* «رضامراد صحرایی»: ما يك سند اصيل و علمي به نام سند تحول بنيادين آموزش و پرورش داريم كه هم قانون و هم متخصصان تعليم و تربيت از آن حمايت مي‌كنند و امروز مبناي كار نظام تعليم و تربيت است اما در دولت قبل بر سند خارجي 2030 متمركز شدند كه با فرهنگ و تمدن و دين و آيين ما بيگانه بود. دولت سيزدهم بهترين و مترقي‌ترين سند نظام تعليم و تربيت كشور را سند تحول بنيادين مي‌داند و امروز مي‌توانيم با افتخار مرگ سند 2030 در آموزش و پرورش كشور را اعلام كنيم.

* امروز تحول از مدارس با رویکرد توجه به مدارس دولتی عادی شروع شده است. در مرحله اول حدود پنج هزار مدرسه دولتي براي اجراي سند و تبديل به مدرسه تحولي انتخاب شده است و به دنبال آن هستيم تا شاهد تحقق تحول از مدارس در راستای سند باشیم، برنامه ما افزايش سالانه تعداد اين مدارس است.
* ما باید معلمی تربیت کنیم که از لحاظ مسائل دانشی، بینشی، توانمندی، شناخت آینده و موارد دیگر سرآمد باشد. تربیت معلم برای آموزش و پرورش حیاتی است. باید پذیرفت که شیوه استخدام، شیوه مطلوبی برای جذب معلم نیست. معلم باید تربیت شود تا بتواند تربیت نماید. در دوره‌های قبل متاسفانه تصمیم گرفتند راهبرد تامین معلم را جایگزین تربیت معلم کنند.
سرویس اجتماعی-

*به عنوان سؤال اول، تفاوت نگاه و عملکرد دولت سیزدهم و دولت قبل را در حوزه تعلیم و تربیت چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دولت سيزدهم در شرايطي كار خود را آغاز كرد كه رويكرد غالب حاكم بر دولت پيشين، رويكرد تحليل، فهم و پيگيري موضوعات و مسائل كشور در يك چارچوب كلي نگاه به بيرون بود. اين واقعيتي انكارناپذير است كه دولت پيشين در طول دوره كاري خود به دنبال آن بود تا قفل مسايل داخلي را با كليدي خارجي باز كند، غافل از اين كه آن كليد نه تنها به اين قفل نمی‌خورد بلكه در اثر اصرار بر استفاده از آن، در نهايت كليدي شكسته بر قفلي ناگشوده روي دست كشور ماند.
به عنوان نمونه در آموزش و پرورش مي‌توان به مسئله سند تحول بنيادي ‌اشاره كرد. در دولت گذشته تلاش زيادي بر كنار گذاشتن سند تحول بنيادين و تمركز بر يك سند خارجي موسوم به 2030 مشهود بود. ما يك سند اصيل و علمي به نام سند تحول بنيادين آموزش و پرورش داريم كه هم قانون و هم متخصصان تعليم و تربيت از آن حمايت مي‌كنند و امروز مبناي كار نظام تعليم و تربيت است اما در دولت قبل بر سندي خارجي متمركز شدند كه با فرهنگ و تمدن و دين و آيين ما بيگانه بود. در دولت سيزدهم با تغيير رويكرد، نگاه‌ها در حوزه‌های مختلف از خارج به ظرفيت‌هاي داخلي متمركز شد. در آموزش و پرورش دولت سيزدهم هم از اين طرز تلقي كه حتما مي‌بايد از نسخه‌هاي خارجي براي هدايت نظام تعليم و تربيت استفاده كنيم فاصله گرفتيم و اجازه نخواهيم داد كساني كه معتقدند اسناد خارجي بر ايراني رجحان دارد براي كودكان و نوجوانان عزيزمان تصميم‌گيري كنند. اين دولت بهترين و مترقي‌ترين سند نظام تعليم و تربيت كشور را سند تحول بنيادين آموزش و پرورش مي‌داند و امروز مي‌توانيم با افتخار مرگ سند 2030 در آموزش و پرورش كشور را اعلام كنيم.
*اگر سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش به صورت کامل اجرا شود، با چه نظام آموزشی رو به رو خواهیم شد؟ تا پایان دولت تا چه‌اندازه این هدف محقق خواهد شد؟
اگر سند تحول که 12 سال پیش تصویب شد، مبنای برنامه‌ریزی کشور قرار می‌گرفت ما قطعا امروز با بسياري از مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره مواجه نبوديم. امروز اگر مشکلات کشور را بررسی کنیم، مي‌بينيم که سند نسبت به تمام این موارد راهکار مشخص و با قابلیت اجرائی مطرح نموده است.
اگر به ریل اجرای سند باز نگردیم وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی نیز برطرف نخواهد شد. اگر سواد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و دیگر موارد از کودکی و از مدرسه، امروز آموزش داده شود قطعا 10 سال دیگر شاهد یک جامعه شکوفا در حوزه مسائل گوناگون خواهیم بود.
تجربه کشورهای دیگر پیش روی ماست که شروع تحول و شکوفایی آنها از مدرسه بوده است. توجه به مدرسه راهگشای تغییرات مطلوب در آینده کشور است.
تحول امری نیست که در یک یا دو دولت محقق شود. بعضی از اسناد، ماهيتي بنیادین دارند و همه مکلف هستند در همه دولت‌ها در راستای آن اقدام نمایند. ما امروز تکلیف خود می‌دانیم که سند را به صورت کامل اجرا کنیم اما این اعتقاد در دولت قبل وجود نداشته است.
در سند تاکید شده است که مدرسه کانون تربیتی محله است. مثلث مدرسه، خانواده و مسجد یکی از تاكيدات اصلی سند است. همه ما مي‌دانيم عاقبت‌به‌خیری کودکی که مسجد می‌رود و در محیط سالم كار تشكيلاتي ياد مي‌گيرد و رشد می‌کند، قطعی است.
از طرف ديگر، تقویت نقش محوري مدیران مدارس در راستای سند تحول بنیادین ضروری است. اجرائي‌سازي سند تحول در آموزش و پرورش در دولت سيزدهم شروع شده است اما این حركت صرفاً با آموزش و پرورش ممکن نخواهد بود و به استناد فصل 8 سند تحول، باید تمامی دستگاه‌ها در این مسیر همراهی کنند و كنار آموزش و پرورش قرار گيرند و بر همين اساس از همه دستگاه‌ها و رسانه‌ها در كمك به عبور از گردنه‌هاي پيشرفت دعوت مي‌كنيم.
امروز تحول از مدارس با رویکرد توجه به مدارس دولتی عادی شروع شده است. در مرحله اول حدود پنج هزار مدرسه دولتي براي اجراي سند و تبديل به مدرسه تحولي انتخاب شده است و به دنبال آن هستيم تا شاهد تحقق تحول از مدارس در راستای سند باشیم، برنامه ما افزايش سالانه تعداد اين مدارس است.
*رویکرد دولت برای رفع مشکلات و موانع
پیش‌روی آموزش و پرورش به چه صورت است؟
نگاه رئیس‌جمهور به آموزش و پرورش ویژه است، در ابتدای افتخار خدمت بنده به جامعه فرهنگيان به عنوان وزیر، ایشان به بنده گفتند مهم‌ترین ماموریت دولت، آموزش و پرورش است. آموزش و پرورش مانند دستگاه‌های دیگر یک ریل اکنون داشته که البته مسائل مختلف و پیچیدگی‌های بسیاری دارد. از جمله مسائل مالی، تجهیز مدارس، نابرابری آموزش و غیره. اگر برنامه‌ریزی برای آینده آموزش و پرورش صورت نگیرد، این ریل اکنون آنچنان پیچیده است که کاملا مجموعه را درگیر این فعالیت‌ها و به اصطلاح روزمرگی می‌کند.
موضوع مهم بعدي تربیت معلم است. ما باید معلمی تربیت کنیم که از لحاظ مسائل دانشی، بینشی، توانمندی، شناخت آینده و موارد دیگر سرآمد باشد. تربیت معلم برای آموزش و پرورش حیاتی است. ریاست محترم جمهوری دغدغه جدی نسبت به تربیت معلم دارند و این نگاه قطعا راهگشاست چراکه کاهش ظرفیت دانشگاه فرهنگیان در دولت‌های قبل، امروز مشکلات بسیاری را ایجاد نموده است که اگر این اتفاق نمی‌افتاد، امروز وضعیت به مراتب بهتری داشتیم. باید پذیرفت که شیوه استخدام، شیوه مطلوبی برای جذب معلم نیست. معلم باید تربیت شود تا بتواند تربیت نماید، نظام تربیت معلم در کشورها یک دستگاه راهبردی است، چراکه فرد را برای ساختن آینده آن کشور آماده می‌کنند.
در دوره‌های قبل متاسفانه تصمیم گرفتند راهبرد تامین معلم را جایگزین تربیت معلم کنند؛ خرج كردن در آموزش و پرورش را هزينه مي‌دانستند و نه سرمايه‌گذاري و اعلام کردند که هزینه مدارس دولتی بسیار بالا است و باید مدارس غیر‌دولتی تقویت شوند تا هزینه‌ها کاهش یابد و این مورد متاسفانه انجام گرفت. اقدام دیگری که باعث تضعیف مدارس دولتی شده طبقه‌بندی صورت گرفته در مدارس دولتی است که این نیز باید با حمایت جدی از مدارس دولتی عادی برطرف گردد. این دولت معتقد است هزینه در آموزش و پرورش سرمایه‌گذاری است و تاکید رئیس‌جمهور محترم برتقویت مدارس دولتی است.
مسئله سوم نگاهی است که بستر تحول در آینده کشور را از آموزش و پرورش و با نظام تعليم وتربيت می‌داند. در همین راستا مي‌توان به درخواست وزارت اقتصاد و یا سازمان انرژی اتمی برای طراحی و برگزاری المپیادهایی برای آموزش سواد اقتصادی و آموزش بخش‌های صلح‌آمیز انرژی اتمی و یا پیگیری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای تاسیس هنرستان‌هایی در ارتباط با تربیت نیرو در آن حوزه ‌اشاره كرد. یعنی همه در دولت اعتقاد دارند نقطه عطف تحول آموزش و پرورش است. در نتیجه اگر به دنبال اقتصاد قوی، خانواده مستحکم، اجتماع سالم و فرهنگ غنی هستیم و در یک کلام برای تحقق ایران قوی باید به آموزش و پرورش توجه جدی داشته باشیم.
البته باید توجه داشته باشیم که، تحول در آموزش و پروش دو ویژگی دارد. اولا بسیار بطئی است و نباید مانند یک پروژه در کوتاه مدت منتظر ظهور نتایج بود. این ویژگی ممکن است گاهی بعضی را از تحول ناامید نماید.
در واقع ما امروز برای ساختن 20 سال آينده ايران كار مي‌كنيم. علم و حلم دو عنصر مهم برای تحول آموزش و پرورش هستند و باید برای ساختن آموزش و پرورش صبور بود. به تعبیر رهبر معظم انقلاب، اگر 20 سال قبل به مدارس توجه کرده بودیم امروز وضعیت به این شکل نبود.