دشمنی دشمنان خدا با مؤمنان به نمایش گذاشته می‌شود؛ زیرا کافران و مشرکان و منافقان، ناتوان از آن هستند تا کاری علیه خدا انجام دهند و خدای عزیز و قدیر را به زیر سلطه خویش در آورند؛ بنابراین وقتی از دشمنان خدا سخن به میان می‌آید کسانی از جن و انس هستند که با مؤمنان دشمنی می‌کنند و آیین و دین اسلام و ارزش‌های اخلاق فطری را به سخریه می‌گیرند و علیه آن عمل دارند. 

از نظر قرآن، چنین افرادی در دنیا و آخرت کیفر می‌شوند. این مجازات در دنیا به دست مؤمنان انجام می‌شود و خدا از طریق اسباب فعلی، دشمنان خویش و دشمنان مؤمنان را مجازات می‌کند.

رفتارهای ضد اخلاقی دشمنان خدا 

دشمنی میان انسان‌ها می‌تواند شامل دشمنی انسان با انسان یا دشمنی انسان با خدا باشد. از نظر آموزه‌های قرآن، اگر ریشه دشمنی میان انسان، دشمنی با خدا باشد، کیفرهای خاصی بر آن مترتب می‌شود؛ زیرا انسان‌هایی با خدا دشمنی می‌کنند و آن را با دشمنی با مؤمنان به نمایش می‌گذارند، که فاقد اصول و ارزش‌های فطری الهی به سبب خروج از صراط مستقیم عبودیت و هدایت فطری تکوینی شده باشند. چنین اشخاصی نه به عنوان انسان، بلکه انسان‌نماهایی هستند که از عقلانیت فطری بهره‌ای ندارند و در سفاهت و بی‌شعوری چنان غرق شده‌اند که رفتارهای آنان در همه ابعاد برخلاف اصول اخلاقی و ارزشی است و در درنده‌خویی به چنان جایگاهی سقوط می‌کنند که درندگانی چون گرگ و کفتار در برابر آنها هیچ شمرده می‌شوند. بی‌گمان گزارش‌های وحشتناکی از دشمنان خدا در طول تاریخ نقل شده که از جمله آنها جنایات فجیع کربلا است و امروزه نیز در مناطق جهان از فلسطین اشغالی تا عراق تا شامات این جنایات انجام می‌شود.

دشمنان خدا در رفتارهای خویش هیچ اصول اخلاقی را مراعات نمی‌کنند و بدترین و زشت‌ترین کنش‌ها و واکنش‌ها را به نمایش می‌گذارند؛ بنابراین، مؤمنان باید با آنان در ساختار مقابله به مثل و عدالت تقابلی مواجه شوند، اما هرگز اصول اخلاقی را نادیده نگیرند؛ زیرا مراعات اصول اخلاق فطری حتی در جنگ و تقابل با دشمنان خدا امری لازم و شایسته است.

البته از نظر قرآن، دشمنان خدا تنها انسان‌های گمراه از کافران و مشرکان و منافقان نیستند، بلکه شامل شیاطین جنی نیز می‌شود که سردسته آنها ابلیس جنی لعین و رانده شده از درگاه خدا است.

بر اساس گزارش‌ها و تحلیل و تبیین‌های قرآنی، دشمنان خدا از جن و انس، به انواع و اشکال گوناگون رفتارهای ضد اخلاقی و ضد ارزشی تمسک می‌جویند تا مؤمنان را از صراط مستقیم عبودیت بیرون برند و به کفر و ضلالت بکشانند یا به حذف و قتل آنان بپردازند تا این‌گونه به مقصود پلید خویش دست یابند. از نظر قرآن، دشمنی دشمنان خدا با مؤمنان موجب می‌شود که در ساختار ضد اخلاقی خویش، به اذیت و آزار مؤمنان در همه حالات اقدام کرده و در صورت سلطه و غلبه بر مؤمنان آن را به اوج برسانند(ممتحنه، آیه 2)

تجاوزگری نسبت به دیگران(مائده، آیه 2)، توهین و تحقیر(ممتحنه، آیه 2)، تلاش برای گمراهی از دین خدا(قصص، آیه 15)، بی‌عدالتی و ترک اقامه عدالت(مائده، آیه 8)، جدال با حق و حقیقت با علم و آگاهی(زخرف، آیات 57 و 58)، ایجاد جنگ و درگیری و نزاع خونین(آل عمران، آیه 2)، بهره‌گیری از عناصر فریب و سوءاستفاده حتی از مقدسات(اعراف، آیه 22؛ طه، آیات 117 تا 121)، مکر و حیله و نیرنگ(یوسف، آیه 5)، ایجاد تفرقه میان مؤمنان(آل عمران، آیه 103) و تلاش برای نابودی امت و انسجام اجتماعی آنان(همان) از جمله آثار دشمنی است که دشمنان خدا نسبت به مؤمنان به کار می‌برند تا آنان را از صفحه روزگار حذف کنند.

البته از نظر قرآن، مؤمنان باید به این نکته توجه داشته باشند که نمی‌توان با صلح و ترک دشمنی نسبت به دشمنان خدا، آنان را به مسیر درست هدایت کرد؛ زیرا آنان هرگز به صلح رضایت نمی‌دهند و دنبال نابودی و حذف یا گمراهی مؤمنان هستند؛ بنابراین، مؤمنان باید دشمنان خدا را دشمن بدانند و با آنان به عنوان یک دشمن مقابله داشته باشند. پس هرگونه دوستی و مراودات مبتنی بر ترک دشمنی ممنوع و حرام است.(ممتحنه، آیه 2؛ قصص، آیه 15)

دشمنان خدا و مؤمنان، کسانی هستند که از دین الهی گمراه بوده و دیگران را گمراه می‌سازند. (نساء، آیات 44 و 45) 

آنان افرادی بدخواه هستند و آرزو  دارند تا مؤمنان در رنج قرار گیرند.(آل عمران، آیات 118 و 120) 

همچنین آنان به تخریب کشتزارها و منابع غذایی مؤمنان می‌پردازند تا آنها را به رنج اندازند و مقاصد شوم خویش را تحقق بخشند. (بقره، آیات 204 و 205)

دشمنان همچنین با بدعت‌گذاری و اقداماتی برای فریب و ایجاد فتنه و ناتوانی در تشخیص حق و باطل(بقره، آیات 168و 169) و فراخوان مردم به کارهای زشت و ناروا و امر به زشتی‌ها و دعوت به ضدارزش‌ها و ضد هنجارها و گسترش آن در سطح جوامع بشری(همان) از جمله دعوت و تشویق به فحشا و منکرات(همان)، و تقویت فساد و افساد(بقره، آیات 204 و 205)، و نسل‌کشی و نابودی زن و بچه(همان)، نفاق و دورویی در فکر و کار(آل عمران، آیه 118؛ منافقون، آیه 4) اوج کینه خویش را نسبت به اصول اخلاقی و دین صراط مستقیم به نمایش می‌گذارند.

گفتارها و کردارهای بغض‌آلود علیه خدا و مؤمنان نشان می‌دهد تا چه اندازه دشمنان نسبت به خدا و مؤمنان ناتوان هستند و نمی‌توانند در برابر اخلاق الهی مؤمنان و پیامبران قرار بگیرند؛ بنابراین، از کینه و بغض است که دشنام می‌دهند و منکرات شگفت را به نمایش می‌گذارند.(آل عمران، آیه 118)

بنابراین، از نظر قرآن، دشمنان خدا و پیامبر(ص) هیچ اصول اخلاقی را مراعات نمی‌کنند و علیه آن قرار دارند و دنبال اصول ضد اخلاقی و ضدارزشی و ضدهنجاری می‌روند و بنیاد فکری و کرداری آنان چیزی جز ضداخلاقی نیست که همه انسان‌ها بر اساس فطرت دارای آن هستند ولی اینان آن را دفن کرده‌اند.

کیفر دشمنان خدا

دشمنان خدا نه‌تنها در آخرت کیفر و مجازات شده و در دوزخ خشم الهی گرفتار می‌شوند(نساء، آیه 115؛ فصلت، آیات 19 و 20)، بلکه در دنیا از طریق اسباب مادی و معنوی از جمله رعب و ارعاب با امداد غیبی مجازات می‌شوند تا به هدف منحوس خویش نرسند که مؤمنان را از محیط زیست خویش تبعید کنند یا به دین کفر بازگردانند.(ابراهیم، آیه 13)

البته خدا وعده پیروزی مؤمنان بر کافران را داده که وعده صادق الهی است و در زمان خودش به شکل کامل تحقق می‌یابد(مجادله، آیات 20 و 21؛ انبیاء، آیه 105)، اما در هر دوره‌ای که مؤمنان به نصرت دین خدا قیام کنند، خدا به نصرت مؤمنان می‌شتابد و آنان را با امدادهای غیبی به پیروزی می‌رساند و فتح را نصیبشان می‌کند.(محمد، آیات 7 و 8)

دشمنان خدا، دشمنان مؤمنان و پیامبران، بلکه حتی فرشتگان هستند و این دشمنی را به اشکال گوناگون به نمایش می‌گذارند(مجادله، آیات 20 و 22؛ بقره، آیه 98)، بنابراین لازم است تا مؤمنان دشمنان خویش را بشناسند و آنان را به عنوان دشمن بشمارند و تحت ولایت آنان نروند(ممتحنه، آیه 2) و تبری و بیزاری و کراهت خویش را نسبت به آنان به نمایش گذارند.(مجادله، آیه 22)

مؤمنان باید در ساختار دشمنی با دشمنان خدا، از همه توان خویش بهره گیرند و تا توان دارند، علیه دشمنان برنامه و اقدام داشته باشند. این بهره‌گیری تا آنجا باشد که دشمن در حالت خوف و هراس قرار گیرد و هرگز به خود اجازه تعدی و تجاوز ندهد.(انفال، آیه 60)

 مجازات دشمنان خدا در دنیا به دست مؤمنان باید در چارچوب اصول اخلاقی از جمله عدالت به دور از هرگونه ظلم و تعدی و بی‌تقوایی و مناسب با سطح و مرتبت دشمنی آنان باشد. بنابراین قرآن مجوز می‌دهد تا بر اساس تناسب جرم و کیفر، دشمنان تبعید(حشر، آیات 3 و 4)، گرفتار انواع ذلت و خواری (نحل، آیه 27)، سرکوب و عقاب شدید(انفال، آیات 12 و 13) و قتل شوند.(نساء، آیه 79).