود که نمونه اولیه موفقی داشته باشند. هدف این تسهیلات نیز کمک به تجاری‌سازی اولیه و تهیه طرح پایلوت طرح می‌باشد که با نرخ 4% انجام می‌شود و در صورت موفقیت طبق درخواست شرکت برای دوران سودآوری و فروش نتایج، طرح تسهیلات تولید صنعتی و سرمایه در گردش با نرخ 14% در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد. بر همین اساس در موارد متعددی به تشخیص ارزیاب فنی، در مراحل طراحی و تولید نمونه اولیه،  تسهیلات به شرکت‌ها اعطا شده است. صندوق به ایده‌های اولیه که در مرحله تحقیقات بوده و هنوز معلوم نیست که به نتیجه‌ای منجر شوند در صورتی که بازار داخلی آن وجود داشته باشد و تیم فنی توانایی کافی داشته باشند، به صورت مشارکت خطرپذیر تأمین اعتبار می‌کند.
5. شاید سقف سه میلیارد ریالی تسهیلات برای نمونه‌سازی محدود باشد، اما براساس ارزیابی‌های انجام شده، بسیاری از شرکت‌های نوپا حتی توان جذب نصف همین مقدار منابع را ندارند. حال اگر نگارنده صلاح می‌دانند که برای سخره نگرفتن جوانان، منابع بیت‌المال بین شرکت‌ها حراج شود مسئله دیگری است. همچنین فراموش نشود که تسهیلات کارآفرینی سایر نهادها و بانک‌ها بسیار کمتر از رقم فوق است. تسهیلات برای تولید در صندوق سقف خاصی نداشته و در صورت شناسایی طرح‌های مستعد تا بیش از یکصد میلیارد ریال نیز می‌تواند مصوبه داشته باشد. پرداختها باید مرحله به مرحله باشد یعنی ابتدا نمونه استاندارد تمام شود سپس برنامه‌ریزی تولید و افزایش حجم تولید صورت گیرد و مطابق با آن تسهیلات تولیدی را درخواست کرده و تصویب کند.
6. منابع آماری نگارنده احتمالاً جملات انتقادی برخی از متقاضیان بوده است. فقط یک آمار نادرست و بدون سند در متن آمده است و باقی مطالب به صورت کیفی و کلی است. براساس آمار ثبتی داخلی صندوق، حداقل 70% تعداد درخواستهای بررسی شده مصوب و 26% در دست بررسی می‌باشند و نسبت ریالی تسهیلات مصوب به  درخواستی 53 % بوده است. (در حالی که نگارنده این رقم را 25% عنوان نموده‌اند). اقدامات منفعلانه و بی‌برنامه صندوق از منظر ایشان، شاید به سازماندهی، جذب نیرو، طراحی و تدوین فرایندها و روال‎ها،  ارزیابی بیش از 384 درخواست به مبلغ2/323/120 میلیون ریال و تصویب 384 طرح به مبلغ 1/242/564 میلیون ریال در قالب تسهیلات قرض‌الحسنه، جعاله و لیزینگ و تعدادی ضمانت نامه و... گفته می‎شود که تنها در طول یک‌ سال صورت پذیرفته است. الحمدا... صندوق توانست به بیش از 70% از اهداف برنامه سال 93 که مصوب هیئت عامل شده بود، دست یابد.
7. صندوق بهبود فرایندها و ساختارهای خود را امکان‎پذیر، لازم و اقدامی در راستای موفقیت بیشتر برای خود، شرکت‎های دانش بنیان و در نهایت به نفع کشور می‎داند و از هرگونه پیشنهاد کارشناسی شده در این خصوص استقبال می‌نماید. این مجموعه در قیاس با بانک‌ها و دیگر موسسات مالی با سوابق چندین ده ساله توانسته است فعالیتهای حدود 400 شرکت را سرعت بخشد و کلیه کارکنان صندوق با حجم کاری بسیار زیاد و بی‌ادعا موجی از امید را در میان شرکتهای دانش‌بنیان ایجاد کرده‌اند. شرکت‌های دانش‌بنیان در حین سپری کردن فرایند ارزیابی در صندوق آموخته‌اند که باید توقعات خود را بر مبنای خردمندی اقتصادی تنظیم کرده و نیازهای خود را به صورتی مستدل و در قالب طرح‌های اقتصادی و فنی صحیح و کامل بازبینی کرده و ارائه نمایند. گزارش بخشی از فعالیت‌ها بر روی سایت صندوق (nsfund.ir) قابل دسترسی است.
جدول زیر توزیع تسهیلات مصوب صندوق تاکنون را نشان می‌دهد:
8- متولی حمایت از فعالیت‌های تحقیقاتی، دستگاه‌هایی همچون دانشگاه‌ها، پارک‌های علمی، وزارتخانه‌ها و معاونت علمی و فناوری است و صندوق نوآوری و شکوفایی با توجه به مأموریت ابلاغ شده براساس اسناد بالادست، یعنی تجاری‌سازی نتایج نهایی تحقیق و توسعه در فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان، از ورود به این فعالیت‌ها به صورت تسهیلات منع شده است.
9- در اساسنامه صندوق که در دولت قبل مصوب و در شورای نگهبان تأیید گردید، لایه‌های نظارتی تعریف شده است. هیئت عامل ناظر بر صندوق بوده و بازرس قانونی ناظر بر عملکرد آن است و سازمان حسابرسی کل کشور نظارت بر عملکردهای مالی و هیئت امنا بالاترین سطح نظارتی را دارد. علاوه بر این در قانون برای شکایات شرکت‌ها نیز علاوه بر بخش شکایات درون صندوق، در نهایت شورای عطف را معرفی کرده است. لذا نسبت دادن شائبه سوء‌استفاده از منابع صندوق به هیچ وجه با ساختار تصمیم‌گیری، جایگاه و اعضای هیئت عامل کنونی و همچنین ساختار نظارتی حاکم بر فعالیت‌های صندوق، تهمت و قابل پیگیری در مراجع صالحه است.
10- صندوق غیر از فرایندهای میز پذیرش، ارزیابی، مالی، نظارت و بررسی شکایات، مراجع قانونی تصمیم‌گیری نیز دارد و در کمیته‌های مختلفی همچون کمیته اعتباری، کمیته صد، کمیته لیزینگ و شورای سرمایه‌گذاری که همگی مصوب شده‌اند، مسائل را بررسی و تصمیم‌گیری می‌کنند؛ لذا تصمیمات به هیچ وجه شخصی نمی‌باشد. ضمناً هیچ نهاد مالی همچون بانک‌ها، اعضاء و مراجع تصمیم‌گیری خود را اعلام نمی‌کنند(!)
11- مدیریت صندوق برعهدة هیئت عاملی متشکل از 7 نفر است که توسط رئیس‌جمهور محترم که رئیس هیئت امنای صندوق هستند، منصوب شده‌اند. ایشان در انتخاب خود فردی را که به خوش‎نامی، عزت نفس و سلامت اخلاقی و مالی شهرت داشته و از قبل نیز نماینده معاونت علمی و فناوری در کمیسیون دائمی هیئت امنای صندوق بودند، به ‌عنوان رئیس هیئت عامل صندوق منصوب کردند.
ایشان بیش از 33 سال است در حوزه تحولات علم و فناوری کشور فعال و موثر بوده‎اند؛ از تحولات انقلاب فرهنگی تا انجام پروژه‎های فناوری محور در جنگ، از مسئولیت در دانشگاه تا سیاست‎گذاری در وزارت علوم و راه اندازی شورای عتف، از حضور در انجمن‎های علمی نانو فناوری و مدیریت تکنولوژی تا راه اندازی ISC و مراکز رشد، از راه اندازی کانون‎های تفکر و فن بازار در کشور تا سطوح تحقیقاتی، سیاست‌گذاری و مسئولیت‌های بالا در صنعت هسته‎ای (ایشان به دلیل خدمت در جایگاه معاون تحقیقات و فناوری سازمان انرژی اتمی ایران و دیگر فعالیت‌های فناورانه در این سازمان، جزء فهرست تحریم اتحادیه اروپا هستند.) و از تدریس و ارائه مقاله در رشته مکانیک تا مدیریت تکنولوژی و از برنامه‎ریزی در ابتدای ایجاد شهرک علمی – تحقیقاتی اصفهان تا طراحی و همکاری برای ایجاد پارک فناوری پردیس و داشتن چندین دانشجوی ارشد و دکترا و فعالیت‌های بسیاری در حوزه شرکت‌های دانش بنیان. بعید است فردی با چنین سوابقی در میان دانشگاهیان، صنعت‎گران و فناوران گمنام باشد.
12-  اگر صندوق نوآوری و شکوفایی موفق شود که حرکتی جدی در میان شرکتهای دانش‌بنیان ایجاد کند، اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان تقویت خواهد شد. قطعا فعالیت‌های صندوق که از معدود فعالیت‌های تقویت‌کننده اقتصاد مقاومتی می‌باشد، رهبری انقلاب، مسئولین اقتصادی و فناوری کشور و شرکتهای دانش بنیان را راضی و خشنود خواهد کرد.
شرکت‌های دانش بنیان باید با تلاش خود در بهره‎برداری موثر از تسهیلات مصوب، صندوق را در دست‌یابی به اهداف خود یاری رسانده و  توسعه فناوری کشور را در راستای اقتصاد مقاومتی تداوم بخشند.