هشدار پیامبر(ص) نسبت به خطر فقر فکری و سطحی‌نگری امت
هر وقت جاهل‌ها و نادان‌ها و بىخبرها، مظهر قدس و تقوا شناخته شوند و مردم آنها را سمبل مسلمان عملى بدانند، وسيله خوبى به دست زيرك‌هاى منفعت‌پرست مىافتد.
اين زيرك‌ها، همواره آنها را آلت مقاصد خويش قرار مى دهند و از وجود آنها سدى محكم، جلو افكار مصلحان واقعى مى‌سازند.
بسيار ديده شده است كه عناصر ضد اسلامى رسماً از اين وسيله استفاده كردهاند، يعنى نيروى خود اسلام را عليه اسلام به كار انداختهاند. آرى اگر توده مردم جاهل و بىخبر باشند، منافقان از سنگر خود اسلام استفاده مىنمايند.
رسول اكرم (صلی الله علیه و آله) فرمود:«انّى ما اخافُ عَلى امَّتِىَ الْفَقْرَ وَ لكِنْ اخافُ عَلَيْهِمْ سوءَ التَّدْبيرِ»، (عوالي اللئالي، جلد۴، صفحه۳۹ ) من از هجوم فقر و تنگدستى بر امت خودم بيمناك نيستم، آنچه از آن بر امتم بيمناكم كج‌انديشى است. آنچه فقر فكرى بر امتم وارد مىكند، فقر اقتصادى وارد نمىكند.(1)
پيغمبر اكرم از- طرفی- راجع به خطر نفاق شديداً اظهار نگرانى مىكند، از طرف ديگر راجع به اينكه امتش- فقر فکری داشته -و تجزيه و تحليل نداشته باشند و در مسائل غور نكنند اظهار نگرانى مى كند. چه جمله عالى و بزرگى! مى فرمود كه من بر امت خودم از ناحيه فقر اقتصادى بيم ندارم، فقر امت من را از پا در نمى آورد ولى از يك چيز ديگر بر امت خودم بيمناكم و آن كج فكرى، بدفكرى، بد‌انديشگى، جهل و نادانى- است- اگر مردم مسلمان، روشنبينى، دوربينى، آينده بينى، عمق بينى و ژرف‌بينى را از دست بدهند و ظاهربين بشوند آن وقت است كه براى اسلام خطر پيدا مى‌شود.
از دیدگاه پیامبر اکرم اگر امت اسلامی از غناى انديشه برخوردار باشد ثروت نیز به‌دنبالش- مى آيد اما ولو ثروتشان از دنيا بگذرد- مثل ثروت امروز كشورهاى اسلامى كه همين نفت بزرگ‌ترين منبع ثروت دنياست و بيشترش در كشورهاى اسلامى است- ولى فقر‌انديشه داشته باشند فايدهاى به حالشان ندارد. حالا اگر- هر- دو خطر با هم پيدا بشود يعنى از يك طرف منافق‌ها، بىدينهاى متظاهر زيرك، متظاهرها و رياكارها و مدلّس‌ها پيدا بشوند و از طرف ديگر مردم، جاهل و نادان باشند، آنها اينها را ابزار خودشان قرار مى دهند.(2)
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1. مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى (جاذبه و دافعه على(ع))، ج16، صص: 335-334، با تلخیص و ویرایش جزئی.
2. مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى(پانزده گفتار)؛ ج25؛ ص191 و صص 214-213، با تلخیص و ویرایش جزئی.