ایران وزن سیاسی و استراتژیک بریکس را بالا می‌برد
سرویس سیاسی ـ
صبح پنجشنبه دستاوردی دیگر از دیپلماسی فعال و فراگیر دولت انقلابی نمایان شد و متعاقب سفر آیت‌الله رئیسی به آفریقای جنوبی و حضور در پانزدهمین نشست گروه «بریکس»، موافقت 5 عضو اصلی این گروه با عضویت اصلی جمهوری اسلامی ایران و 5 کشور دیگر در گروه بریکس اعلام شد.
عضویت جمهوری اسلامی ایران در این گروه با توجه به موقعیت خاص ترانزیتی، دستاوردهای خیره‌کننده در عرصه علم و فناوری با وجود تحریم‌ها، برخورداری از منابع گسترده انرژی، توان بالای علمی و مهندسی، مبارزه با تروریسم و نقش ثبات آفرین و امنیت‌ساز در منطقه و ایستادگی در برابر ماشین جنگی تروریستی آمریکا رویدادی تاریخ‌ساز است و سبب بالا رفتن وزن سیاسی و استراتژیک بریکس خواهد شد و نظم جهانی آمریکایی را بیش از پیش با خطر زوال مواجه خواهد کرد.
باید یادآور شد که سیاستمداران بسیاری در آمریکا و اروپا، از انتقال محور قدرت جهانی از غرب و آمریکا به شرق سخن می‌گویند. از جمله؛
- فدریکا موگرینی: «قدرت رهبری آمریکا در حال زوال، و قدرت او در حال کاهش است. من هرگز آمریکا را تا این حد قطبی‌شده و بی‌ثبات ندیده بودم.»
- نیکولا سارکوزی: «محور جهان در حال عبور از غرب، به شرق یعنی آسیاست. ما در گذشته بر جهان تسلط داشتیم، اما حالا به هیچ‌وجه مسلط نیستیم. روی کار آمدن فردی مانند ترامپ، نشانه وخامت شرایط غرب بود، نه علت آن.»
- جوزپ بورل: «تحلیلگران از مدت‌‌‌ها پیش درباره پایان نظم تحت رهبری آمریکا و ظهور قرن آسیایی سخن گفته‌‌‌اند. این اتفاق، پیش چشم ما در حال وقوع است.»
- ولفگانگ ایشینگر رئیس کنفرانس امنیتی مونیخ: «جهان در حال عبور از غرب به عصر پساغرب است. کاهش نفوذ اروپا و آمریکا زمینه را برای کشورهای دیگر فراهم کرده تا نظم جهانی جدیدی را شکل دهند. ناکامی در پاسخ به درگیری سوریه و اوکراین، ضعف ما را آشکار و زمینه را برای پُر کردن خلأ توسط کشورهایی مانند ایران و روسیه فراهم کرد.»
در سال 1401
تجارت غیرنفتی ایران با کشورهای عضو بریکس به بیش از 38 میلیارد دلار رسید
باید توجه داشت که جمهوری اسلامی ایران با هر 5 کشور عضو گروه بریکس روابط استراتژیک و دوستانه داشته و سیاست خارجی کشورمان نیز در راستای سیاست خارجی پویا، متوازن و هوشمند، تاکید بر گسترش روابط با کشورهای دوست و همسو دارد. به همین منظور گروه بریکس به عنوان اقتصادهای نوظهور جهان جنوب، برای کشورمان دارای اولویت بالایی می‌باشد.
در سال‌های اخیر حجم مبادلات تجاری فیمابین رو به رشد بوده است. در سال 2021بیش از 50 درصد از حجم صادرات کشور به کشورهای عضو بریکس بوده است و این 5 کشور حدود 54 درصد از واردات کشور را تأمین نموده‌اند.
در سال 1401(23-2022) تجارت غیرنفتی جمهوری اسلامی ایران با کشورهای عضو بریکس با 14 درصد رشد به بیش از 38 میلیارد دلار رسید. هر 5 کشور چین، هند، روسیه، برزیل و آفریقای جنوبی از شرکای مهم اقتصادی کشورمان
هستند.
همکاری و مشارکت در چارچوب‌های اقتصادی چندجانبه به‌ویژه در قالب همکاری‌های جنوب-جنوب اهمیت و اولویت بالایی برای جمهوری اسلامی ایران دارد. همچنین کشورمان از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های ارزشمندی برای مشارکت در سازوکارهای چندجانبه بهره مند می‌باشد.
در حال حاضر ما با اعضای بریکس تعاملات اقتصادی دو جانبه و چندجانبه قابل توجهی داریم. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد قابلیت‌ها و ظرفیت‌های خود را در مسیر نیل به اهداف مشترک با کشورهای عضو بریکس به‌اشتراک گذاشته و روابط خود را در سایر زمینه‌های اقتصادی و تجاری گسترش دهد.
نقش بریکس در آینده تحولات جهانی
در حال حاضر، گروه بریکس بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهان (31.5 درصد) را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی از جمله گروه هفت (30.7 درصد) به خود اختصاص داده است. همچنین پنج کشور عضو، یک چهارم مساحت خشکی زمین و حدود 40 درصد جمعیت جهان (3 میلیارد و 187 میلیون نفر در سال 2021) را دارا هستند و با توجه به میزان تقاضای موجود، در آینده اعضای جدید نیز در این گروه پذیرش می‌شوند.
بریکس با توجه به روح همکاری و مشارکت حاکم بر آن، از ظرفیت‌های بالایی برای ایجاد تاثیرات مثبت و ارائه راه‌حل‌هایی برای چالش‌های جهانی برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد با توجه به روندهای موجود و همچنین گسترش بریکس و ایجاد ائتلاف‌های جدید و قوی‌تر بین اقتصادهای نوظهور جهانِ جنوب، ظرفیت‌های این گروه افزایش خواهد یافت و باعث تاثیرگذاری بیشتر آن در روند تحولات جهانی خواهد شد.
سفیر اسبق ایران در برزیل:
رویکرد اشتباه دولت قبل مانع عضویت ایران
در بریکس بود
در این زمینه، محسن شاطرزاده، سفیر اسبق ایران در برزیل در گفت‌وگو با ایرنا درباره اهمیت و مزایای عضویت ایران در بریکس متعاقب سفر آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان به آفریقای جنوبی و حضور در نشست سران آن گروه اظهار داشت: در ابتدا باید بگویم که بنده در دوران تصدی سفارت ایران در برزیل در سال ۸۹ در دیدار همزمان با رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه آن کشور موضوع درخواست ایران جهت عضویت در بریکس را مطرح کردم که همان جا رئیس‌جمهور برزیل بلافاصله به وزیر خارجه خودش دستور داد تا پیگیر عضویت ایران در بریکس شود.
وی گفت: همزمان با این اقدام هم، سفیر کشورمان در آفریقای جنوبی نیز پیگیر عضویت ایران در بریکس شد و موافقت آن کشور را هم به‌دست آورد.
شاطرزاده با بیان اینکه متاسفانه موضوع عضویت ایران در بریکس در دولت یازدهم و دوازدهم رها شد، تصریح کرد: اگر این رویکرد وجود نداشت ما خیلی زودتر از این‌ها و حداقل ۱۰ سال پیش عضو بریکس می‌شدیم.
سفیر پیشین ایران در برزیل ادامه داد: به معنای دیگر در این مدت ما می‌توانستیم از مزایای حضور در بریکس در راستای دور زدن تحریم‌ها نفع ببریم.
وی افزود: اگر بخواهیم ظرفیت‌های اقتصادی بالفعل در اعضای گروه بریکس را با پیمان‌های دیگری از جمله سازمان همکاری شانگهای و اکو مقایسه کنیم، حداقل ۱۰ برابر آنها دارای ظرفیت است.
شاطرزاده با‌اشاره به این مطلب که به طور قطع گروه بریکس با توجه به توان بالایی که دارد می‌تواند نظم جدیدی را در برابر نظم غربی ایجاد کند، تاکید کرد: شاید بتوان این‌طور گفت که با در نظر گرفتن آثار و تبعات جنگ میان روسیه و اوکراین بر آینده جهان، گروه بریکس می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده نظم بین‌الملل ایفا کند.
سفیر پیشین ایران در برزیل تصریح کرد: تا قبل از پیوستن آفریقای جنوبی به گروه بریکس یک تقسیم کار نانوشته‌ای میان اعضای آن وجود داشت که خود را مکمل یکدیگر در عرصه تجارت جهانی تعریف می‌کنند مبنی بر اینکه چین کارخانه اقتصاد و تولید جهانی است، برزیل فروشگاه مواد غذایی در جهان است، هند ارائه دهنده خدمات در جهان است و روسیه پمپ بنزین جهان به حساب می‌آید.
شاطرزاده خاطرنشان کرد: گروه بریکس نهادی در مقابله با نهادهای ساخته شده غرب در نظام آمریکایی اروپایی حاکم بر عرصه بین‌المللی است.
رئیس‌کمیسیون امنیت ملی مجلس:
عضویت ایران در بریکس
میخی بر تابوت تحریم‌های یک‌جانبه آمریکاست
وحید جلال‌زاده، رئیس‌کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز با‌اشاره به موفقیت سیاست خارجی دولت سیزدهم برای عضویت ایران در بریکس اظهار داشت: اگر جبهه مقاومت را صرفاً در جریانات منطقه خلاصه نکنیم و آن را در مرزهای جهانی مورد بررسی قرار دهیم قطعاً پیمان‌هایی مثل بریکس که به دنبال کاهش قدرت آمریکا در حوزه اقتصاد و دلارزدایی و تشکیل جبهه کشورهای مستقل در برابر یک جانبه‌گرایی آمریکا است را می‌توان به گسترش جبهه مقاومت تعمیم داد.
وی در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه عضویت ایران در بریکس میخی بر تابوت تحریم‌های یک‌جانبه آمریکاست. تاکید کرد: بریکس و شانگهای قطعاً جبهه‌ای در برابر زیاده خواهی‌های نظام سلطه و در رأس آن آمریکا است.
جلال‌زاده با تاکید بر اینکه بریکس،شانگهای و اوراسیا، اسم رمز شکست تحریم‌های غرب است، تصریح کرد: خنثی‌‌سازی تحریم‌ها در عصر شکل‌گیری هندسه نوین جهانی یعنی دوران ورود به پیمان‌ها، ائتلاف‌ها و اتحادیه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی و این به معنای پایان یک‌جانبه‌گرایی است.
بیش از 32 درصد اقتصاد جهان
در اختیار بریکس است
همچنین، حسین قریبی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در برزیل نیز در گفت‌وگو با ایرنا درخصوص اهمیت و مزایای عضویت ایران در بریکس اظهار داشت: عضویت ایران در گروه بریکس اتفاق مبارکی است که نتیجه ماه‌ها تلاش و اقدامات فشرده دیپلماتیک از سوی دولت سیزدهم، وزارت امور خارجه و سفارتخانه‌های ایران در ۵ کشور عضو آن گروه بوده است.
وی گفت: این ائتلاف در سال‌های اخیر مستمراً رو به رشد بوده است؛ در سال ۱۹۹۵ تقریبا ۱۷ درصد از اقتصاد جهان یا همان جی دی پی دنیا در اختیار اعضای این گروه بوده است، در سال ۲۰۱۰ به بالای ۲۶ درصد رسیده است و در سال جاری هم بالاتر از ۳۲ درصد خواهد بود.
قریبی با‌اشاره به این مطلب که بیشترین حجم از تجارت دنیا در اختیار اعضای گروه بریکس است، تصریح کرد: مطمئناً با پذیرش اعضای جدید این میزان بسیار بالاتر خواهد رفت و به عنوان یک بلوک قدرتمند و تاثیرگذار اقتصادی در جهان بدون رقیب به حساب می‌آید.
سفیر ایران در برزیل افزود: عملاً سیاست تقویت چند جانبه‌گرایی در نظام بین‌الملل با پیشبرد اهداف بریکس بهتر محقق می‌شود و علاوه‌بر این نیز باید به این نکته توجه داشت که ظرفیت‌هایی که در جمهوری اسلامی ایران وجود دارد نیز در اختیار این گروه قرار خواهد گرفت و با یک برنامه‌ریزی توسعه محور منجر به افزایش تعاملات تجاری میان اعضای آن خواهد شد.
جوزپ بورل:
گسترش بریکس یعنی اتحاد قطب «غیرغربی»
در آن سو، جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت: این روزها دیدیم که بریکس در حال پذیرش کشورهای بسیار متنوعی است که نماینده تقریباً نیمی از جمعیت جهان هستند. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه توضیح داد که این «اتحاد مابقی» چه معنایی دارد.
به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری اسپوتنیک، وی افزود: تمامی این «دیگر کشورها» در حال متحد شدن هستند و ما هم مخالفتی با آن نداریم. اما کم‌کم داریم می‌بینیم که قطبی وجود دارد که هرآنچه نماینده ارزش‌ها و منافع غرب نیست را متحد می‌کند.
پیتر استانو، سخنگوی سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز روز پنجشنبه گفت که این بلوک در حال رصد اطلاعات درباره گسترش گروه بریکس است.
علاوه‌بر این، خبرنگار شبکه ZDF در آفریقای جنوبی خاطرنشان کرد: ۲۳ کشور برای ورود به BRICS تقاضا داده بودند که فقط با شش کشور موافقت شد اما مهم‌ترین اتفاقی که افتاد ورود عربستان و ایران به بریکس بود.
معاون وزیر خارجه روسیه:
غربی‌ها جایی در بریکس ندارند
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز در یک نشست خبری در ژوهانسبورگ خبر داد که احتمال عضویت کشورهای غربی در گروه بریکس وجود ندارد.
به گزارش شبکه «راشا تودی»، این مقام ارشد روسیه که کشورش عضو بریکس است، معتقد است تا زمانی که کشورهای غربی سیاست‌های خصمانه علیه یکی از اعضای بریکس داشته باشند، آنها هیچ‌شانسی برای پیوستن به بریکس ندارند.
وی طی نشست خبری در ژوهانسبورگ پس از اجلاس سران بریکس در آفریقای جنوبی این موضوع را یادآوری کرد که یکی از شروط حیاتی برای پذیرش در این گروه، «عدم اعمال تحریم‌های غیرقانونی علیه هر یک از اعضا» است.
ریابکوف با‌اشاره به عضویت ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، آرژانتین و اتیوپی در بریکس اعلام کرد، همه این ۶ کشوری که در نشست ژوهانسبورگ برای عضویت در این گروه دعوت شدند، کاملا به این شرط عمل کرده‌اند.
معاون وزیر خارجه روسیه افزود که کشورهای غربی «دقیقا دارند مسیر برعکس را طی می‌کنند در نتیجه اصلا مسئله دعوت از کشوری از این گروه (غرب) برای الحاق به بریکس مطرح نیست و حتی مشارکت آنها در نشست‌های (گروه بریکس) هم مطرح نیست.»
اظهارات این مقام ارشد مسکو بعد از پایان نشست گروه بریکس در آفریقای جنوبی مطرح شد که طی آن سران روسیه، چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی تصمیم به دعوت از 6 کشور برای عضویت در بریکس گرفتند.
در آستانه برگزاری نشست اخیر گروه بریکس در آفریقای جنوبی، «الکساندر ووچیچ» رئیس‌جمهور صربستان اعلام کرد که افزایش تعداد کشورهای عضو گروه «بریکس» اتفاق تاریخی خواهد بود و این گروه به جایگاه بازیگر جهانی دست می‌یابد.
وی با تمجید از بریکس ادامه داد: «آنها بعد از چندین دهه دارند به یک بازیگر جهانی تبدیل می‌شوند که در تلاش است یک جایگزین برای کلیت غرب ایجاد کند.»
ووچیچ که روابط خوبی با روسیه دارد و از منتقدان مواضع غرب در قبال جنگ اوکراین است، افزود: «بازی ژئوپلیتیکی (در جهان) دارد جالب و جالب‌تر می‌شود.»
وزیر خارجه برزیل:
بریکس با عضویت اعضای جدید
در عرصه جهانی وزن گرفت
همچنین، «مائورا ویرا» وزیر امور خارجه برزیل در مصاحبه اختصاصی با شبکه «راشاتودی» با‌اشاره به عضویت جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، آرژانتین و اتیوپی در بریکس که از قاره‌های مختلفی از جهان به این گروه اضافه شده‌اند، تصریح کرد که اعضای جدید بریکس وزن جدیدی به این گروه در عرصه جهانی می‌دهد.
بعد از پایان نشست گروه بریکس در آفریقای جنوبی، سران روسیه، چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی تصمیم به دعوت از ۶ کشور برای عضویت در بریکس گرفتند.
بنا بر اعلام «سیریل رامافوزا» رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، از اول ژانویه سال ۲۰۲۴ (۱۱ دی ماه ۱۴۰۲) ایران، عربستان سعودی، امارات عربی متحده، مصر، آرژانتین و اتیوپی رسما عضو گروه بریکس می‌شوند.
وزیر امور خارجه برزیل در مصاحبه با راشاتودی بر اهمیت نمایندگی منطقه‌ای در زمان انتخاب ۶ کشوری که بریکس تصمیم گرفت به این گروه دعوت کند، تأکید کرد.
ویرا در این خصوص توضیح داد: «اعضای گروه بریکس برای یک‌سال درخصوص بزرگ کردن و توسعه این گروه با یکدیگر بحث و گفت‌وگو می‌کردند. ما درخصوص موضوعاتی چون نمایندگی این گروه بحث کردیم به‌عنوان مثال این موضوع که کدام یک از کشورهای در حال توسعه می‌توانند به این گروه بپیوندند.»
وزیر خارجه برزیل ادامه داد: «در وهله اول درخصوص کشورهای در حال توسعه‌ای بحث کردیم که نماینده قاره‌های متفاوت باشند. شاخص اصلی انتخاب، توازن منطقه‌ای بود. ما نمی‌توانستیم اجازه دهیم که این بلوک فقط محدود به یک منطقه از جهان باشد. به همین دلیل برزیل از همان ابتدا از پیوستن آرژانتین به بریکس حمایت کرد و از آن دفاع کرد زیرا کشور مهمی در جهان محسوب می‌شود که به برزیل نیز نزدیک است.»
این مقام برزیلی با‌اشاره به این موارد نتیجه‌گیری کرد: «نمایندگی منطقه‌ای نقش مهمی در انتخاب اعضای جدید بریکس ایفا کرده است و شاخص مهمی در انتخاب اعضای جدید بوده است و به همین دلیل کشورهایی از آفریقا و همچنین دیگر نقاط جهان انتخاب شدند و به همین دلیل توسعه بریکس موجب شده است که این گروه وزن جدیدی در عرصه جهانی به دست آورد.»
نیویورک تایمز:
دعوت به بریکس پیروزی سیاسی برای ایران
روزنامه نیویورک تایمز نزدیک به حزب دموکرات در آمریکا نیز در یادداشتی دعوت ایران برای الحاق به بریکس را پیروزی سیاسی و غافلگیرکننده خواند.
به گزارش فارس، در این یادداشت آمده است: «روز پنجشنبه بیانیه غافلگیرکننده منتشر شد مبنی بر اینکه ایران برای پیوستن به بریکس دعوت شده است؛ گروهی از اقتصادهای نوظهور که قصد دارند به عنوان وزنه (موازنه‌بخش) در برابر سلطه غرب بر نظم جهانی عمل کنند.»
نیویورک تایمز مدعی است: «مقامات ایرانی بلافاصله اعلام پیروزی و به «دستاورد تاریخی» کشورشان مباهات کردند و از پتانسیل (بریکس) به عنوان یک شریک تجاری و به برهم زننده ایدئولوژیک هژمونی غرب سخن گفتند.»
جریان غربگرا به خود لرزید
در داخل کشور اما جریان غربگرا که طی هشت سال در دولت روحانی با امید و اعتماد به آمریکا و منحصر کردن دیپلماسی به چند کشور غربی، موجب تحریم دو برابری شد و ظرفیت‌های ملی برای شکوفایی اقتصادی را بر باد داد و نیز تحقق این امر و دیگر اقدامات لازم برای پیشرفت کشور را منوط به رفع تحریم و الحاق ایران به FATF گذاشته بود، از موفقیت جدید دیپلماسی فراگیر دولت انقلابی چنان به خود لرزید که با عملیات روانی سعی کرد گروه بریکس و الحاق ایران به این گروه را کم اهمیت نشان دهد. این رویه فریبکارانه جنگ روانی با مردم و مستلزم پیگیری امنیتی و قضایی است.