سرویس اقتصادی-

ظاهراً این روزها برخی سیاستمداران دولت تدبیر و امید بروز نوسانات اقتصادی را فرصت مغتنمی می‌دانند تا از عملکرد اقتصاد خود دفاع کنند، چه‌بسا اندکی از سیاهی کارنامه آنها به فراموشی سپرده شود. شاید این افراد فکر می‌کنند حافظه تاریخی مردم بیش از یک سال را به‌خاطر نمی‌آورد، حال ‌آنکه مردم آوار اقتصادی که دولت قبل بر سر مردم خراب کرد را با گوشت و پوست خود لمس کرده و آن را فراموش نخواهند کرد.
حسن روحانی در دیدار نوروزی با برخی مدیران دولت سابق، مدعی شده است: این امر- کاهش تورم- شدنی است کمااینکه دو بار در تاریخ جمهوری اسلامی تجربه شده و مردم ثمرات آن را چشیده‌اند. نوبت اول و در سال‌های 82 و 83 و 84 و نوبت دوم در زمستان 94 و در ادامه در سال‌‌های 95 و 96 و بهار 97.
او اضافه کرد: در آن دو سال و نیم نه‌تنها شاهد کاهش تورم بودیم که تک‌رقمی هم شد و حتی نرخ 7 درصد را هم شاهد بودیم و در سال 95 رشد اقتصادی نیز به چنان حدی رسید که از آن به‌عنوان بالا‌‌ترین رشد اقتصادی در جهان یاد شد.
روحانی آنچنان از مدیریت اقتصادی دولت خود یاد کرده که اگر فردی در این کشور زندگی نکرده و یا از آنچه در دهه 90 بر اقتصاد کشور گذشته بی‌‌اطلاع باشد، فکر می‌کند دوره‌ای درخشان در تاریخ مدیریت اقتصادی ایران رقم خورده است و انگارنه‌انگار روحانی دلار را 3700 تومان تحویل گرفت و بالای 27 هزار تومان (افزایش هشتصد درصدی) تحویل داد و در اتفاقی بی‌سابقه، تورم 12 ماهه طی سه سال متوالی بالای 40 درصد قرار گرفت و تورم نقطه‌به‌نقطه رکورد تاریخی 60 درصد را ثبت کرد.
انکار واقعیت؛
واعظی: خزانه خالی نبود
اما فرار رو به‌ جلوی سیاستمداران دولت تدبیر به این اظهارات ختم نمی‌شود. محمود واعظی، رئیس‌دفتر حسن روحانی هم به‌تازگی فرصت را مناسب دیده تا بر عملکرد دولت دوازدهم سرپوش بگذارد. او در مصاحبه‌ای، تحویل خزانه خالی به دولت سیزدهم را انکار کرده است، حال‌ آنکه اظهارات مسئولان دولت قبلی و فعلی، همچنین شواهد و آمارها از ناترازی شدید دولت در آن برهه حکایت دارند و وضعیت بحرانی خزانه در پایان دولت دوازدهم و آغاز دولت سیزدهم را تأیید می‌کند.
خود محمود واعظی هم در نامه‌ای مورخ ۹ مرداد ۱۴۰۰ به نقل از حسن روحانی خطاب به رئیس سازمان برنامه و بودجه، از خالی شدن خزانه خبر داده بود. البته بعداً نوبخت هم تلاش کرد سایه این اتهام را از سر دولت بردارد، اما جایی برای انکار واقعیت نبود.
خزانه خالی نبود
بلکه منفی بود!
سیاسیون دولت تدبیر شاید فکر نمی‌کردند کسی با عدد و رقم به ادعاهای آنها پاسخ دهد، اما رئیس سازمان برنامه و بودجه با استناد به اعداد و ارقام رسمی همان دولت از خجالت رئیس‌دفتر حسن روحانی درآمد.
سید مسعود میرکاظمی دیروز در جمع خبرنگاران در مورد ادعای محمود واعظی، اظهار کرد: نمی‌دانم تخصص ایشان چیست که در مورد بودجه اظهارنظر می‌کنند، زیرا برخی افراد سیاسی، فکر می‌کنند که در مورد همه چیزی باید نظر بدهند.
وی افزود: واقعیت چیز دیگری می‌گوید و ای‌کاش خزانه صرفاً خالی بود؛ در حالی که منفی بود. دولت اعتدال در هشت سال ۲۹۰۰ هزار میلیارد تومان مصرف کرده که بیش از ۱۴۰۰ هزار میلیارد تومان هزینه بالا آورده بود و اسناد آن وجود دارد.
چاه بدهی‌های دولت دوازدهم
رئیس سازمان برنامه و بودجه با اشاره بدهی‌های دولت قبل به نظام بانکی و صندوق توسعه ملی، گفت: ارقام این بدهی‌ها وجود دارد و بهتر است مرداد ۹۲ را با مرداد ۱۴۰۰ مقایسه کنند که دولت را در چه شرایطی تحویل گرفتند و چگونه تحویل دادند.
میرکاظمی ادامه داد: در ۲۰ مردادماه ۱۴۰۰ که بنده سازمان برنامه و بودجه را تحویل گرفتم، ۵۳۲ هزار میلیارد سررسید اوراق مصرف‌شده دولت یازدهم و دوازدهم بود که فروخته بودند و تا ۴ سال آینده یعنی تا ۱۴۰۴ و ۱۴۰۵ باید اصل و سود این اوراق پرداخت شود.
وی تأکید: همه‌چیز روشن است و اعداد و ارقام وجود دارد و می‌توانید به سایت بانک مرکزی مراجعه کنید و اعداد را ببینید. آقایان بیایند توضیح دهند که این ارقام کجاست که حداقل بدانیم جایی پولی وجود دارد. حتی زمانی که تحویل دادند، ۵۴ هزار میلیارد تومان ظرفیت استقراض از بانک مرکزی (تنخواه‌گردان) بود که دولت قبل همه را مصرف کرده بود.
رئیس سازمان برنامه و بودجه بیان کرد: مردادماه ۱۴۰۰ که می‌خواستیم حقوق کارکنان را بدهیم، پولی نبود و حتی استقراض هم نمی‌توانستیم انجام دهیم، چون همه را مصرف کرده بودند.
میرکاظمی گفت: دولت قبل ۶۰ هزار میلیارد تومان تخصیص صادر کرده بود که پشت درب خزانه مانده بود؛ زیرا پول نداشتند.
وی تصریح کرد: نامه آقای نوبخت به آقای روحانی هم منتشر شده بود که در آن خطاب به رئیس‌جمهور دولت دوازدهم آمده بود که چیزی نگذاشتید که در خزانه بماند.
ناگفته‌هایی از دولت قبل
میرکاظمی با اشاره به اینکه دولت سیزدهم بدهی دولت قبل را پرداخت کرده و می‌کند، گفت: سال گذشته ماهانه ۱۵ هزار میلیارد تومان برای تسویه اوراق بدهی فروخته‌شده سال‌های گذشته پرداخت شده است؛ اگر این مبالغ صرف استان‌ها و بودجه عمرانی می‌شد، چه اتفاقی می‌افتاد؟
رئیس سازمان برنامه و بودجه خاطرنشان کرد: در مورد وضعیت تحویلی دولت دوازدهم اطلاعات دیگری هم وجود دارد؛ اینکه نرخ رشد اقتصادی ۸ سال دولت قبل را ببینید. نرخ جذب سرمایه‌گذاری منفی ۴.۶ درصد بوده؛ یعنی به‌ اندازه استهلاک هم سرمایه‌گذاری نشده بود.
میرکاظمی با بیان اینکه در دولت قبل ضریب جینی از ۳۶ صدم به بالای ۴۰ صدم واحد رسیده بود، گفت: در دولت قبل فاصله طبقاتی زیاد شد.
سکوت کنید!
وی تصریح کرد: خرج‌ها و هزینه‌هایی که دولت قبل انجام داده را جبران می‌کنیم و همین موضوع، قدرت مانور را از دولت سیزدهم گرفته است. بهتر است این آقایان سکوت کنند چرا که اگر مجبور شویم، توضیح می‌دهیم؛ البته رعایت حال مردم را می‌کنیم.
وی با تأکید بر اینکه در دولت قبل صادرات به‌شدت کاهش پیدا کرد، گفت: برخی بازارها و کشورها که پایگاه صادراتی ما بود مثل آمریکای لاتین را از دست دادند و خیلی اتفاقات دیگری به‌دلیل خطای محاسباتی رخ داد. توصیه ما به آقایان این است که بهتر است سکوت کنند و چیزی نگویند، چون ممکن است برخی اطلاعات را منتشر کنیم که به صلاح آنها نیست. امروز خیلی از مکافاتی که داریم مربوط به آواری است که قبل از دولت سیزدهم ایجاد شده است.
خنثی‌‌سازی مین‌های اقتصادی
رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه دولت سیزدهم زمانی کار را آغاز کرد که کشور از نظر اقتصادی شرایط خوبی نداشت، افزود: نرخ بیکاری ۱۶ درصدی، بدهی‌ها به تأمین اجتماعی و دیگر دستگاه‌ها، ایجاد تعهد ۶۰ هزار میلیارد تومانی بدون منابع، تورم بالای ۵۰ درصدی و... بخشی از مشکلات در آن زمان بود.
میرکاظمی با بیان چگونگی مدیریت این بحران‌ها گفت: در سال گذشته هیچ استقراضی از بانک مرکزی نداشتیم. در حالی که اتفاقاتی در سال مانند افزایش و ترمیم حقوق، افزایش یارانه‌ها و... سبب شد تا مصارف بیشتر شود؛ اما دولت با صرفه‌جویی و پرهیز از ریخت‌وپاش توانست بدون استقراض و بالا بردن پایه پولی توانست بودجه کشور را مدیریت کند همچنین. ماهیانه ۱۲ هزار میلیارد تومان سررسید اوراق منتشرشده از سوی دولت قبل بود که پرداخت شد؛ ۱۸۰ هزار میلیارد تومان هم تملک دارایی‌های سرمایه‌ای هم پرداخت شد.
وی با اشاره به اینکه ترمیم حقوق در سال گذشته ۶۱ هزار و 400 میلیارد تومان بار مالی برای دولت داشت، اضافه کرد: مجموع اعتبارات هزینه‌ای در بودجه سال گذشته ۱۰۱۴ همت مصوب شده، پرداختی آن با وجود ترمیم حقوق و افزایش یارانه‌ها ۹۹۸ هزار و 300 میلیارد و معادل ۹۸ درصد بود.
برخاستن از دل خاکستر
رئیس سازمان برنامه و بودجه درباره درآمدهای عمومی بودجه سال گذشته نیز گفت: جمع درآمدهای عمومی شامل مالیات، عوارض، حقوق گمرکی و سود سهام شرکت‌های دولتی که در بودجه سال گذشته به تصویب رسیده بود ۶۷۱ هزار و 600 میلیارد تومان بود که وصولی آن به ۶۹۶ هزار میلیارد تومان یعنی ۱۰۴ درصد رسید. همچنین درآمد مالیاتی مصوب در بودجه سال ۱۴۰۱ معادل ۴۵۴ هزار و 500 میلیارد تومان مصوب شد که بیش از ۱۰۴ درصد آن معادل ۴۷۱ هزار و 700 میلیارد تومان محقق شد. در حوزه درآمدهای گمرکی نیز ۷۹ هزار و 200 میلیارد تومان درآمد گمرکی مصوب شده بود که ۷۵ درصد آن معادل ۵۹ هزار و 600 میلیارد تومان محقق شد.
زخم سیاست‌های دهه 90
بر تن مردم
آمارهای مستندی که رئیس سازمان برنامه و بودجه از وضعیت اقتصادی دهه 90 و تلاش‌های دو سال اخیر برای تغییر شرایط بیان می‌کند، مؤید این واقعیت است که این دهه برای مردم ما سال‌های سختی بوده و سیاسیونی که این روزها لب به انکار واقعیت‌ها گشوده‌اند، آن روزها تصمیمات و اظهاراتی داشتند که رد قرمز آن بر تن مردم هنوز کامل التیام نیافته است. یکی از این زخم‌ها اظهارات حسن روحانی در آستانه سقوط تاریخی بورس بود که صراحتاً اعلام کرد مردم دارایی خود را به بورس بسپارند و از فردای همین سخن، ریزش تاریخی بازار سرمایه از قله دو میلیون و 100 هزار واحد آغاز و سرمایه‌های بسیاری از مردم که به سخن او اعتماد کرده بودند آب شد.
اتفاقاً همان ایام نیز مانند همین روزها، واعظی پس از رئیس خود لب به سخن گشود و در حالی ‌که هیچ تخصصی در بازارهای مالی نداشت، در تلویزیون اعلام کرد که شاخص بورس از حوالی یک میلیون و 600 هزار واحد برمی‌گردد که این سخن خیال برخی را آسوده کرد و از بازار بیرون نرفتند و زیان آنان دوچندان شد.
حالا با گذشت بیش از 30 ماه، بورس در این دولت به قله دو میلیون و 100 هزار واحد بازگشته و مسیری امیدبخش را پیش‌روی خود دارد.
هرچند حنای سیاستمداران برای مردم رنگی ندارد، و عملکرد آنان در اذهان مردم است، اما باید با مرور آنچه با اقتصاد و معیشت مردم کرده‌اند، اجازه نداد چهره‌ای جز آنچه هستند برای افکار عمومی جا بیندازند.