التهاب بازارهای مالی ایران هیجانی است
الجزیره در گزارشی تحلیلی نوشت: با وجود واکنش هیجانی بازارهای ایران به خبر بازگشت احتمالی تحریم‌های سازمان ملل، داده‌های اقتصادی نشان می‌دهد که این التهابات بیشتر جنبه روانی دارد و تأثیر بلندمدت نخواهد داشت.
به گزارش فارس، شبکه خبری الجزیره در گزارشی تحلیلی با عنوان «چگونه بازارهای ایران از خبر بازگشت تحریم‌ها تأثیر گرفتند؟» به بررسی واکنش‌های اقتصادی و روانی در ایران نسبت به تصمیم اخیر شورای امنیت برای بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه جمهوری اسلامی ایران پرداخته و تأکید کرده است که بخش عمده نوسانات اخیر، بیش از آن‌که ریشه در واقعیت اقتصادی داشته باشند، حاصل فضای روانی و رسانه‌ای پیرامون تحریم‌هاست.
به گزارش این رسانه قطری، پس از رأی‌گیری شورای امنیت، در پی فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی سه کشور اروپایی، برخی از بازارهای ایران وارد فاز نوسانی شدید شدند.
با این حال، بسیاری از کارشناسان اقتصادی در داخل ایران معتقدند که تحریم‌های آمریکا که از سال ۲۰۱۸ اعمال شده‌اند، به مراتب گسترده‌تر، سخت‌گیرانه‌تر و دارای ضمانت اجرائی بیشتری بوده‌اند و از این رو، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل تأثیر اقتصادی تازه‌ای در بر نخواهد داشت.
الجزیره نوشت: آنچه در بازارهای ایران رخ داد، بیشتر یک واکنش هیجانی و روانی به فضای رسانه‌ای بازگشت تحریم‌ها بوده است. به نقل از برخی ناظران اقتصادی، واکنش بازارها «هیستریک» توصیف شده و به شکل غیرعادی از واقعیت اقتصادی فاصله داشته است.
در همین زمینه، الجزیره گزارش می‌دهد که گرچه نوساناتی در حوزه بورس و ارز به وقوع پیوست اما مبنای آن‌ها اقتصادی نبوده و بیشتر از جنس نگرانی‌های ذهنی فعالان اقتصادی و خانوارهاست.
مکانیسم ماشه
تهدید روانی علیه ثبات مالی ایران است
«زین‌العابدین هاشمی» عضو اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری الجزیره تصریح کرده است که مکانیسم ماشه صرفاً یک ابزار حقوقی در توافق هسته‌ای نیست، بلکه در فضای سیاسی و اقتصادی فعلی، به یک «تهدید روانی» علیه ثبات مالی کشور تبدیل شده است.
به گفته وی، همین تهدید روانی، پیش از اجرای رسمی تحریم‌ها، باعث کاهش اعتماد عمومی و حرکت سرمایه‌گذاران به سمت بازارهای فرار مانند رمزارزها شده است.
وی هشدار داده که هرچند بخشی از صادرات نفت و محصولات پتروشیمی ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد، اما اصل ماجرا این است که اقتصاد ایران از سال ۲۰۱۸ عملاً تحت فشار شدید بوده و ساختار تحریم‌ها از سوی آمریکا به‌قدری کامل و فراگیر است که بازگشت تحریم‌های شورای امنیت تأثیر تازه‌ای بر شرکای اقتصادی ایران نخواهد داشت.
هاشمی همچنین تأکید کرده است که شرایط بین‌المللی نسبت به سال‌های قبل تغییر کرده و تحریم‌ها بیش از آن‌که کارکرد اجرائی داشته باشند، به ابزاری برای جنگ روانی تبدیل شده‌اند.
از سوی دیگر «علی محمدی» پژوهشگر اقتصادی نیز در گفت‌وگو با الجزیره به وضوح اشاره کرده است که مهم‌ترین اثر تحریم‌های احتمالی، روانی است، نه اقتصادی.
او معتقد است که فضای رسانه‌ای غرب و تمرکز تبلیغاتی روی بازگشت تحریم‌ها، باعث شده بازارها دچار التهاب زودگذر شوند.
به اعتقاد وی، سوداگران با سوءاستفاده از این فضا، تقاضا را در بازار افزایش داده و قیمت‌ها را به‌صورت مصنوعی بالا می‌برند.
محمدی تأکید کرده که بخش عمده‌ای از تحریم‌هایی که ادعای بازگشت آن‌ها مطرح شده، پیش‌تر توسط آمریکا اعمال شده و عملاً اجرا شده‌اند.
وی همچنین به مخالفت قدرت‌هایی نظیر چین و روسیه با تحریم‌ها اشاره کرده و می‌گوید که این مخالفت‌ها، تأثیر تحریم‌های جدید را بر روابط اقتصادی ایران بسیار محدود می‌سازد.
اهمیت توان دولت در شکستن فضای ترس
الجزیره به نقل از همین کارشناس می‌افزاید: ساختار اقتصادی ایران به دلیل اتکای بالا به نفت، ضعف در ذخایر ارزی و نبود ابزارهای پوشش ریسک، در برابر شوک‌های روانی آسیب‌پذیر است. با این حال، واکنش‌های کنونی بازارها بیشتر بازتابی از همین آسیب‌پذیری روانی هستند و نه نشانه‌ای از تغییر بنیادین در شرایط اقتصادی کشور.
محمدی در جمع‌بندی خود تأکید کرده که شوک روانی ناشی از بازگشت تحریم‌ها ظرف دو هفته آینده فروکش خواهد کرد و نوسانات اخیر، هرچند شدید به‌نظر می‌رسند، اما در محدوده‌ای محدود باقی می‌مانند و بر روند بلندمدت بازار ارز و اقتصاد ایران تأثیر پایدار نخواهند
گذاشت.
در پایان این گزارش، الجزیره می‌نویسد: هرچند اجرای رسمی تحریم‌های بین‌المللی هنوز آغاز نشده، اما بازارهای ایران وارد چرخه‌ای از ناپایداری روانی شده‌اند.
به باور ناظران، چالش اصلی پیش‌روی سیاست‌گذاران، مدیریت انتظارات منفی و بازسازی اعتماد عمومی است، نه مقابله با فشار تحریم‌هایی که پیش از این اجرا شده‌اند.
الجزیره نتیجه می‌گیرد که موفقیت اقتصادی ایران در ماه‌های پیش‌رو، بیش از آن‌که به مقابله با تحریم‌های تکراری وابسته باشد، به توان دولت در شکستن فضای ترس و بی‌اعتمادی شکل‌گرفته در بازارها بستگی دارد.