گزارش سومین روز مذاکرات ژنو
پیشنهاد غرب: امتیاز بیشتر در مقابل وعده‌های نسیه‌تر!
در حالی که چهارمین روز مذاکرات ژنو امروز آغاز می‌شود، منابع دیپلماتیک غرب از پیشنهادهایی به جمهوری اسلامی خبر داده‌اند که براساس آن محدودیت‌های روشن و گسترده‌ای بر برنامه هسته‌ای ایران تحمیل شده اما در موضوع لغو تحریم‌ها به کلی‌گویی و یک دوره بسیار بلندمدت بسنده شده است.
شنبه در حالی سومین روز مذاکرات هسته‌ای در ژنو پایان یافت که منابع دیپلماتیک غرب از پیشنهادهای ارائه شده به ایران خبر دادند. پیشنهادهایی که نشان می‌دهد غرب در پی امتیازهای بیشتر و نقدتر است و در مقابل وعده‌هایی نسیه‌تر به ایران می‌دهد!
روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» در مقاله‌ای به نقل از دیپلمات‌های غربی مدعی شد در دور کنونی مذاکرات هسته‌ای ایران که در ژنو برگزار می‌شود، آمریکا و سایر اعضای 1+5 منتظر شنیدن پاسخ ایران به پیشنهادهایی هستند که تقریبا دو هفته پیش در کنفرانس امنیتی مونیخ به تهران ارائه شده است.
این منابع پیشنهادهای ارائه شده را به این شرح اعلام کرده‌اند:
۱- ایران می‌تواند ۶۰۰۰ الی ۶۵۰۰ سانتریفیوژ نسل قدیمی را برای غنی‌سازی 3/5 الی ۵ درصد نگه دارد. ایران نمی‌تواند سانتریفیوژهای نسل جدید را بکار گیرد، و سانتریفیوژهای کنونی نیز اصلاح خواهند شد تا ظرفیت غنی‌سازی آنها کاهش یابد.
۲- ایران باید بخش اعظمی از اورانیوم غنی‌سازی شده خود را به روسیه منتقل کند تا در آنجا تبدیل به سوخت هسته‌ای شوند. ایران می‌تواند ۳۰۰ کیلوگرم از اورانیوم غنی‌شده را نگه دارد.
۳- اصلاحاتی در رآکتور آب سنگین اراک انجام خواهد شد تا میزان پلوتونیومی آن کاهش یابد.
۴- این توافق به مدت ۱۵ سال ادامه خواهد داشت و طی این سال‌ها ایران به صورت گسترده‌ای تحت نظارت کمیسیون بین‌المللی انرژی هسته‌ای قرار خواهد گرفت.
۵- تحریم‌ها به صورت تدریجی و براساس عمل ایران به تعهداتش برداشته خواهد شد.
به گفته این دیپلمات‌ها، ایرانی‌ها تاکنون از برچیدن سانتریفیوژها امتناع ورزیده و خواهان این شده‌اند که همه تحریم‌ها به صورت یکجا برداشته شود. خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز در گزارشی، مشابه ادعاهای هاآرتص را تکرار کرده است. این خبرگزاری آمریکایی نوشت: «بعد از مواجه‌شدن با مقاومت ایران اکنون دیپلمات‌ها می‌گویند آمریکا آماده پذیرش 4500 و شاید هم تعداد بیشتری از سانتریفیوژهای در حال فعالیت است مشروط بر اینکه ایران حاضر به محدودساختن قدرت آنها شود.
آمریکا همچنین از درخواست اولیه خود مبنی بر تداوم 20ساله محدودیت‌ها بر برنامه ایران کوتاه آمده است. دیپلمات‌ها می‌گویند اکنون آمریکا آماده پذیرش دوره 10 تا 12 ساله است.
دیپلمات‌های آشنا با گفت‌وگوها می‌گویند آمریکا ممکن است آماده باشد تعداد بیشتری از سانتریفیوژ فعال را بپذیرد اما مشروط بر اینکه قابلیت آنها برای غنی‌سازی اورانیوم کاهش یابد.
یک ایده که به ایران پیشنهاد شده است این است که میزان ذخیره گاز اورانیوم این کشور که برای غنی‌سازی به سانتریفیوژها تزریق می‌شود محدود شود.
میزان گازی که تهران مجاز به ذخیره آن خواهد بود بستگی به تعداد سانتریفیوژهای آن خواهد داشت.
ایده دیگر این است که ایران متعهد شود بیشتر ذخیره اورانیوم غنی‌شده خود را به بیرون از کشور بفرستد تا اورانیوم کافی برای ساخت بمب نداشته باشد.
ایده سوم نیز این است که طراحی سانتریفیوژهای خود را تغییر دهد. اکنون این ماشین‌ها به صورت سری یا آبشار به هم وصل شده‌اند طوری که مدام درجه غنی‌سازی بالاتر می‌رود. با تغییر طراحی، میزان اورانیوم غنی‌شده در انتهای این ماشین‌ها کاهش خواهد یافت.»
ظریف: توافق ناقص و مبهم را نمی‌پذیریم
«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران روز شنبه پس از ورود به ژنو برای حضور در رایزنی‌ها با همتای آمریکایی تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران توافق مبهم و ناقص را نمی‌پذیرد.
وی که با واحد مرکزی خبر گفت‌وگو می‌کرد با بیان این مطلب افزود: لازم است برای رسیدن به توافق هر زمان که راجع به موضوعی بحث می‌شود، این مسئله را مدنظر داشته باشیم که تا رسیدن به توافق کامل، هیچ توافقی وجود نخواهد داشت.
ظریف ادامه داد: بعد از اینکه مقام معظم رهبری بر یک مرحله‌ای بودن توافق تاکید کردند، فرمایشات ایشان همواره فصل‌الخطاب و راهگشا بوده است و ما هیئت مذاکرهکننده بسیار خوشحالیم که این بار فرمایشات مقام معظم رهبری درست خطی بود که ما همواره دنبال آن بودیم و خودمان این تحلیل را داشتیم که توافق‌های کوچک، مقطعی و جداگانه به نفع کشور و سایر مذاکره‌کنندگان نیست.
وی با بیان اینکه توافق‌های کلی، جا را برای تفسیرهای مختلف باز می‌کند و باید همه طرف‌ها نگران چنین توافقی باشند، افزود: هر زمان که دیدگاه‌های طرف‌ها به هم نزدیک شد، باید در یک زمان بر روی کاغذ آورده و متن نهایی شود و این سیاستی است که دنبال می‌کنیم.
در برابر فشار و تحریم
تسلیم نمی‌شویم
وزیر امور خارجه با بیان اینکه برنامه هسته‌ای ایران کاملا صلح‌آمیز است، گفت: ایران در برابر فشار و تحریم تسلیم نمی‌شود و تنها راه رسیدن به راه‌حل، مذاکره با ایران براساس مبانی‌ای است که در توافق ژنو درباره آن توافق شده است.
ظریف با اشاره به اینکه جلسات خوبی در سطح معاونان در ژنو برگزار شده است، افزود: در بحث تحریم‌ها و سایر موضوعات که باید به توافق رسید بحث‌های خوبی شده است، البته روی موضوعات توافقی نشده است و حتی اختلاف‌نظرهایی درباره برخی موضوعات همچنان وجود دارد که من فکر می‌کنم اختلاف‌نظر اصلی، روانی است که برخی کشورهای غربی به ویژه آمریکا و برخی جناح‌های داخلی آمریکا احساس می‌کنند که تحریم‌ها یک سرمایه برای آنان است، در صورتی‌که تحریم‌ها جز هزینه هیچ سودی برای آنان نداشته است.
وی گفت: تا زمانی که این باور در ذهن مذاکره‌کنندگان تغییر نکند و یا نتوانند در برابر فشارهای سیاسی گروه‌ها و افرادی که منافعشان در تنش است مقاومت کنند، رسیدن به توافق کار بسیار مشکلی خواهد بود، زیرا تا زمانی که هدف را حفظ فشار بر ایران بدانند هیچ‌گاه به نتیجه نخواهند رسید، ما هم براساس فتوای رهبری و هم براساس نگرش کلی نظام سلاح هسته‌ای را مخل صلح و امنیت بین‌المللی و همین طور مخل امنیت خودمان می‌دانیم.
ظریف تاکید کرد: تا زمانی که فکر کنند با فشار می‌توانند به راه حل برسند و تحریم را اهرم فشار خوبی قرار دهند راه‌حل دور از دسترس خواهد بود، احترام به حقوق ملت ایران تنها راه رسیدن به توافق جامع هسته‌ای خواهد بود.
وی در ادامه درباره حضور علی‌اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان و همچنین حسین فریدون دستیار ویژه رئیس جمهور گفت: به نظر مسئولان کشور در حال حاضر به شرایطی در مذاکرات رسیده‌ایم که بحث‌های هسته‌ای نیاز به تصمیم‌گیری جدی در سطح عالی کشور دارد، به همین دلیل از آقای صالحی درخواست شد تا در این دوره از مذاکرات حضور داشته باشد تا موضوعات به صورت شفاف، دقیق و ریز بررسی شود.
علت حضور صالحی و فریدون
وزیر امور خارجه افزود: موضوعات هسته‌ای ابعاد مختلفی دارد، ما غنی‌سازی و راکتور اراک را داریم، مجموعه این بحث‌ها نیاز به اشراف کامل به برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز کشور دارد که آقای صالحی به عنوان رئیس سازمان انرژی اتمی، فردی متخصص و علمی با سوابق هسته‌ای است که در این حوزه اشراف کامل دارند.
ظریف خاطرنشان کرد: این بار احساس کردیم که زمان زیادی به پایان مهلت باقی نمانده است، که باید در یک سطحی با اشراف کافی به موضوعات که همه مسائل را همه‌جانبه نگاه کند، شخص آقای صالحی می‌تواند در این بخش به ما کمک کند، طرف آمریکایی هم در این جلسه در پاسخ به پیشنهاد ما در سطح وزیر انرژی حاضر شد.
وی با بیان اینکه حسین فریدون دستیار ویژه رئیس جمهور در این مذاکرات بوده است، گفت: ما در گذشته از حضور ایشان برای هماهنگی با ریاست جمهوری و کشور استفاده می‌کردیم و در حال حاضر نیز به صورت ویژه نیازمند این هماهنگی هستیم.
وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه مذاکرات در سطح 1+5 برگزار می‌شود، یادآور شد: چون معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا حضور دارد و این مذاکره‌ای است بین ایران و 1+5 که نقش آمریکا به دلیل میزان پررنگ بودن دشمنی‌های آن برخی نشست‌ها را ضروری می‌کند.
ظریف افزود: با سایر اعضای1+5 همواره به صورت دوجانبه دیدارهایی داشته‌ایم که جدیدترین آن با چین و روسیه بود.
وی تصریح کرد: در مذاکرات هسته‌ای نیاز به اراده سیاسی است که با این حضور نشان دادیم که مقامات عالی ایران این اراده سیاسی را دارند و امیدواریم که طرف مقابل هم این اراده را از خود نشان دهد.
کری: شکاف‌های قابل توجهی وجود دارد
از سوی دیگر «جان کری» وزیر خارجه آمریکا روز شنبه در یک کنفرانس خبری در سفارت آمریکا در لندن در ارتباط با مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 گفت: هیچ اختلافی میان اعضای 1+5 وجود ندارد.هم‌اکنون ما درصدد بررسی این مسئله هستیم که آیا ایران قادر است بین حرفهایش مبنی بر اینکه تمایل دارد نشان دهد برنامه هسته‌ای کاملاً صلح‌آمیز دارد با اقدامات و تصمیمات قابل تأیید هماهنگی لازم را به وجود آورد زیرا این اقدامات برای رسیدن به هدف (توافق نهایی) ضروری است.
وزیر خارجه آمریکا در خصوص حضور «ارنی مونیز» وزیر بخش انرژی آمریکا در مذاکرات این دوره ایران و 1+5 گفت: «حضور ارنی مونیز نمایانگر این واقعیت است که این مذاکرات بسیار فنی است زیرا ما تلاش داریم در خصوص برخی از موضوعات بسیار دشوار به توافق برسیم. بسیار ضروری و مناسب است که بتوانیم افراد فنی خود را با افراد فنی آنها در عالی‌ترین سطح در میز مذاکرات داشته باشیم. من اصلاً استنباط نمی‌کنم که در نتیجه این مذاکرات، تصمیماتی اتخاذ شود. هنوز شکاف‌های چشمگیری وجود دارد. هنوز مسیری باقی مانده که باید طی شود و با توجه به تاریخ نهایی که به آن اشاره شد، اوباما اصلا هیچ تمایلی ندارد که این مذاکرات را فراتر از زمانی که تعیین شده است، تمدید کند.»
کری ادامه داد: «اوباما بر این احساس است که لازم و ضروری است که بتوانیم به یک طرح و توافقنامه اساسی سیاسی در بازه زمانی باقیمانده برسیم و اگر چنین چیزی حاصل نشود، به این مفهوم است که انتخاب‌های اساسی حاصل نشده است. بنابراین همانطور که رئیس‌جمهور گفت، هدف ما همچنان، پایان ماه مارس(10 فروردین 94) است و من بطور قطع اطمینان دارم که اوباما کاملاً آمادگی دارد که اگر احساس کند آنها (ایران) تصمیمات سازنده‌ای برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود اتخاذ نکنند، مذاکرات را متوقف کند.»
به گزارش فارس، یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده ایران در واکنش به اظهارات وزیر خارجه آمریکا درباره مذاکرات هسته‌ای و آمادگی این کشور برای متوقف کردن مذاکرات در صورتی که ایران تصمیمات سازنده‌ای برای اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود اتخاذ نکند، گفت: اینگونه اظهارنظرها عادی و طبیعی است.
وی افزود: چون نشست‌های کارشناسی در سطح معاونان و مدیران سیاسی درحال برگزاری است، اینگونه اظهارنظرها ممکن است مصرف خاص خود را داشته باشد.