صدیقه توانا
تن آدمی شریف است به جان آدمیت
نه همین لباس زیباست نشان آدمیت
همیشه نصیحت بزرگترها به ما این بوده است که لباس نشان شخصیت انسان نیست، لباس گران و خارجی، لباس فاخر و ابریشمی بر تن یک فرد بی‌شخصیت و بی‌هویت، او را انسان موجه و بزرگ منشی نخواهد کرد.
بلکه انسانیت، شخصیت و هویت اوست که یک انسان را انسان می‌کند، ولو لباس قدیمی یا حتی ارزان بر تن داشته باشد.
شما جزو کدام دسته از افراد هستید، لباس ایرانی می‌پوشید و به آن فخر می‌کنید یا لباس خارجی می‌پوشید و با آن پز می‌دهید و می‌خواهید پرستیژ تو خالی کسب کنید؟ اصلا شما در انتخاب لباس اولویت را به قیمت می‌دهید یا کیفیت؟ جزو آن دسته از افراد هستید که ترجیح می‌دهید با خرید پوشاک تولید داخل به حمایت از سرمایه‌های کشور بپردازید یا نه شانه بی‌قیدی بالا می‌اندازید و پولتان را به باد می‌دهید و ارز کشور را برای خرید فقط مارک به هدر می‌دهید!
قطعا اگر شما هم پای قصه پرغصه تولیدکنندگان داخلی می‌نشستید و از هزارتوی مشکلاتشان رد می‌شدید، دیگر حاضر نبودید سراغ پوشاک خارجی بروید یا پوشاک تولید داخل را با مارک خارجی بخرید و دیگر حتی به هیچ تولیدکننده‌ای اجازه نمی‌دادید روی لباسهای تولید داخل برچسب تقلبی خارجی بزند و بدین ترتیب مهر بی‌مهری بر پوشاک داخلی حک شود.
بازار شب عید در خیابان جمهوری
روزهای اول اسفند ماه است و وارد یکی از پاساژ‌های خیابان جمهوری می‌شویم. برخلاف تصورم که گمان می‌کردم مغازه‌ها الان باید خیلی شلوغ باشد و مردم از این فرصت یک ماه باقیمانده تا پایان سال با فراغ بال به خرید بپردازند و همه را برای شب عید نگذارند، پاساژ خیلی ساکت و خلوت بود.
با خوش‌آمدگویی صاحب فروشگاه و فروشنده، پشت میز کار شیک فروشنده می‌نشینم. لباسهای خوش‌رنگ و خوش دوخت بچه‌گانه، مرا به چندین و چند سال قبل وقتی که پسرم 4-5 ساله بود، می‌برد، وقتی که برای خرید لباس مغازه‌ها را تک‌تک بالا و پایین می‌کردم تا بتوانم یک لباس خوش‌دوخت، شیک، راحت و مهمتر از همه مناسب سن و سالش پیدا کنم.
محمدجواد اخلاص در یک مغازه 17 متری که اجاره ماهانه آن 7-8 میلیون تومان است لباس بچه را به صورت عمده می‌فروشد. وی که امسال از بازار شب عید، (حداقل تا زمان مصاحبه یعنی اوایل اسفند ماه) راضی نیست به مشکلات پیش روی تولیدکنندگان و فروشندگان پوشاک بخصوص بچه‌گانه که خودش با آنها سروکار دارد اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به آنکه قدرت خرید مردم تا حدودی پایین آمده است، قطعا این موضوع روی کار ما هم خیلی اثر گذاشته است. الان زیاد مشتری نداریم. سالهای قبل شرایط کاری خیلی بهتر بود.»
اخلاص در ادامه صحبتهای خود به مشکلات پیش‌روی تولیدکنندگان و دلیل افزایش قیمت پوشاک داخلی اشاره کرده و می‌گوید: «وقتی پارچه، نخ و خرج کار که مواد اصلی و اولیه تشکیل دهنده یک لباس را تشکیل می‌دهد، با دلار باید خریداری شود، طبیعی است که قیمت تمام شده پوشاک هم گران در می‌آید.
اخلاص به یکی دیگر از مشکلات پیش روی بازار پوشاک اشاره کرده و می‌گوید: «متاسفانه برخی از مردم فقط دنبال مارک هستند و همین مسئله باعث شده تولیدکننده داخلی مبلغ برندهای خارجی باشد. واقعا جای تأسف است که پوشاک تولید داخل با مارکهای خارجی در اختیار مردم قرار می‌گیرد.»
به او می‌گویم به نظر شما برای رفع این مشکل چه باید کرد؟ می‌گوید: «اگر برندهای ایرانی در پوشاک ما باشد قطعا این معضل حل می‌‌شود، وقتی می‌بینیم برخی از خانواده‌ها در حراجی‌ها اجناس کیفیت پایین را  صرفا به دلیل مارک‌دار بودن می‌خرند ولی از بازار داخلی خرید نمی‌کنند، دلم می‌گیرد.»
وی با اشاره به اینکه 9 سال تک‌فروشی داشته، بزرگترین مشکل در صنعت پوشاک را علاوه بر موارد فوق‌الذکر، اجاره بالای مغازه‌ها می‌داند و در توضیح بیشتر این موضوع به نرخ اجاره‌بهای مغازه‌ها در این منطقه اشاره کرده و می‌گوید: «با توجه به آنکه اجاره یک مغازه 18 متری 10 تا 12 میلیون تومان است و هزینه بیمه، کارگر، مالیات و دیگر هزینه‌های جانبی هم اضافه می‌شود، در چنین شرایطی صنعت پوشاک و تولیدات داخلی با رکود مواجه است.»
حمایت دولت از تولیدات داخلی
مصطفی پورسلیمانی سال‌ها تجربه و تخصص خود را در صنعت پوشاک گذاشته است و الان چندین کارگاه تولیدی پوشاک زنانه و بچه‌گانه دارد.
او بر این باور است که در هر شرایطی می‌توان با تکیه بر تولیدات داخلی دست بیگانگان را از کشور کوتاه کرد و چرخ‌های اقتصاد کشور را به دست تولیدکنندگان داخلی به حرکت درآورد.
صاحب این تولیدی پوشاک در گفت‌وگویی کوتاه اما پرمحتوا با گزارشگر کیهان می‌گوید: «صنایع ما به خصوص صنعت پوشاک نیاز به حمایت و توجه ویژه دارد، دولتمردان باید تمام تلاش را برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی به خرج دهند و تسهیلات ویژه‌ای در اختیار بنده و امثال ما قرار دهند تا شاهد قطع هر نوع وابستگی به خارج باشیم.»
پورسلیمانی می‌گوید: «صنعت پوشاک، صنعتی است که اشتغالزایی زیادی به دنبال دارد و قطعا با حمایت دولت از تولیدات داخلی، آمار بیکاری کاهش پیدا می‌کند.»
تسهیلات بانکی برای کارگاه‌های تولیدی
ساختمان تقریبا قدیمی است. چهارطبقه و پله‌های زیاد را بدون آسانسور بالا می‌رویم. یکی از کارگران در تولیدی را برویمان باز می‌کند و در یکی از اتاق‌های کارگاه که با انواع و اقسام طاقه‌های پارچه پرشده با آقای مجید محمدی مدیرکارگاه تولیدی لباس صحبت می‌کنم. کارگاه تولیدی لباس بچه‌گانه و زنانه است. چند مانکن هم در گوشه دیگر اتاق قرار دارد. موضوع گزارش را که می‌شنود، داغ دلش تا حدودی تازه می‌شود او هم از اوضاع بازار در این وقت سال خیلی راضی نیست. وقتی تولیداتش را با مدت مشابه سال‌های قبل مقایسه می‌کند، می‌گوید: «تولیدات امسال خیلی کم شده است. دلیلش را خودش بلافاصله می‌گوید و این طور ادامه می‌دهد: «مواد اولیه با کیفیت مرغوب مثل نخ، پارچه، خرج‌کار (زیپ و وسایل تزئینی و...) خیلی گران شده و برای یک کارگاه تولیدی مقرون به صرفه نیست چون این مواد را باید با قیمت دلار خریداری کند.»
محمدی در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «متاسفانه برخی کارگاه‌های تولیدی به دلیل ارزان تمام شدن کار، از کیفیت می‌زنند که این صدمه بزرگی به صنعت پوشاک می‌زند.»
به او می‌گویم: پیشنهاد شما برای رفع این مشکل چیست؟ می‌گوید: «این صنعت نیاز به حمایت بیشتر از سوی دولت دارد اگر تسهیلات بانکی خوبی در اختیار تولیدکننده باشد، نظارت بیشتری هم بر گمرک و واردات باشد و سازمان استاندارد هم به وظیفه خود به خوبی عمل کند و از ورود کالاهای بی‌کیفیت چینی و هندی و بنگلادشی به کشور جلوگیری شود، قطعا این صنعت روزهای پررونق‌تری به خود می‌بیند. ضمن آنکه اگر برندسازی صورت گیرد و کیفیت اجناس بالاتر رود، استقبال مردم از پوشاک ایرانی بهتر می‌شود و این ذهنیت غلط در اذهان عمومی که کالای خارجی ولو بی‌کیفیت بهتر از کالای داخلی است پاک خواهد شد.»
آقای محمدی در ادامه به بیمه کارگران در صنعت پوشاک هم اشاره کرده و حمایت ضعیف بیمه از این صنف را یکی دیگر از مشکلات پیش‌روی کارفرمایان می‌داند و می‌گوید: «بیمه فقط 30 درصد از هزینه‌های کارگری را پرداخت و تقبل می‌کند در حالیکه کارگران باید بیشتر تحت پوشش چتر حمایتی بیمه قرار گیرند.»
توزیع و پخش کالا و چک‌های برگشتی و کمبود نقدینگی هم از دیگر مشکلات پیش‌روی این صنعت است که آقای محمدی به آنها اشاره می‌کند و خواستار توجه ویژه دولت به صنعت پوشاک و حمایت از کارگاه‌های تولیدی است.
هفته‌ای 500 تا 800 دست تی‌شرت و شلوار
محمدرضا حضرت‌پور جوانی 17 ساله است که دو سال است در این کارگاه تولیدی مشغول به کار است.
پشت میز کارش ایستاده و با اشتیاق زیاد از خیاطی صحبت می‌کند کارش اتوکاری است می‌گوید: «این کار را خیلی دوست دارم. البته شاید اوایل کار خیلی سخت بود ولی الان تمام تلاشم را می‌کنم تا بتوانم کارم را به نحو خوبی انجام دهم.» او می‌خواهد این کار را ادامه دهد تا یک خیاط ماهر شود.
حقوقش ماهی 650 هزار تومان است، خیلی کم است ولی علاقه‌اش به کار خیاطی مانع از ادامه کارش نمی‌شود.
میثم پیرخندان هم کار برش و دوخت و دوز را انجام می‌دهد، به اصطلاح لول کارش بالاتر از محمدرضا است و حقوقش هم البته بیشتر.
پشت کپه‌ای از پارچه‌های برش خورده روی میز می‌ایستد و می‌گوید: «کارم را دوست دارم. هر ماه 2 تا 3 هزار تکه دوخته می‌شود و در هفته 500 تا 800 دست تی‌شرت و شلوار می‌دوزیم.»
دستی به پارچه‌ها که از جنس نخ پنبه هستند می‌زنم که در رنگ‌های قرمز و زرد و سفید، چشم را نوازش می‌دهند به این رنگین‌کمانی از رنگها را تشکیل داده‌اند، می‌دوزم و رو به آقا میثم می‌گویم: «این پارچه‌ها ایرانی است یا خارجی؟ می‌گوید: «تمام پارچه‌ها ایرانی هستند و کارگاه ما جنس مرغوب ایرانی خریداری می‌کند و ما پوشاک بچه‌گانه را با کیفیت عالی در اختیار مشتری قرار می‌دهیم. ولی هزینه زیادی را هم باید پرداخت کنیم که در مجموع شاید خیلی به نفع ما نباشد ولی هدف ما جلب رضایت مشتری است.»
پیرخندان در ادامه به طرح‌ها و الگوهای ایرانی اشاره می‌کند و می‌گوید: «متأسفانه تنوع ما در طرح‌ها کم است و اکثر مردم این طرح‌ها را نمی‌پسندند. این موضوع هم باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد.»
موازین زیبایی‌شناسانه رعایت شود
«نداشتن تحصیلات آکادمیک برخی از تولیدکنندگان بزرگترین مشکل صنعت پوشاک ماست.»
در شرایطی که تولیدکنندگان و کارفرمایان پوشاک خواستار حمایت‌های ویژه مسئولان و دولتمردان از این صنعت عظیم هستند، طبیعی است که هر یک از دست‌اندرکاران این بخش از زاویه کار خود به مشکلات نگاه کند.
با نرگس مهدوی مدیر بازرگانی یکی از نمایشگاه‌های طراحان و تولیدکنندگان مانتو گفت‌وگوی تلفنی انجام می‌دهیم و نقطه نظرات وی را درمورد مصائبی که بر سر راه تولید پوشاک زنانه ازجمله مانتو وجود دارد، جویا می‌شویم که وی می‌گوید: «شکافی بزرگ بین طراحان هنری و تولیدکنندگان وجود دارد که کارگروه ساماندهی مد می‌تواند با برگزاری جلساتی برای تولیدکنندگانی که در زمینه طراحی، تحصیلات ندارند، آنها را با استانداردهای زیبا شناختی تعادل و تقارن آشنا کند.» وی در ادامه می‌گوید: «وقتی تنوع طرح و مدل در لباس‌ها و مانتو کم باشد و همه یک سری و کلیشه‌ای باشد، استقبال از پوشاک داخلی کم و توجه خریداران به البسه خارجی زیاد می‌شود، اگر این خلاءها پر شود و لباس‌های با الگوهای ایرانی‌- اسلامی در بازار باشد صنعت پوشاک بیش از این رشد خواهد کرد.» ابوالقاسم شیرازی رئیس اتحادیه کشوری پوشاک هم در گفت و گویی در پاسخ به این سؤال که آیا لباسهای بازار منطبق بر الگوهای اسلامی ایرانی هستند، می‌گوید: «در عرصه پوشاک متأسفانه شاهد برخی ناهنجاری‌هایی هستیم که خوشبختانه روزانه 300 تا 400 واحد صنعتی در تهران مورد نظارت قرار می‌گیرند و تذکرات لازم همراه با آموزش‌های لازم به فروشگاه‌ها و کارگاه‌های تولیدی داده می‌شود.»
وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: هم‌اکنون 250 مرکز عرضه لباس‌های خوب در کشور وجود دارد ضمن آنکه از تمامی تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان تقاضا می‌کنیم تا نسبت به مسائل نابهنجار بی‌تفاوت نباشند. شیرازی تأکید می‌کند: «باید در راهی قدم برداشت تا لباس‌ها در شأن فرد مسلمان ایرانی باشد و از صدا و سیما درخواست می‌کنیم که در این راستا اقدامات فرهنگی مناسبی را انجام دهند.»
جوانان نیازمند حمایت مسئولان
پژمان خوجینی جوانی است که از سال 85 در یکی از فروشگاه‌های پوشاک بچه در خیابان جمهوری، فروشندگی می‌کند. وی هم در گفت‌و گویی با گزارشگر کیهان، مثل دیگر همکاران خود در این صنف خواستار حمایت ویژه مسئولان دولتی در صنعت پوشاک است. وی با اشاره به اینکه اجاره یک مغازه کوچک پوشاک برایش مقدور نیست می‌گوید: «اگر دولت تسهیلات بانکی خوبی در اختیار ما جوانان قرار دهد، بی‌تردید، صنعت پوشاک داخلی رونق می‌گیرد و هرگز جوانانی مثل بنده و حتی تولیدکنندگان بزرگ نیازی به واردات البسه خارجی نخواهند داشت و چرخ‌های صنعتی کشور با دستان کارگران و جوانان ایرانی و حمایت مسئولان، سریعتر می‌چرخد و بچه‌های ایران اسلامی تن‌پوشی ایرانی- اسلامی با کیفیتی بالا خواهند داشت.»
برندسازی فرایندی بلندمدت در صنعت پوشاک
یکی از اعضای شرکت مشاوره مدیریت در صنعت پوشاک به مشکلاتی که در زمینه ضعف‌های موجود در صنعت پوشاک وجود دارد اشاره می‌کند.
رحمان حجتی که سال‌ها در این صنعت فعالیت می‌کند در گفت‌ و گو با گزارشگر کیهان به بیان این ضعفها می‌پردازد و می‌گوید: «معتقدم برندسازی یک فرآیند بلند مدت است. برندها متولد می‌شوند، رشد می‌کنند و به بلوغ می‌رسند، برای موفقیت باید کالا، قیمت، ترویج کالا و سیستم توزیع در شرایط مطلوب و رقابتی با سایر رقبا قرار داشته باشد ضمن آنکه برندسازی لازم داشتن اقتصاد پویا و حمایت از صنعت پوشاک توسط دولت است.»
حجتی می‌گوید: «صنعت پوشاک در وضعیت مناسبی قرار ندارند و تا زمانیکه اجناس چینی به صورت قاچاق یا قانونی وارد کشور شوند بدون اینکه از تولیدکننده داخلی حمایتی به عمل آید، تولیدکنندگان حتی نمی‌توانند روی پای خود بایستند و در چنین شرایطی نمی‌توان توقع برندسازی داشت.