ششمین سرشماری عمومی کشاورزی آبان‌ماه انجام می‌شود و بر اساس اطلاعات مرکز آمار چهار میلیون بهره‌بردار کشاورزی ۹۰ درصد عرصه‌های کشاورزی و دام‌پروری را در اختیار دارند. 

خبرگزاری فارس؛ با توجه به اهمیت بخش کشاورزی، «تصمیم‌سازی مناسب»، «هدف‌گذاری صحیح»، «برنامه‌ریزی دقیق»، «اجرای موفق» و «نظارت و ارزیابی» در این بخش نیازمند وجود داده‌های باکیفیت و بهنگام در پایین‌ترین سطوح جغرافیایی است که تنها از طریق سرشماری عمومی کشاورزی به دست خواهد آمد. 

از طرفی اجرای طرح‌های آمارگیری نمونه‌ای مقیاس ‌بزرگ زراعت، باغداری و دامداری که بیش از ۹۰ درصد ارزش افزوده بخش را به خود اختصاص داده‌اند، نیازمند چارچوب آماری بهنگام است که از سرشماری عمومی کشاورزی قابل حصول است.

سرشماری عمومی کشاورزی چیست؟

سرشماری کشاورزی، گردآوری اطلاعات فعالیت‌های مختلف کشاورزی شامل «پرورش محصولات سالانه نظیر گندم، جو، شلتوک و ذرت»، «پرورش محصولات دائمی نظیر پرتقال، سیب، خرما و انگور»، «پرورش گاو و گوساله، گوسفند و بره، بز و بزغاله، گاومیش و بچه‌گاومیش و شتر و بچه‌شتر»، «کشت محصولات گلخانه‌ای»، «پرورش آبزیان خوراکی شامل ماهیان گرمابی و سردابی و میگو»، «پرورش طیور»، «پرورش کرم ابریشم» و «پرورش زنبور عسل» از بهره‌برداران کشاورزی است.

بر اساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۳ اجرا شده، بیش از چهار میلیون بهره‌بردار کشاورزی در کشور وجود دارد که ۹۰ درصد از بهره‌برداری‌های کشاورزی متعلق به آن‌ها، در مناطق روستایی واقع شده است. تاکنون پنج سرشماری در سال‌های ۱۳۵۲، ۱۳۶۷، ۱۳۷۲، ۱۳۸۲ با استفاده از ابزار کاغذی و سال ۱۳۹۳ با استفاده از ابزار الکترونیکی «تبلت» اجرا و نتایج آن در سطح کوچک‌ترین واحد جغرافیایی (شهر و آبادی) منتشر شده است. 

مقایسه سرشماری‌های کشاورزی در کشورها نشان می‌دهد که کشور ایران به لحاظ تعداد سرشماری در منطقه آسیا با پنج سرشماری جزو کشورهای پیشرو است. سرشماری عمومی کشاورزی اطلاعات مهمی را از فعالیت‌های کشاورزی کشور در سطح کوچک‌ترین واحد جغرافیایی ارائه می‌دهد که تنها با اجرای سرشماری قابل حصول است. 

 ضرورت سرشماری کشاورزی

با توجه به فاصله گرفتن از آخرین سرشماری و تحولات سریع بخش کشاورزی، اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۳ ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. برخی از دلایل دیگری که اجرای سرشماری در سال ۱۴۰۳ را دو چندان می‌کند، به قرار زیر است:

مطابق ماده ۳ قانون مرکز آمار ایران و ماده ۱۰ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور (بهمن ۱۳۹۵) به‌منظور حفظ سری زمانی آمارهای بخش کشاورزی و بهنگام‌سازی بهره‌برداران کشاورزی، سرشماری یاد شده باید در پاییز سال ۱۴۰۳ اجرا شود.

مطابق توصیه سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO) )سرشماری کشاورزی می‌بایست در بازه‌های زمانی حداکثر 10 ‌ساله انجام شود. در برخی از کشورها مانند آمریکا، ژاپن، چین و کانادا، سرشماری کشاورزی هر پنج سال یک‌بار انجام می‌شود.

 دومین طرح آماری بزرگ کشور

سرشماری عمومی کشاورزی به‌عنوان دومین طرح آماری بزرگ کشور و مهم‌ترین فعالیت آماری بخش کشاورزی است. اطلاعات حاصل از این سرشماری، تأمین‌کننده نیازهای چارچوبی و آمار پایه این بخش در سطح کوچک‌ترین واحد جغرافیایی مورد نیاز مرکز آمار ایران، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان‌های متولی تنظیم بازار، برنامه‌ریزان، پژوهشگران و... است. برای برنامه‌ریزی صحیح در بخش کشاورزی، نیاز به اطلاعات دقیق و بهنگام در سطح آبادی‌ها و شهرهاست که فقط از سرشماری به دست خواهد آمد.

طرح‌های آمارگیری نمونه‌ای کشاورزی به‌ویژه طرح‌های خانواری و مقیاس بزرگ مانند آمارگیری‌های باغداری، زراعت، دامداری و طرح‌های ویژه حساب‌های اقتصادی (مانند جدول داده ستانده) با استفاده از چارچوب سرشماری اجرا می‌شود. 

 زیان اجرای نامنظم سرشماری

نتایج طرح‌های یاد شده نشان می‌دهد تغییرات چارچوب سرشماری عمومی کشاورزی ۱۳۹۳ موجب افزایش خطای نمونه‌ای در طرح‌های مذکور در سال‌های اخیر شده است. اجرای نامنظم سرشماری موجب 

به هم خوردن سری زمانی اطلاعات خواهد شد و پیش‌بینی‌های مبتنی بر سری زمانی را با خطا مواجه خواهد نمود.

بخش آمار سازمان فائو هر 10 سال یک بار، مجموعه‌ای از توصیه‌ها، روش‌ها و پیشنهاد‌های خود را در قالب برنامه‌ای با عنوان «برنامه سرشماری جهانی کشاورزی» به جهانیان عرضه می‌کند. این برنامه‌ها طی اجلاس‌ها و نشست‌های متعدد با حضور تعدادی از کارشناسان کشورهای عضو آماده می‌شود و سند ارزشمندی محسوب می‌شود. گفتنی است،‌ سرشماری عمومی کشاورزی از ۱۲ آبان امسال در سراسر کشور برگزار می‌شود.