حسن آقایی

وی دلیل واردات را تنوع و رنگ‌بندی می‌خواند. او ادامه می‌دهد: «به عبارت دیگر به 60 درصد واردات نیاز داریم. اما جدای از این وضع، مسایل لاینحل دیگر هم وجود دارد از جمله کهنه بودن سیستم تولید که در بالا رفت کیفیت و رنگ و لعاب جذاب محصول بازارپسند روز اثرگذار است.
از سوی دیگر کسری ملزومات برای تولید در داخل، با رقابت میان واردکنندگان، با واردات مواد اولیه کم‌خاصیت چینی با خروج ارز جبران می‌شود و... سال‌های کمی نیست که این شیوه‌ کار جریان دارد که فایده‌ای برای اقتصاد کشور و مصرف‌کنندگان نداشته و هنوز هم می‌رسیم به اینکه آن چنان کار کارستانی در رفع و یا کاهش مشکلات گوناگون این صنعت صورت نگرفته است. بنابراین، بازنگری ژرف به نقاط ضعف تولید نظیر کمبود مواد داخلی، واردات ابزار تولیدی کم دوام، سیستم قدیمی تولید و نبود همیاری تسهیلاتی برای خرده کارگاه‌ها می‌توانند سبب رونق شده و حداقل نیاز به واردات کاسته و مجموعه امور، برخوردار از مدیریت ساماندهی شود.»
رقابت بین واردکنندگان
در پایین بودن کیفیت مواد اولیه
«بهاری» تولیدکننده کیف و چمدان، می‌گوید: «کیفیت چمدان تولید داخل پایین است. علت، کمبود مواد اولیه با کیفیت است. در حالی که لازم است مواد اولیه استاندارد و با کیفیت باشد.» او معتقد است تولیدات داخلی باید باشد و در کنارش برای تعادل بازار و کیفیت، باید واردات هم باشد. پایین بودن کیفیت، رقابت بین واردکنندگان مواد اولیه است.
وی در ادامه با بیان اینکه پارسال بازار خوبی داشتیم چون واردات نشد و کیف و چمدان کم بود اما یک تولیدکننده 3 هزار کیف وارد کرد، از قدیمی بودن دستگاه‌های تولید و اثر آن در کیفیت تولید می‌افزاید: «سیستم تولید کیف و چمدان ما سنتی است. تعداد معدودی هستند که سیستم پیشرفته دارند. علت بالا بودن کیفیت کیف‌های خوب «بالا بودن کیفیت مواد اولیه و استفاده از دستگاه‌های پیشرفته است.» وی در ادامه بحث بازار نیز اضافه می‌کند، امسال که بازار خوبی نداشتیم برخی از تولیدکنندگان سوءاستفاده کردند.
حال همان تولیدکننده با سوءاستفاده، قیمت‌ها را می‌شکند آن هم در کیف مدرسه‌ای که فصلی‌ است تا سال آینده.»
نقش نظارت بر تولید داخل
این تولیدکننده، در بخش پایانی اظهارات خود ضمن تاکید بر این که واردات باید باشد که تولید کننده ایرانی با واردات رقابت کند، می‌گوید: «تولید مواد اولیه در ایران گران تمام می‌شود. هزینه‌های کارگر، بیمه، مالیات و... در این خصوص تاثیر می‌گذارند. چنانچه واردات تحت نظارت باشد تأثیر آنچنانی روی تولید داخلی نخواهد داشت. «بهاری» جمع‌بندی کوتاه گفتارش را در این مثلث خلاصه می‌کند: «باید مواد اولیه خوب باشد تا کار خوب تولید کرد، همچنین وقتی واردات برای رقابت باشد باعث تحول در کار می‌شود.»
قاچاق کالا؛ مشکل تولید داخل
«پاکدل» سال‌های پیش واردکننده کیف و کوله بوده، چند سالی است در یکی از شهرستان‌ها کارخانه بنا کرده و تولیدکننده همان کالا شده است. وی می‌گوید: «بیشتر تولیدی‌های کشور کمبود نیروی کارگر دارند چرا که برخی از کارگران به کارهای پیک موتوری و دلالی مشغول شده‌اند، علت دستمزد کم بوده است.
وی درباره ورود مواد اولیه تاکید دارد: «باید جلوی واردات گرفته شود به ویژه کالای قاچاق به عنوان یک مشکل بزرگ که روی تولید داخل تاثیر می‌گذارد.»
توضیح: «پاکدل» به دیدار «بهاری» همکار خود به مغازه وی آمده است. در جریان گفت‌وگوها هر از گاه پاسخ و نظرات ایشان تداخل می‌شوند.
آن روز ساعت حول و حوش 10 صبح که برای دومین‌بار به اتحادیه سراجان زنگ می‌زنم. ارتباط برقرار نمی‌شود. دو شماره دیگر به دست می‌آورم و... هم‌چنان بوق آزاد تلفن است کلامی نیست. تصمیم می‌گیرم به اتفاق عکاس به محدوده محل اتحادیه برویم، پرس و جوکنان وارد مکان اتحادیه می‌شویم. محیط خلوت از مراجعه‌کننده و تنها یک ارباب رجوع است: از یک کارگزار که مشغول انجام کار آن فرد است سراغ رئیس اتحادیه را می‌گیرم و موضوع گزارش را شرح می‌دهم. او می‌گوید: ایشان در جلسه است. می‌پرسم جلسه کی تمام می‌شود؟ جواب می‌دهد معلوم نیست. او لطف می‌کند به رئیس زنگ می‌زند و موضوع را می‌گوید. بعد نشان محل جلسه را می‌دهد. بعد  از زنگ راهی مکان مورد نظر شده، دقایقی بعد موقعی وارد سالن جلسه می‌شویم که زمان استراحت حضار است. پس فرصت گفت‌وشنود طبعا اندک است.
چرم و جیر طبیعی زیاد و برخی ابزارها و تا حدی چرم مصنوعی هم در داخل داریم که مجموعا کمتر از پنجاه درصد تولید داخل را تامین می‌کند لیکن هم‌چنان مواد اولیه خام از چین وارد می‌شود. گفته می‌شود یک دلیل این اقدام واردکنندگان، گوناگون و رنگ‌بندی بودن است که در نهایت در داخل ساخت و پرداخته و شکل کیف و...، شده ولی با قیمت بالا وارد بازار مصرف می‌شوند. علت گرانی آن هم تفاوت نرخ دلار در داخل و خارج است. در این احوال گفته می‌شود در صورتی بهای متعادل کالاهای چرمی ممکن می‌شود که تعرفه مواد خام اولیه برای واردکننده مناسب باشد. از سوی دیگر و به عنوان یک مشکل تاثیرگذار در بدنه نابسامانی روند تولید کالای چرمی، توسعه و فعالیت افراد افغانی در این پیشه است که فرآورده‌های با کیفیت اندک، عرضه می‌کنند. این مطالب برگرفته از گفتار رئیس اتحادیه سراجان تهران است.
40 درصد تولیدمان داخلی است
از «محسن خردمند» اولویت پرسشم درباره علل واردات مواد اولیه و چرم مصنوعی و تاثیر آن بر روش تولیدات داخل است و شرح مشکلات و خواست‌های صنفی که وی نیز مطرح می‌کند، با هم می‌خوانیم:
وی نخست با اشاره به اینکه تولیدات سراجی کیف، چمدان، ساک، کیف مدرسه، کیف زنانه، کمربند، کیف پول و کیف‌های پرسی جلددار است، درخصوص اثرات ورود ملزومات اولیه تولید، می‌افزاید: «مواد اولیه این تولیدات از خارج وارد می‌شوند، اما چهل درصد تولیدمان (داخلی) شامل چسب، نوار، مشمع، جیرطبیعی و مصنوعی و چرم طبیعی زیاد و چرم مصنوعی به اندازه داریم ولی باز واردات هم داریم که به دلیل تنوع و رنگ‌بندی، تولیدکنندگان به چین رفته از آنجا مواد خام می‌خرند و وارد می‌کنند.»
دلایل تولید کم و قیمت
رئیس اتحادیه صنف سراجان سپس درباره علل برخی مشکلات می‌گوید: تعداد کم تولید در اینجا سبب قیمت گران آن می‌شود. جنس با تمام مخلفات به تهران وارد و تنظیم می‌گردد. گرانی دلار باعث می‌شود ارزش جنسی که از آن طرف وارد می‌شود مثلا پنج دلار است اما اینجا فرضا سه هزار و پانصدتومان است. در نتیجه قیمت تولید بالا می‌رود. در چنین حالت اگر ممکن شود دولت تعرفه مواد خام اولیه را برای وارد کردن هماهنگ می‌کند تا تولیدکننده قدرت تولیدش بیشتر و قیمت نیز مناسب‌تر شود».
مالیات سلیقه‌ای نباشد
وی در ادامه اظهارات خود با این اشاره که کمک و بعضا رفع مشکلات نبایست صورت شعارگونه یابد اضافه می‌کند: «مثلا وام با 28 درصد (سود) برای تولیدکننده ضررآور است. هم‌چنین پیشنهاد می‌کند برای بهبود وضعیت کار از واحدهای تولیدی کوچک مالیات دریافت نشود در حالی که اجاره محل کسب و 3 کارگر و چند خانواده نان‌خور دارند و تشخیص مبلغ مالیات توسط ممیز سلیقه‌ای نباشد و لازمه مالیات باید با نظر کارشناسی اتحادیه باشد، این طور نباشد یک کارگاه کوچک با دو نفر کارگر، چهار میلیون تومان مالیات بدهد.»
وضعیت آماری واحدهای صنفی
از «خردمند» آمار واحدهای تحت پوشش اتحادیه سراجان را می‌پرسم او ارقامی را می‌دهد بعد مشکل دیگری را مطرح می‌کند. اول آمارها را می‌خوانیم: «تعداد واحدهای پروانه‌دار فعال، 1500، حدود 500 پرونده در دست اقدام برای کسب مجوز و حدود 1000 واحد برای دریافت پروانه در حال ساماندهی هستند.»
مشکل‌سازی افغانی‌ها در تولید
وی بعد می‌گوید: «مشکل حضور افغانی‌ها هست که کارهای کم‌کیفیت تولید می‌کنند. به همین دلیل نابسامانی در بازار ایجاد کردند.» او در همین ارتباط چنین می‌افزاید: «کسانی که دارای کسب هستند و یا نیستند مغازه‌شان را به اتباع بیگانه (افغانی) ندهند و از اجاره دادن به آنها خودداری کنند. در غیر این صورت با اخطار قبلی، مغازه را پلمب خواهیم کرد. همکاران، هم برای ساماندهی، با افغانی همکاری نکنند.»
در ادامه کار گزارش سری هم به یک کارگاه تولیدی کفش که سر و کارشان نیز با چرم است می‌زنم. هنگامی که وارد کارگاه کوچکش می‌شوم با کمک دستیارش مشغول آمده کردن برش‌های چرم آغشته به چسب است. پنجاه سال است کفش تولید می‌کند حالا از بازار سرد و بی‌قاعده و واردات  کفش آماده بی‌کیفیت چینی می‌گوید.
واردات بدون کیفیت
زیان به اقتصاد کشور
«باقر اشتری ماهینی» حال و وضع شغل تولیدکننده را بی‌نظم می‌خواند و بازار فعلی را خوب نمی‌بیند. علت را می‌پرسم. می‌گوید: «چون کفش آماده از چین وارد می‌کنند و علاوه بر خروج ارز داخلی، تولیدمان مشکل کسادی بازار و بیکاری دارد. همین‌طور مواد اولیه به صورت جسم خام از چین وارد می‌شود در حالی که هر نوع کالای وارده آن بدون کیفیت است که زیان آن به کل اقتصاد کشور می‌خورد.»
این تولیدکننده کفش در ادامه با اشاره به این که پنجاه سال شغلش کفاش تولیدی است، می‌افزاید: «از نظر سرمایه خیلی ضعیف هستم چون در اثر کاهش تولید، کار رونق ندارد.» وی سپس با بیان این که کارش تولید کفش صنعتی است، می‌افزاید: «دولت باید از تولیدی‌های کوچک بیشتر حمایت کند و بابت بیمه و مالیات تخفیف داده شود تا بتوانند نیروی جدید جذب و کار ادامه یابد.»
«محمود امی» فروشنده کفش درباره لوازم ساخت کفش اندکی توضیح می‌دهد: «مواد خام اولیه چرم ایران است، البته مقداری لاک روی کفش و نیز زیره از آلمان و ایتالیا و «تکسون» (قبل از زیره کف‌کاری) از چین وارد می‌شوند. کارها تولید زیره تزریقی، طراحی و دوخت است.»
مرور سایه روشن گفته‌ها و نکته‌ها
مروراظهارات کارشناسانه تولیدکنندگان، فروشندگان و دیگر دست‌اندرکارانی که در متن و حاشیه ساختارهای تولیدات سراجی قرار دارند و در این سری گزارش ارایه شده می‌تواند تاکید و یا جمع‌بندی سایه روشن‌های این صنعت کشور باشد.
تاثیر نامناسب ساخت کامل کالا از چرم مصنوعی و مواد اولیه واردات چینی طی سال‌های گذشته تاکنون بر بازار و روند تولیدات داخلی، بالا بودن نرخ مایحتاج روزمره و مصرفی مردم و کاهش خرید وسایل ساخته شده از چرم برخورداری تولیدات کیف چرمی داخلی امسال از تنوع تازه، رنگ‌آمیزی و...، تجربه مصرف‌کنندگان از تولیدات کامل با چرم مصنوعی و نیز تکمیل داخلی کیف ولو رنگ‌آمیزی شلوغ و تصویردار وارداتی، نیاز به حمایت و تسهیلات دولتی  در امر هزینه‌های مالیات، کرایه محل کسب و به ویژه بیمه برای کارگاه‌های کوچک دارای دو سه کارگر، مشکل‌سازی واردات قاچاق مواد اولیه، ضرورت حیاتی نظارت همه جانبه برچرخش امور مربوطه، مسأله تولید بدون کیفیت و عرضه قشری از افراد افغانی که در بازار مصرف توسعه یافته و مخل فعالیت رسمی واحدهای صنفی دارای پروانه کسب هستند می‌باشند. در این خصوص، اتحادیه صنف سراجان از مالکان خواسته مکانی به آنان اجاره ندهند و... کهنه و سنتی بودن شیوه تولید داخلی که طراوت و شایستگی رقابت مقتضی زمان حال را پس می‌زند.