لایحه واردات خودروهای کارکرده که در دوره وزارت فاطمی امین، وزیر سابق صمت، برای ساماندهی بازار خودرو تدوین شده بود، با تایید شورای نگهبان به قانون تبدیل شد اما همچنان موانع واردات خودرو به‌اندازه نیاز کشور وجود دارد.

به گزارش ایرنا، ۲۹ فروردین امسال، سیدرضا فاطمی امین، وزیر سابق صمت، پیش‌نویس لایحه دوفوریتی واردات خودروهای سواری کارکرده را به دولت ارائه کرد. تا پیش از آن، واردات خودروهای کارکرده به کشور ممنوع بود؛ نمایندگان مجلس هم یک بار در چارچوب لایحه بودجه ۱۴۰۲ تلاش کرده بودند این ممنوعیت را بردارند اما با سد هیئت نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام مواجه شده و به نتیجه نرسیدند.

هر چند برخی نمایندگان مجلس در ابتدا تصور می‌کردند که دولت و وزارت صمت، برای عدم تصویب واردات خودروهای کارکرده، لابی کرده‌اند اما با لایحه‌ای که توسط وزارت صمت در دوره فاطمی امین تدوین و به مجلس ارائه شد این موضع نمایندگان مجلس نیز به حاشیه رفت.

در نامه سیدرضا فاطمی امین خطاب به محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور که ۲۹ فروردین ۱۴۰۲ ارائه شد در توجیه لایحه دوفوریتی واردات خودروی کارکرده و اصلاح مصوبه واردات خودرو آمده بود: « با توجه به تقاضای بالای خودرو در کشور و ضرورت تنظیم بازار این کالا که مدتی است نقش کالای سرمایه‌ای را پیدا کرده، وزارت صمت نسبت به برنامه‌ریزی و بستر‌سازی برای افزایش تولید، تکمیل خودروهای ناقص قبلی و افزایش به بازار اقدام کرده و خوشبختانه طی سال ۱۴۰۱ بیش از یک میلیون و ۳۴۰ هزار دستگاه خودرو با رشد معادل ۳۹ درصد به صورت کامل تولید و روانه بازار شده است.»

در ادامه نامه وزیر سابق صمت آمده بود: «این میزان تولید و عرضه خودروی داخلی جوابگوی نیاز بازار در شرایط فعلی نبوده و ضرورت دارد ضمن تنوع‌بخشی به واردات خودرو، شرایط واردات (اعم از نو و یا کارکرده) نیز تسهیل شده و محدودیت‌های قانونی مرتفع شود. از همین رو پیش‌نویس لایحه دوفوریتی واردات خودروی کارکرده و پیش‌نویس لایحه اصلاح مصوبه واردات خودرو (موضوع مصوبه شماره ۹۵۲۴۰ مورخ ۳/۶/۱۴۰۱) به منظور تنوع‌بخشی و افزایش واردات خودروی نو جهت طی فرآیند قانونی تقدیم می‌شود.»

ششم اردیبهشت‌ماه هم رئیس‌جمهور این لایحه را جهت تصویب به مجلس ارائه کرد. مجلس اگر چه با تاخیر زیاد اما نهایتا در اواخر خرداد این لایحه دوفوریتی را تصویب کرد و هم‌اکنون با تایید شورای نگهبان، به ثمر نشست. به گفته کارشناسان با آغاز واردات خودروهای کارکرده و به شرطی که نرخ تعرفه آنها بالا نباشد قیمت خودرو در بازار خصوصا خودروهای خارجی، سقوط خواهد کرد.

لازم به ذکر است در اواخر دولت گذشته میزان تولید خودرو در کشور به ۷۰۰ هزار دستگاه کاهش یافته بود و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو هم به علت نقص قطعه در کف پارکینگ خودروسازان یا دشت و جنگل مانده بود اما با اجرای برنامه‌های نجات صنعت خودرو در دو سال اخیر، میزان تولید خودرو دو برابر شد و به حدود یک میلیون و 400 هزار دستگاه و تعداد خودروهای ناقص هم به حدود صفر رسید.

 موانع وارداتِ خودرو

در حالی که مسئولان خبر از امکان واردات فوری میلیون‌ها خودروی خارجی به کشور می‌دهند با گذشت حدود شش ماه از ثبت‌نام برای خرید و البته حدود یک سال از آزاد‌سازی واردات، خبری از واردات انبوه خودروهای خارجی نیست و حالت قطره چکانی دارد.

به گزارش خبرگزاری مهر طبق اعلام گمرک ایران در بهار امسال صرفاً ۲۴۱ خودرو شامل بنزِ آمبولانس، زوتی و چانگان به ارزش پنج میلیون و ۶۰۰ هزار دلار وارد کشور شده است. از سویی دیگر نیز از ۳۴ هزار نفری که جزو متقاضیان نهایی خرید خودروی خارجی در بهمن پارسال بودند (افرادی که با بلوکه کردن ۵۰۰ میلیون تومان به نام سازمان حمایت اقدام به ثبت‌نام برای خرید خودروهای وارداتی کرده بودند) تنها بخشی از مشتریانِ خودروی چانگان که از سوی شرکت سایپا وارد شد فراخوان تحویل خودرو را دریافت کرده‌اند که البته طبق وعده سایپا مقرر بود در تیرماه این خودروها تحویل شود که هنوز هم خبری نیست.

سختگیری‌های سازمان استاندارد، یکی از بهانه‌های کندی واردات خودرو است اما مهدی اسلام پناه، رئیس‌سازمان ملی استاندارد ایران دیروز در نشستی با خبرنگاران اعلام کرد که «بر اساس بسته بهار خدمت که فروردین ماه امسال نهایی شد اکنون شرایط برای واردات خودرو به نحوی رقم خورده است که میلیون‌ها خودرو می‌تواند فوراً وارد کشور شود و این موضوع در واقع تسهیل‌گری واردات است.»

در واقع نکته‌ای که اسلام پناه به آن‌اشاره دارد این است که از چهار ماه پیش دولت با تسهیل‌‌سازی شرایط واردات، امکان ورود خودروهای خارجی را با راحت‌ترین شکل ممکن فراهم کرده است و سدی در برابر واردات این کالا به کشور وجود ندارد.

از سویی دیگر مهدی ضیغمی، سرپرست سازمان توسعه تجارت ایران نیز در خرداد ماه اعلام کرده بود که «نزدیک به چهار هزار دستگاه خودرو تاکنون وارد گمرک شده است و تعداد قابل توجهی از خودروهای وارداتی نیز در انتظار دریافت تاییدیه استاندارد هستند. همچنین با توجه به اقدامات انجام شده به زودی بالغ بر یک هزار دستگاه خودرو از گمرکات کشور ترخیص می‌شود.»

آن‌طور که ضیغمی گفته بود «پنج هزار دستگاه نیسان نیز ثبت سفارش شده است. مدل‌هایی از ماشین‌های کره‌ای مانند هیوندای نیز به بازار وارد خواهد شد و همچنین پیگیری شرکت‌ها برای واردات خودروهای اروپایی نیز ادامه دارد.»

در کنار این اظهارات، باید به صحبت‌های امید قالیباف سخنگوی وقت وزارت صمت نیز‌اشاره کرد که گفته بود طی شش ماه -تا پایان بهار ۱۴۰۲ تعداد ۲۰۰ هزار دستگاه خودروی خارجی وارد کشور خواهد شد.

بنابراین مسئولان باید به صورت شفاف موانع ورود خودروهای خارجی با وجود تسهیل در تجارت که «می تواند منجر به واردات میلیون‌ها خودرو شود» را به مردم و البته متقاضیان خرید خودروی خارجی اعلام کنند.