(بدان ای سالک عزیز!) سلوک قهقرایی زمانی اتفاق می‌افتد که دنیا هدف باشد و خدا وسیله! یعنی تمام وجهه قلب به سوی التذاذات شهویه و غضبیه بوده و در مسیر علقه‌های مظاهر طبیعت قرار بگیرد؛ خدا هم وسیله‌ای برای رسیدن به این لذات مادی باشد. این مسئله در طول تاریخ،  در یک سنخ از محیط‌های مذهبی رایج بوده است و بیچارگی مبلغان دینی و مجریان احکام الهی در همه زمانها همین است. یعنی انبیا و اولیا نیز،  گرفتاری بزرگشان در ارتباط با همین افراد بوده است،  آنهایی که می‌گفتند: ما به خدا و به جهان بعد از دنیا معتقدیم،  ولی دروغ می‌گفتند. این افراد چون فضای کلی جامعه را مذهبی می‌بینند،  می‌گویند: ما به خدا اعتقاد داریم،  ولی در حقیقت آنها می‌خواهند از این شعار و ظاهر سازی،  به عنوان یک ابزار برای رسیدن به اهداف دنیایی خود استفاده کنند.
اینجا است که می‌گوییم:‌ ارزش‌ها برای رسیدن به قدرت،  جنبه ابزاری پیدا می‌کند. این همان چیزی است که قرآن آن را تحت عنوان «نفاق» مطرح می‌کند. درواقع چنین اشخاص که دنیا را هدف قرار داده و از خدا استفاده ابزاری می‌کنند. بزرگ‌ترین مانع در مسیر اجرای فرمانهای الهی در سطح جامعه هستند. این‌ها از دین،  برای رسیدن به اهداف شیطانی،  مانند پول و ریاست،  استفاده ابزاری می‌کنند و ضرر بزرگی به حرکت انبیاء و اولیا می‌زنند.(1)
______________________
1- رسائل بندگی،  آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی،  ص 118