#سلامت
رعایت بهداشت دندان تلاشی مؤثر برای حفظ مرواریدهای دهان
بسیاری دهان انسان را پنجره‌ای رو به سلامت عمومی انسان می‌دانند. حتی گاهی پزشکان می‌توانند مشکلات پزشکی و بیماری‌های افراد را از طریق علائمی که در دهانشان پدیدار می‌شود، تشخیص دهند.
ممکن است برخی افراد به دلایل مختلفی دارای سطح پایین اطلاعات درباره مراقبت‌های بهداشتی مختلف مانند مراقبت‌های بهداشتی دهان و دندان‌ها باشند و این عدم آگاهی و اطلاعات کافی متأسفانه در زمینه‌های بهداشت فردی و اجتماعی فرد نهایتاً منجر به عدم مراقبت از اعضای مختلف بدن مانند دندان‌ها خواهد شد.
برخی افراد قدر نعمت سلامتی را آن‌طور که شایسته است، نمی‌دانند و در بسیاری اوقات به مراکز بهداشتی و مراکز درمانی دندانپزشکی مراجعه نمی‌کنند، مگر اینکه دچار مشکلات دهان و دندان مانند آبسه شدید دندان، تخریب، پوسیدگی و آسیب‌دیدگی شدید دندان، بدبویی شدید دهان و این‌چنین مشکلات دهانی و دندانی شوند؛ توصیه می‌شود برای بررسی وضعیت دندان‌هایتان بموقع به دندانپزشکی مراجعه کنید. ممکن است گاهی به دلایل آسیب‌دیدگی شدید دهان و دندان شرایطی پیش بیاید که دیگر نتوان کار درمانی مؤثری انجام داد.
برای افزایش سطح آگاهی شما پای گفت‌وگو با جراح دندانپزشک دکتر مسعود شاه‌حسینی نشسته‌ایم و به طرح متداول‌ترین سؤالات شما درباره پیشگیری و درمان بیماری‌های دهان و دندان پرداخته‌ایم.
چرا سلامتی و حفظ دندان‌های شیری مهم است؟
سلامت و حفظ دندان‌های شیری تا سن رویش دندان‌های جایگزین مخصوصاً در ناحیه خلفی و عقب فک بسیار مهم است، زیرا در صورت ازدست‌رفتن زودهنگام دندان‌های شیری و عدم استفاده از فضای نگهدارنده مشکلات عدیده و شدید برای کودک نازنین به وجود می‌آید، لذا دندان‌های شیری بسیار حائز اهمیت هستند.
به نظر شما مسواک خوب چه خصوصیاتی دارد؟
مسواک خوب، مسواکی است که طراحی درست و مناسب برای تمیزکردن سطوح پشتی و انتهایی دندان‌های عقب و آسیاب داشته باشد. باید سبک باشد و پرزهای نرم داشته باشد. البته پرزهای متوسط هم خوب هستند و همچنین مسواک‌هایی که امکان تمیزکردن فضاهای بین‌دندانی هم دارند، بسیار ایده‌آلند. در نواحی جراحی شده از مسواک‌هایی با پرز نرم استفاده می‌کنیم و در برخی بیماران از مسواک‌های برقی بهره می‌بریم. درکل مهم درست مسواک‌زدن است و همچنین بدانیم که مسواک صرفاً ۴۰ درصد بهداشت دهان و دندان است و نخ‌دندان 60 درصد آن.
نظر شما راجع به خمیردندان چیست؟
خمیردندان‌ها اصولاً به جز مواردی که با بیماری‌های لثه و حساسیت‌های دندانی طرف هستیم در بقیه موارد مهم نیست از چه خمیردندانی استفاده می‌کنیم؟ مهم این است که فلوراید مناسبی داشته باشند.
نقش نخ دندان در بهداشت دندان‌ها چیست؟
نخ دندان بسیار مهم است و ۶۰ درصد بهداشت دهان و دندان را شامل می‌شود، البته از مسواک‌های بین‌دندانی می‌شود استفاده کرد.
بهترین نوع فلوراید؟ از فلوراید با چه فاصله زمانی استفاده کنیم؟ عوارض استفاده بیش از حد فلوراید؟
درمان فلوراید تراپی اولاً بر اساس سن و میزان ریسک خطر پوسیدگی و همچنین میزان فلوراید در آب آشامیدنی منطقه اقلیمی و سکونت درنظر گرفته می‌شود. بر اساس شرایط بیماران مختلف می‌توان از محلول دهان‌شویه سدیم فلوراید یا در اطفال به‌صورت ژل فلوراید استفاده کرد.
ترکیبات دهان‌شویه حاوی فلوراید به‌صورت روزانه 0/05 درصد و یا هفتگی ۲/0 درصد استفاده می‌شود.
دوره فلوراید تراپی هر شش ماه است، ولی در بیماران با خطر بالای پوسیدگی هر سه ماه است. معمولاً این کار از سن شش‌سالگی آغاز می‌شود. استفاده بیش از حد فلوراید باعث مشکل فلوئوروزیس و تغییر رنگ شدید دندان می‌شود.
فلوئوروزیس استخوانی نوعی بیماری استخوانی است که در اثر جذب مقادیر زیاد فلوراید به وجود می‌آید. این بیماری در کشورهایی که مقادیر فلوراید موجود در آب بیش از حد طبیعی (حدود یک واحد درمیلیون است) به وجود می‌آید. هم‌اکنون این بیماری به طور گسترده در کشورهای هند و چین وجود دارد.
چرا و کی باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
بهتر است در افراد معمولی چکاپ‌های شش‌ماهه و افراد ریسک بالا هر سه ماه انجام شود.
آیا به نظر شما، برای انجام خدمات درمانی زیبایی دندانپزشکی، نیاز به تخصص است؟
بهتر است کار زیبایی توسط متخصص زیبایی انجام شود، ولی اگر همکاران عمومی با رعایت اصول علمی و زیبایی و با داشتن مدرک معتبر آموزشی این خدمات زیبایی را ارائه می‌دهند، هیچ مشکلی وجود ندارد.
جایگاه دندانپزشکی دیجیتال را در درمان‌های زیبایی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
روش نوینی است که هم در بحث ایمپلنت و هم بحث زیبایی فصل تازه‌ای را در دندانپزشکی ایجاد کرده و با اینکه بسیار فراگیر شده و کار را دقیق‌تر می‌کند، ولی هنوز جای پیشرفت وجود دارد.
آیا همه افراد کاندیدای مناسبی برای انجام این درمان‌های زیبایی هستند؟ پیشنهاد شما، استفاده از ونیرهای کامپوزیتی است یا لمینت‌های سرامیکی؟
بیماران باید ویزیت شوند. تعدادی از بیماران ما کاندیدای ارتودنسی هستند و اصلاً کاندیدای مناسب برای زیبایی نیستند. اگر بیماری کاندیدای زیبایی باشد، هم می‌توان کامپوزیت ونیر کرد، هم لمینت. ولی برای اینکه کدام را انتخاب کنیم؟ باید بیماران را حضوری معاینه کنیم، چون به دلایل مختلف ممکن است برای بیماری کامپوزیت ونیر پیشنهاد دهیم و بیمار دیگری را لمینت سرامیکی؛ لذا انتخاب باید در ویزیت حضوری باشد.
چه موقع اقدام به کشیدن دندان عقل کنیم؟
هر زمان دندان عقل مشکل‌ساز شود. گاهی به درخواست همکار ارتودنسی برای درمان ارتودنسی کامل دندان عقل کشیده می‌شود. دندان عقل نهفته نیز باید خارج شود. در این موارد به‌صورت روتین اقدام به کشیدن دندان عقل می‌کنیم. زمانی که دندان عقل مشکلی ایجاد نکرده و کاملاً به طور صحیح در موقعیت صحیح فکی رویش کامل دارد و با دندان مقابل در رابطه دندانی صحیح باشد، نیازی به کشیدن آن نیست.
درمان افتادگی لثه به چند طریق ممکن است؟ جراحی افتادگی لثه چند نوع است؟
صرفاً با جراحی لثه و پیوند لثه. ابتدا جرم‌گیری بعد جراحی و پیوند لثه.
نخ دندان باید چند بار در روز استفاده شود؟
بعد از صرف هر وعده‌غذایی و میان‌وعده‌های پوسیدگی‌زا.
سختی یا نرمی مسواک باید به چه اندازه باشد؟
از مسواک‌های نرم و یا مدیوم استفاده کنیم و از مسواک‌های با پرز سفت استفاده نکنیم.
علت آبسه دندان چیست؟
عفونت‌های دندانی یا لثه‌ای در اثر فعالیت باکتری‌ها.
چگونه باید دندان‌شکسته را ترمیم کرد؟
با مواد ترمیمی مثل آمالگام یا کامپوزیت؛ البته گاهی این شکستگی‌ها به‌گونه‌ای است که دندان ابتدا باید عصب‌کشی شود. گاهی باید روکش شود. گاهی هم دامنه آسیب به دندان تا حدی وسیع است که قابل نگهداری نیست. البته در برخی موارد شکستگی دندان جزئی است و صرفاً تیزی آن صاف می‌شود.
زمان و موارد استفاده از دندان‌های مصنوعی؟
زمانی که دندان‌های اصلی را از دست داده‌ایم که البته امروزه با پیشرفت‌های علم این جایگزینی‌ها توسط ایمپلنت‌های دندانی انجام می‌شوند و دندان‌های مصنوعی تقریباً دوره‌شان به اتمام رسیده است. اگر هنوز استفاده می‌شود، صرفاً دلایل اقتصادی دارد.
فاصله بین دندان‌ها را چگونه پر کنیم؟
در موارد بیش از 2 میلی‌متر باید حتما ارتودنسی کرد، ولی در موارد کمتر می‌توان با درمان‌های زیبایی مثل کامپوزیت یا لمینت‌ها این فاصله را بست.
انواع راه‌های جایگزین کاشت دندان کدام‌اند؟
مهم‌ترین روش ایمپلنت است که امروزه به روش معمولی یا دیجیتال انجام می‌شود، ولی با روش «بریج» یا پروتزهای متحرک می‌شود فضاهای خالی را پر کرد.
روش‌های پزشکی سفیدکردن دندان‌ها کدام‌اند؟
روش‌هایی چون بلیچینگ، کامپوزیت ونیر یا لمینت.
تیرکشیدن دندان نشانه چیست؟
می‌تواند نشان حساسیت دندانی باشد.
چگونه بوی بددهان را از بین ببریم؟
بوی بددهان یا اصطلاحاً هالیتوزیس چندعاملی است، لذا ابتدا باید عامل اصلی آن شناسایی شود، سپس درمان متناسب انجام شود؛ مثلاً تنفس دهانی، مشکلات گوارشی، خشکی دهان، عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی در کنار پوسیدگی‌ها و خرابی دندان‌ها می‌تواند از جمله عوامل ایجاد بوی بددهان باشند.
فیشورسینت چیست و بهتر است در چه سنی انجام شود؟
فیشورسیلانت یا شیار پوش یکی از مواد مورد استفاده در دندانپزشکی است. سیلانت‌ها از مواد پلاستیکی بی‌رنگ یا به رنگ سفید ساخته شده‌اند و برای محافظت سطوح دندان‌هایی که دارای شیارهای عمیق و منافذ هستند، به‌خصوص برای سطح جونده دندان‌های خلفی که بیشترین پوسیدگی‌ها در آن‌ها یافت می‌شوند، به کار می‌روند. این روش روی دندان‌های دائمی انجام می‌شود، بنابراین با به‌دست‌آوردن اولین دندان‌های دائمی قابل اجراست.
روش‌های کم‌کردن درد دندان کدام‌اند؟
راه درست درمان دندان مقصر درد است وگرنه استفاده از مسکن‌ها موقتی است. برخی درمان را به دقیقه نود موکول می‌کنند که درد به عصب رسیده باشد. مطمئناً پشیمانی در پی درمان دیرهنگام خواهند داشت.
چرا دندان من نیاز به روت‌کانال دارد؟
وقتی پوسیدگی عمیق شده و عصب دندان درگیر می‌شود، کانال دندان آلوده از باکتری است. به‌ناچار مجبور به درمان عصب‌کشی می‌شویم.
آیا درمان جایگزینی برای عصب‌کشی وجود دارد؟
چنانچه دندان نیاز به عصب‌کشی داشته باشد، فقط باید عصب‌کشی کرد و در حال حاضر رو جایگزینی وجود ندارد.
درمان ریشه به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟
به روش‌های دستی و یا با دستگاه مخصوص که امروزه بیشتر با دستگاه انجام می‌شود.
چگونه می‌توانم در آینده جلوی نیاز به RCT را بگیرم؟
اصطلاح علمی و آکادمیک
Root Canal Therapy درمان کانال ریشه است که به‌اختصار RCT نامیده شده و یا روت‌کانال گفته می‌شود. در بین خود دندانپزشکان معمولاً واژه‌های RCT و اندو به‌جای همدیگر به کار می‌روند که ممکن است این تفکر را القا کند که RCT همان اندو است.
ولی باید دانست که حتی اصطلاح اندو هم برای درمان کانال ریشه اصطلاح صحیحی نیست.
در زبان یونانی اندو به معنای درون و دنت به معنای دندان است؛ بنابراین درمان اندودنتیک به معنی درمان فضای داخل دندان است. درواقع روت‌کانال تراپی یا درمان اندودنتیک یا همان غلط مصطلح عصب‌کشی، درمانی است که طی آن دندانپزشک متخصص اندو با ایجاد دسترسی به فضای پالپ دندان، ریشه عفونی را خارج می‌کند و داخل کانال دندان را پاک‌سازی و ضدعفونی می‌نماید. بعد از آن فضای داخل کانال را با مواد مخصوص پرکرده تا فضای داخلی کانال از نفوذ باکتری‌ها در امان بماند. گاهی اوقات بعد از گذشت مدتی و بهبود درد ناشی از درمان، همان دندان اندو شده دوباره دچار درد می‌شود که نشان می‌دهد درمان ریشه ناقص بوده و ریشه به‌خوبی پاک‌سازی نشده است. پس لازم است که بیمار به دندانپزشک مراجعه کرده و تحت Reendo یعنی درمان دوباره فضای داخلی (ریشه پالپ) قرار گیرد.
برای پیشگیری از نیازمند شدن به درمان‌های بالا تنها راه چکاپ دوره‌ای و منظم دندان‌هاست.
چرا دندان عصب‌کشی شده دوباره بعد از گذر زمان طولانی درد می‌گیرد؟
اگر عصب‌کشی ناقص باشد و دندان عفونت کند، در اثر عفونت شاهد عودت درد مدت‌ها بعد از درمان ریشه هستیم؛ ولی دردهای بلافاصله بعد از درمان ریشه به علت التهاب هستند که با دارودرمانی برطرف می‌شود.
انواع پرکردگی دندان پوسیده کدام است؟
ترمیم‌های کامپوزیت (هم رنگ دندان) و آمالگام (ماده سیاه) یا مواد شبیه کامپوزیت (گلاس آینومر) استفاده می‌شود.
گلاس آینومر ماده‌ای همرنگ دندان است که در دندانپزشکی برای پرکردن دندان‌های کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود. این ماده از اکریلیک و شیشه ساخته شده و دارای مزایای زیر است: هنگامی که گلاس آینومرها روی دندان‌ها اعمال می‌شوند، فلوراید آزاد می‌کنند تا به جلوگیری از پوسیدگی دندان کمک کنند.
در مواردی که نسج و تاج دندان از بین رفته باشد، درمان ترمیم با روکش انجام می‌شود.
چه موقع نیاز به پرکردگی دندان است؟
زمانی که با پوسیدگی دندان در عاج دندان رو‌به‌رو هستیم، به پرکردگی و ترمیم دندان نیاز است.
انواع ایمپلنت؟ ریسک ایمپلنت چقدر است؟
ایمپلنت‌ها پیچ‌های تیتانیومی هستند که برندهای مختلف دارند و توسط شرکت‌های مختلف تولید و ارائه می‌شوند. میزان موفقیت ایمپلنت 99 درصد برای افراد سالم است.
شکست ایمپلنت یکی از بدترین عوارض این درمان است و این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که بدن انسان، ایمپلنت را به‌عنوان یک عامل خارجی شناسایی کرده و آن را پس می‌زند. شکست ایمپلنت دلایل متفاوتی دارد که برخی از آن‌ها قابل پیشگیری هستند، درحالی‌که برخی دیگر خودبه‌خود رخ می‌دهند.
علل شکست ایمپلنت دندان عبارت‌اند از: بیماری لثه، سیگارکشیدن، ازدست‌دادن استخوان (استخوان ناکافی در فک)، شرایط پزشکی، بیماری‌های خودایمنی، داروها، بهداشت ضعیف دهان و دندان، جراح بی‌تجربه، پیروی‌نکردن از دستورالعمل‌های بعد از عمل.