جنگ سرد فرهنگی؛ سازمان سیا در عرصه فرهنگ و هنر- ۱۸
تبعات جنگ سرد فرهنگی از فشار اقتصادی تا شورشهای مدنی
فرانسیس استونر ساندرس
ترجمه حسین باکند
الزاما همه تلاشها از قابلیت و تاثیرگذاری بالایی برخوردار نیستند [و منجر به خروجی باکیفیتی نخواهد شد]. راهاندازی نسخه آلمانی مجله راز1 اثر الری کوئین افرادی مانند مایکل جوسلسون را کاملا سرد و به تکه یخی تبدیل کرد. و همه افراد متقاعد نشده بودند که باشگاه «یِیل گلی کلاب2» بهترین وسیله برای کنار زدن تردیدها درباره «اهمیت فوقالعاده هنر در برنامه درسی دانشگاهها است که به عنوان پاد زهری در برابر جمع گرایی عمل میکند».
حتی مدرسه دارمشتات (از ایالت هسن آلمان) شروع متزلزلی داشت. ابتکار جسورانه دولت آمریکا در تاسیس «دورههای تعطیلات دارمشتات برای موسیقی جدید» پس از آن که اختلاف نظرها درباره موسیقی جدید رادیکال تبدیل به خصومتی آشکار شد، با شورش و بلوا به کار خود خاتمه داد. یک ارزیابی رسمی به این نتیجه رسید که: به طور کلی بخش اعظمی از این موسیقی بیارزش بوده و بهتر است که دیگر نواخته نشود. از تاکید بیش از حد بر موسیقی دوازده نُتی پشیمان شدند.
یکی از منتقدین، کنسرتها را مایه پیروزی دیلِتانتیسم3 [بیسوادان و بیهنران] نامید. دانشآموزان فرانسوی از دیگران به دور مانده و از خود راضی بودند [به طوری که فقط کار خود را قبول داشتند] و معلم آنها فقط نوع رادیکالی از موسیقی را ارائه و تایید میکرد و هر نوع دیگری از موسیقی از نظر وی از اعتبار ساقط بودند و آشکارا اظهار انزجار و تنفر نسبت به آنها مینمود.
اما همه کنسرتهای سمفونیک و نمایشنامهها و نمایشگاهها نمیتوانست واقعیت آشکار زمستان طولانی و سخت سال 1947 را پنهان کند: اروپا داشت از بین میرفت. بازار سیاه لجامگسیخته، شورشهای مدنی، و مجموعهای از اعتصابهای فلجکننده (که عمدتا توسط اتحادیه تجاری کمونیستها سازماندهی میشد) جامعه را به سطحی از انحطاط و محرومیت کشاند و هر چیزی که در لحظات تاریک جنگ تجربه شده بود را در خود داشت و با آنها برابری میکرد. در آلمان پول ارزش خود را از دست داد، بهدست آوردن ماشین و لباس غیر ممکن بود، همه خانوادهها بدون هیچ آب و نوری در پناهگاههای زیرزمینی زندگی میکردند، دختران و پسران جوان در عوض یک بطری الکل، به جی آی جیهای آمریکایی4 [(همه سربازان و کارکنان نظامی آمریکا)] خدمات جنسی ارائه میکردند.
در ژانویه سال 1947، ژنرال جورج کاتلت مارشال، رئیس ستاد ارتش آمریکا در زمان جنگ، و اکنون وزیر امور خارجه [دولت] ترومن برنامهای را برای مقابله با «بحران بزرگ» اعلام کرد. این برنامه در 296 امین مراسم سالروز آغاز به کار دانشگاه هاروارد ارائه شد که این مراسم با حضور افرادی چون دانشمند فیزیک هستهای رابرت اوپنهایمِر، ژنرال عمر برَدلی فرمانده اولین روزهای جنگ، تیاس الیوت (شاعر و نمایشنامهنویس) برگزار شد (که همه آنها [در این مراسم] مانند مارشال درجه افتخاری دریافت میکردند)، سخنرانی ده دقیقهای مارشال لحظه بسیار تاثیرگذار در سرنوشت اروپای پس از جنگ بود.
او به تمام دنیا هشدار داد که «شیوه زندگی ما به معنای واقعی کلمه در تعادل است. او از دنیای جدید خواست که جهان را با برنامه ضربتی و فوری اعتبارات مالی و کمکهای گسترده خود یاری دهند و از فروپاشی جهان قدیم جلوگیری کنند. مارشال اعلام کرد: «یک بیثباتی گستردهای وجود دارد. تلاشهای متمرکزی وجود دارد که چهره اروپایی که ما میشناسیم را به کلی تغییر دهد، و این برخلاف منافع بشر آزاد و تمدن آزاد است».
«اگر همین طور به حال خود رها شده و صرفا به منابع خودش اتکا شود، هیچ راهگریزی از محنتهای اقتصادی در حجم وسیع، نارضایتیهای اجتماعی بسیار خشونتبار، سردرگمیهای سیاسی گسترده نخواهد بود و پایه تاریخی تمدن غرب، همان تاریخی که ما اعتقاد داریم اکنون میراثدار و بخش جداییناپذیر آنیم، شکل جدیدی را در تصویر حکومت خودکامهای که ما برای نابودی آن در آلمان جنگیدیم به خود خواهدگرفت».
همزمان با این که او این حرفها را میگفت، چهرههای دانشجویانی را که در زیر تابش نور بهاری گرد هم آمده بودند، بررسی میکرد، افرادی مثل جان کرو رانسوم5 را در مقابل خود مشاهده کرد، «دانشجویان جوان دانشگاه هاروارد را دید/که مانند شعله میدرخشیدند، و در تقلای پراکنده شدن بودند/ مثل آتش پارههای بیهدفی بودند که چراغشان رو به خاموشی مینهاد».
او بهجای آن که برخی تریبونهای دولتی رسمی را برای ایراد سخن برگزیند، این مکان را برای سخنرانی انتخاب کرد، و این تصمیم او تصادفی و از روی اتفاق نبود.
اینها مردانی بودند که برای تحقق سرنوشت روشن آمریکا ماموریت یافتند، نخبگانی مسئول سازماندهی جهان حول ارزشهایی که کمونیست سیاه تهدید میکرد که آنها را تحت شعاع قرار میدهد. اجرای طرح مارشال، همانگونه که معلوم شد، میراث آنها قرار گرفت.
پانوشتها:
1- Mystery Magazine
2- Yale Glee Club
3- Dilettantism
4- American GIs
5- John Crowe Ransom