مذاکره و توافق بهتر از بمباران تأسیسات هستهای ایران جواب میداد!
سرویس سیاسی-
وزیر خارجه سابق آمریکا، در گفتوگو با شبکه CNN سیاست دولت دونالد ترامپ در قبال ایران را اشتباه دانست و هشدار داد بازسازی تأسیسات هستهای تهران میتواند سالهای آینده را برای واشنگتن دشوارتر کند.
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه سابق آمریکا در گفتوگو با شبکه CNN گفت: «در دوران اوباما توافق هستهای با ایران را داشتیم که تضمین میکرد ایران برای مدت طولانی، توانایی تولید مقدار مواد لازم برای ساخت یک سلاح هستهای را نداشته باشد؛ مگر آنکه برای انجام آن زمان زیادی صرف کند. و اگر ایران تصمیم میگرفت توافق را نقض کند، ما متوجه میشدیم و میتوانستیم اقدامی در واکنش به آن انجام دهیم. به این ترتیب دستکم یک دهه یا ۱۵ تا ۲۰ سال زمان خریدیم.» وی در مورد برنامه هستهای ایران ابراز نگرانی کرد و گفت: «مشکل ما در دولت با بمباران برنامه هستهای ایران این بود که بله، میتوانست آن را عقب بیندازد و شاید این عقبافتادگی بین یک تا دو سال بود. اما در صورت تصمیم ایران برای بازسازی برنامه هستهای، آن هم با انتقال به عمق بیشتر در زیرزمین و در مکانهایی که به آنها دسترسی نداشتیم، در آن صورت چند سال بعد با مشکلی حتی بدتر مواجه میشدیم... هنوز نتیجه قطعی حمله به تاسیسات هستهای ایران روشن نیست و من فکر نمیکنم ما بدانیم ایران اکنون چه خواهد کرد... نگرانم ایران در مقطعی برنامه هستهایش را بازسازی کند؛ حتی به شکلی خطرناکتر!»
اعترافات مکرر غرب؛ مذاکره برای رفع تحریم یا مهار هستهای؟
اظهارات اخیر بلینکن در حالی مطرح میشود که جریان مدعی اصلاحات در داخل کشور، طی روزهای اخیر بار دیگر بر طبل مذاکره میکوبد و دولت را به دلیل عدم ورود به گفتوگو با آمریکا مورد شماتت قرار میدهد. این در شرایطی است که مقامات ارشد آمریکایی و غربی، در سالهای گذشته بارها و به اشکال مختلف اذعان کردهاند هدف اصلی آنان از مذاکره با ایران، نه رفع تحریمها بلکه محدودسازی و نابودی برنامه هستهای ایران بوده است؛ آن هم بدون پرداخت هزینه جنگ و درگیری نظامی.
باراک اوباما، رئیسجمهور پیشین آمریکا، ۲۱ دی ۱۳۹۵ صراحتاً اعلام کرد: «اگر ۸ سال پیش به شما گفته بودم میتوانیم برنامه هستهای ایران را بدون شلیک یک گلوله تعطیل کنیم، احتمالا میگفتید بیش از حد بلندپروازانه است، اما با توافق توانستیم». این اظهارات بهروشنی نشان میدهد که از نگاه واشنگتن، برجام ابزاری برای متوقفسازی برنامه هستهای ایران بوده، نه توافقی برای لغو تحریمها. جان کری، وزیر خارجه وقت آمریکا نیز
۶ فروردین ۱۳۹۴ هشدار داده بود:« شکست مذاکرات با ایران، موجب فروپاشی رژیم تحریمها خواهد شد. تحريمها نمیتواند مانع ایران شود، طرفهای ديگر مذاکرات هم از رويکردهايی مانند تحريم دست خواهند کشيد و به ما میگويند شما کار خودتان را انجام بدهيد، ما نيز کار خودمان را میکنیم.»
وندی شرمن، مذاکرهکننده ارشد آمریکایی، نیز در آبان ۱۳۹۴ اظهار کرده است: «بهنگام مذاکره با ایران، نشانههای شکاف و فروپاشی تحریمها آشکار شده بود. فکر نمیکنم تحریمها برقرار میماند. ما نشانههایی از آغاز شکاف بر سر تحریمها بهویژه در واردات نفت را شاهد بودیم.»
شرمن در مرداد ۱۳۹۷ حتی صریحتر در فارن افرز نوشت: «کاری که برجام با برنامه هستهای ایران کرد، جنگ هم نمیتوانست انجام دهد»؛ اعترافی مهم که بار دیگر نشان میدهد مذاکره از منظر آمریکا، جایگزینی کمهزینهتر برای اقدام نظامی بوده است. وی همچنین تأکید کرد: «زمانی که گفتوگوهای چندجانبه سال ۲۰۱۳ (همزمان با آغاز به کار دولت روحانی) از سر گرفته شد، چندین سال از وضع تحریمهای شدید علیه تهران میگذشت؛ اما با وجود همه این تحریمها، ایران تعداد سانتریفیوژهای خود را به ۱۹ هزار رسانده بود. تحریمها تاثیری در برنامه هستهای ایران نداشت.»
با کنار هم قرار دادن این اعترافات، اکنون این پرسش جدی مطرح است که اصرار برخی مدعیان اصلاحات بر مذاکره، با کدام تضمین و با چه تجربهای صورت میگیرد؛ وقتی حتی مقامات آمریکایی اذعان دارند هدف اصلی از گفتوگو و مذاکره، نه رفع فشار از مردم ایران بلکه خلع توانمندیهای راهبردی کشور بوده است.