پرسش و پاسخهای علوی(پرسش و پاسخ)
1- شرایط واگذاری مسئولیت به مدیران
امام علی(ع) در پاسخ به این سؤال که در واگذاری مسئولیتها چه زمانی میتوان به مدیران اعتماد کرد میفرماید: «چنانچه قبل از آزمودن (عملی) به او اعتماد کنی حتماً پشیمان میشوی.» (غررالحکم، ح 9497) همچنین حضرت با تأکید بر راستگویی و صداقت یک مدیر میفرمایند: «انسان دروغگو با انسان مرده برابر است، زیرا فرق زنده با مرده، همانا اعتماد بر او میباشد. پس کسی که به سخنش اعتمادی نباشد زندگیاش باطل و بیهوده است (همانند مرده است)» (همان، ح 4386)
2- گزینش بهترین نظرات
امام علی(ع) در رابطه با شاخص بهترین نظرات و آراء در سبک زندگی انسانها میفرمایند: «بهترین فکرها آن است که از روی هوا و هوس نباشد و به راه راست و درست زندگی نزدیکتر باشد.» (غررالحکم، ح 830) همچنین با تأکید بر انتخاب افکار و اندیشههای الهی میفرمایند: «بدترین آراء و نظرات آنهایی است که برخلاف دین باشد.»(همان، ح 10095)
3- ضرورت عمل توأم با دوراندیشی
امام علی(ع) در رابطه با توصیف دوراندیشی مدیران و ضرورت اجرا و عمل در کارهای اهم میفرمایند: «دوراندیشی به این است که در عاقبت کار دقت کند و با افراد خردمند مشورت کنی.»(غررالحکم، ح 10881) همچنین در رابطه با شاخص دیگر افراد دوراندیش میفرمایند: «مبادا در کارهای لازم و ضروری، تأخیر روا دارید، تا میتوانید بدان بشتابید.» (تحفالعقول، ص 122)
۴- ضرورت نظارت در کارها
امام علی(ع) در خصوص ضرورت نظارت در کارهای مدیران میفرماید: «کارهایشان را زیر نظر بگیر و چشمهایی (ماموران مخفی) از افراد با صداقت و با وفا را در بین آنها داشته باش.»(نهجالبلاغه- نامه 53) سپس حضرت درباره یکی از جنبههای نظارت فرمودند: «برای آزمودن (افراد) همنشینی کافی است» (غررالحکم، ح 9493) همچنین امام بر ارزیابی عملکرد مدیران تأکید و انتخاب آنان را بعد از آزمون عملی آنان تأکید کرده و میفرمایند: «در کارهای کارگزارانت اندیشه و تأمل کن و پس از آزمودن آنان،ایشان را به کار گمار» (نهجالبلاغه ابن ابیالحدید، ج 17، ص 68)
۵- شاخصهای سیاست اسلامی
امام علی(ع) در پاسخ به معنای سیاست از نوع دینی و اسلامی آن فرمودند: «سیاست عادلانه بر سه محور استوار است: 1- نرمش همراه با دور اندیشی 2- پیگیری کامل در اجرای عدالت 3- میانهروی در بخشش و عطا» (غررالحکم، ح 7747) سپس امام اساس حکومتها و دوام آنها را حسن سیاست دانسته و میفرمایند: «الملک سیاسهًْ: اساس حکومت (و دوام و بقای آن با) سیاست است» آن هم سیاستی که از جنس ارزشهای الهی است نه فریبکاری و مکر و حیله که در اینباره میفرمایند: «لولا ان المکر و الخدیعه فی النار لکنت امکر الناس» اگر حیله و نیرنگ موجب آتش دوزخ نمیشد، من نیرنگبازترین انسانها بودم»(منهاجالبراعه، ج12، ص366) در تاکید این مطلب امام میفرمایند: «لولا التقی لکنت ادهی العرب» اگر دین و تقوا نبود من زیرکترین مرد عرب بودم»(بحارالانوار، ج41، ص150)
۶- تشویق و تنبیه
امام علی(ع) در پاسخ به سیاستهای تشویقی و تنبیهی زیردستان میفرمایند: «فرد صالح و بدکار در نزد تو نباید یکسان باشد، زیرا که این بیتوجهی، آدم نیکوکار را در انجام کار نیک بیمیل و انسان بدکار را در انجام کار بد تشویق میکند. پس برخورد تو با هرکدام از آنها باید متناسب با کردار خودشان باشد»(نهجالبلاغه، نامه53)
۷- سبک زندگی زنبورعسلی
امام علی(ع) در پاسخ به اینکه چه سبک زندگی ایدهآل است، میفرمایند: «شیعتنا بمنزله النحل» شیعیان ما همانند زنبورعسل هستند»(بحارالانوار، ج65، ص17، باب15) آری زنبورعسل چیزهای بد و ناپاک نمیخورد و خروجی ناپاک ندارد. زنبورعسل با شهد گلها عسل تولید میکند. شیعیان امام علی(ع) هم باید مثل زنبورعسل زندگی کنند، زیرا امام آنان را به زنبورعسل تشبیه فرموده است.