اشاره
جهان در سال2022 میلادی نیز مثل سال‌های قبل جهان پرتلاطمی بود، در حالی که می‌رفت کرونا در این سال به طور کامل ریشه‌کن شود اما افزایش بسیار نگران‌کننده مبتلایان در شرق آسیا در اواخر سال نشان می‌دهد که بشر در سال 2023 میلادی نیز با این ویروس خطرناک که به راحتی خود را با واکسن‌ها سازگار می‌کند دست به‌گریبان خواهد بود. در آمریکا این کشور همچنان با افزایش خیره‌کننده کشتارهای مسلحانه، تروریسم داخلی و قطب‌بندی شدید سیاسی و اجتماعی و بحران اقتصادی رو به رو بود. در غرب آسیا نیز سال 2022 سال شکست‌های پی‌در‌پی رژیم صهیونیستی از محور مقاومت از درون مرزهای فلسطین اشغالی گرفته تا لبنان و سوریه بود. در چارچوب خود دولت صهیونیستی نیز بحران سیاسی، امنیتی و هویتی این رژیم به شدت تشدید شد به طوری که گزارش‌ها نشان می‌دهد موج مهاجرت از سرزمین‌های اشغالی تشدید شده است.جام جهانی اخیر قطر نیز نشان داد که پروژه صلح اعراب و اسرائیل سرابی بیش نبوده و امت اسلامی یک دل و یک صدا همچنان با قوت و قدرت به آرمان ملت مظلوم فلسطین وفادار است. در اروپا هم جنگ اوکراین رویداد بسیار مهم و بزرگی بود که فوریه 2022 (اسفند 1400) رخ داد و بسیاری از مناسبات و روندهای جهانی را تحت تاثیر خود قرار داد. تشدید تنش بین قدرت‌های بزرگ، تسریع در فروپاشی نظم لیبرال غربی، بروز قحطی جهانی، بروز بحران انرژی، بروز بحران در اقتصاد‌های غربی به‌ویژه اقتصاد اروپا، روندهایی بود که پس از جنگ اوکراین اقتصاد سیاسی بین‌الملل را به شدت از خود متاثر ساخت. در یک ارزیابی کلی شاید بتوان اروپا را بازنده بزرگ جهان در سال 2022 دانست چرا که اروپا در این سال به لحاظ سیاسی و امنیتی بسیار آسیب پذیر و وابسته‌تر به آمریکا شد و به لحاظ اقتصادی نیز تحت تاثیر جنگ اوکراین اقتصاد اروپا وارد بحرانی شد که در طول چند دهه گذشته سابقه نداشته است. در این گزارش خبری تحلیلی نگاهی می‌اندازیم به علل بروز جنگ اوکراین و تاثیرات اقتصادی این جنگ بر اقتصاد کشورهای اروپایی.
سرویس خارجی کیهان

تقصیر غرب بود
بامداد 24 فوریه (پنج شنبه 5 اسفند 1400) به وقت مسکو‌، پوتین فرمان حمله سراسری را به اوکراین صادر کرد. در مورد ریشه‌های این جنگ و دلایل داخلی‌، منطقه‌ای و بین‌المللی آن طی 10ماهی که از آن می‌گذرد تحلیل‌های متفاوتی صورت گرفته است. شاید بتوان سه سطح تحلیل جداگانه برای بحران کنونی اوکراین در نظر گرفت. نخست سطح داخلی بحران است. از منظر داخلی به نظر می‌رسد که اوکراین بعد از فروپاشی شوروی و استقلال تا کنون قادر به ایجاد همبستگی و انسجام ملی نبوده است اگرچه «کیف» روزگاری (در دوران قبل از تزارها) برای سالیان متمادی پایتخت باستانی روسیه بوده است، اما تضادهای قومی و هویتی میان اوکراینی‌تبارها و روس‌تبارها در طول تاریخ مناسبات این دو قومیت را دچار فراز و نشیب کرده است؛ تحولاتی که اکنون در قالب اردوکشی‌های نظامی میان روس‌تبارهای شرق اوکراین و دولت مرکزی اوکراین در جریان است ریشه در همین تضاد‌های هویتی و عدم تشکیل دولت و ملت واقعی در این کشور است. روس تبارها از اوکراینی تبارها بیزارند و تمایلات آشکار روسی دارند در مقابل اوکراینی تبارها نیز گرایش‌های آشکار به غرب دارند و هر گرایشی که در این کشور به قدرت می‌رسد فضای بحران با دخالت طرف‌های حامی منطقه‌ای و بین‌المللی تشدید می‌شود. در سطح منطقه‌ای نیز موقعیت ژئوپلیتیک این کشور در اروپا باید مورد توجه قرار بگیرد. اهمیتی که اوکراین از نظر جایگاه ژئوپلیتیک برای اتحادیه اروپا دارد موجب شده اگر  اوکراین در اتحادیه اروپا و ناتو عضو  شود در بلندمدت این توسعه حوزه نفوذ  اتحادیه اروپا در مرزهای غربی  روسیه  بسیار  حائز اهمیت خواهد بود. سال 1994میلادی، «زبیگنیو برژینسکی» گفته بود: «روسیه بدون اوکراین دیگر امپراطوری به حساب نمی‌آید». به همین دلیل روسیه تحمل عضویت اوکراین در ناتو را در نزدیکی مرزهای خود نداشت. چرا که در دیدگاه روسیه دراین صورت غرب وارد به حوزه قدرت روسیه می‌شد. اوکراین عمق استراتژیک روسیه است و افتادن آن به دست غرب موقعیت ژئوپولیتیک روسیه را به شدت تحت تأثیر قرار می‌داد. روسیه به دنبال کنترل بر شرق اروپا است و کنترل مسکو بر شرق اروپا بدون اوکراین امکان‌پذیر نیست. غربی‌ها نیز برای مهار روسیه در شرق اروپا به اوکراین نیاز دارند.
اوکراین چنان که گفته شد برای غرب نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است اوکراین را باید محل تلاقی منافع قدرت‌های بزرگ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای نظیر روسیه، اتحادیه‌ اروپا و آمریکا نامید. در حقیقت، همان‌گونه که از میان رفتن نفوذ روسیه در این کشور موجب کم‌رنگ شدن هویت اروپایی روسیه می‌شود، عدم گرایش کیف به سمت ساختارهای اقتصادی، سیاسی و امنیتی غربی نیز سبب مسدود شدن نفوذ آمریکا و اتحادیه اروپا در منطقه اروپای شرقی می‌شود.باید گفت اوکراین مهم‌ترین کشور اروپای شرقی در ابعاد ژئوپلیتیک برای اتحادیه اروپاست. اهمیت ژئوپلیتیکی اوکراین، به عنوان دومین کشور بزرگ اروپایی واقع در سواحل شرقی و غربی دریای سیاه، تا بدان‌جاست که زبیگنیو برژینسکی از آن کشور به عنوان «ترن سیاست منطقه‌ای پس از گسترش اتحادیه اروپا» یاد می‌کنددر  سطح بین‌المللی نیز این بحران  را می‌توان در رقابت‌های بین روسیه و آمریکا دید.
اما شاید بتوان انقلاب رنگی ۲۰۱۴ اوکراین را نقطه عطفی در بحران کنونی اوکراین دانست. با به قدرت رسیدن غربگراها در اوکراین تلاش این کشور برای پیوستن به ناتو برای تضمین امنیت خود نیز وارد مرحله تازه‌ای شد شد. مسئله‌ای که به گفته کارشناسان به یکی از دلایل اصلی جنگ کنونی تبدیل شد. نظریه پردازان برجسته رئالیسم در آمریکا مثل «مرشایمر» و «استفان والت» همان زمان هشدار دادند که ادامه تحریک اوکراین برای عضویت در ناتو با واکنش شدید پوتین مواجه خواهد شد. «جان مرشایمر» نظریه پرداز برجسته رئالیسم تهاجمی 8 سال پیش با پیش‌بینی این روزها نوشت: « چرا بحران اوکراین حاصل خطای غرب است. توهمات لیبرالی جهان غرب موجب تحریک پوتین شد. غرب می‌بایست بی‌طرفی اوکراین را حفظ می‌کرد و آن کشور را به عنوان منطقه‌ای حائل بین خود با روسیه به رسمیت می‌شناخت و امکان می‌داد اوکراینی‌ها ضمن انتخاب خود، توان مصالحه و سازش با روسیه را حفظ کنند.اما جهان غرب به آنها القاء می‌کرد که شما سرانجام در ما ادغام خواهید شد و روس‌ها سرانجام شکست خواهند خورد.... ما با این القائات، آنها را به سوی عدم مصالحه با روسیه و اتخاذ سیاست‌های تند راندیم و سرانجام موجب تحریک روسیه شدیم.» مرشایمر رفتار غرب در اوکراین را به آن تشبیه می‌کند که اگر چین در کنار سرمایه‌گذاری در کانادا، به تحریک این کشور به تقابل با آمریکا روی آورد؛ آمریکا چگونه برخورد خواهد کرد؟«استفان والت» نیز در سال 2015 با ادبیات دیگری با هشداری مشابه به نقد سیاست‌های اوباما در اوکراین پرداخت و پیش‌بینی کرد:« تلاش برای ورود اوکراین به مجموعه غرب، به ناچار با واکنش شدید مسکو مواجه خواهد شد. سرنوشت اوکراین برای روسیه بیشتر از آمریکا اهمیت دارد و ولادیمیر پوتین نشان داده است که آمادگی دارد تا آسیب بزرگی به اوکراین وارد کند تا مانع همسویی آن با غرب شود».
جهان در مسیر قحطی
جنگ اوکراین به عنوان یک رویداد روندساز تاثیرات بسیار مهمی بر جهان طی این مدت داشته است. به طور خلاصه کمبود مواد غذایی و به خطر افتادن امنیت انرژی از مهم‌ترین تاثیرات این جنگ بر امنیت جهان و قاره اروپا بوده است. واقعیت این است که ناامنی غذایی پیش از جنگ اوکراین نیز در جهان شروع شده بود با این وجود جنگ کنونی این بحران را تشدید کرد. جنگ اوکراین از عوامل مهم در ایجاد اختلال در زنجیره تامین است که باعث ایجاد نگرانی‌های عمده درخصوص تولید و توزیع اقلام خوراکی شده است به طوری که برخی حتی نام جنگ گندم را به جای جنگ اوکراین به کار می‌برند. به دنبال بروز جنگ اوکراین در فوریه 2022 (اسفند 1400) قیمت جهانی مواد غذایی در مارس ۲۰۲۲ (اسفند1400- فروردین 1401) با سریع‌ترین سرعت ممکن افزایش یافت. بر اساس گزارش سازمان فائو روسیه و اوکراین از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان کلزا (دانه روغنی که از آن، روغن کلزا به دست می‌آید) هستند و با سهم ۵۲ درصدی از صادرات روغن آفتابگردان در بازار جهانی حضور دارند. همین گزارش می‌افزاید اوکراین و روسیه ۱۹ درصد از عرضه جهانی جو، ۱۴ درصد گندم و چهار درصد ذرت را تامین می‌کنند. به این ترتیب بر اساس این داده‌ها، تامین یک سوم صادرات جهانی غلات بر عهده این دو کشور است.«کو دونگیو» مدیرکل فائو تاکید کرده است که این مسئله می‌تواند حدود ۵۰ کشور را تحت تاثیر قرار دهد که عرضه گندم آنها حدود ۳۰ درصد به روسیه و اوکراین بستگی دارد.   به گفته وی بسیاری از این کشورها، کشورهای کمتر توسعه یافته یا کم درآمد با کمبود مواد غذایی در شمال آفریقا، آسیا و خاورمیانه هستند.مدیرکل فائو همچنین گفت: «بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیای مرکزی نیز برای تامین ۵۰ درصد عرضه کود به روسیه وابسته هستند».در گزارش فائوآمده است: «شدت و مدت درگیری اوکراین نامشخص است. اختلالات احتمالی در فعالیت‌های کشاورزی از سوی این دو صادرکننده عمده کالا می‌تواند در شرایطی که قیمت‌های بین‌المللی مواد غذایی و نهاده‌ها بالا و پر نوسان است، ناامنی غذایی جهانی را به طور جدی افزایش دهد.» بر اساس گزارش دیگری روسیه همراه با اوکراین ۲۹ درصد از صادرات جهانی گندم، ۸۰ درصد از صادرات روغن آفتاب گردان و ۱۹ درصد از صادرات ذرت جهان را به خود اختصاص داده، از طرف دیگر آمارهای صادراتی محصولات غذایی این کشور نشان می‌دهد غرب آسیا و آفریقا مقصد ۷۰ درصد از صادرات گندم روسیه بوده است. کارشناسان معتقدند تنش بین این دو کشور قیمت مواد غذایی را به بالاترین حد خود خواهد رساند از آنجایی که غلات بخش عمده‌ای از رژیم غذایی فقیرترین افراد جهان را تامین می‌کند، قیمت‌های بالاتر فشار قابل توجهی را بر کشورهای فقیری مانند بنگلادش، سودان و پاکستان وارد می‌کند که در سال ۲۰۲۰ تقریباً نیمی یا بیشتر از گندم خود را از روسیه یا اوکراین دریافت می‌کردند و این گرانی بی‌رویه می‌تواند بر شیوع قحطی در این کشورها دامن بزند.
سازمان ملل متحد با شروع جنگ اوکراین درگزارشی اعلام کرد با طوفانی کامل رو‌به‌رو هستیم که اقتصاد بسیاری از کشورها را تهدید می‌کند.بر اساس این گزارش، یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر در جهان که یک سوم آنها زیر خط فقر به سر می‌برند، به شدت در معرض کمبود و قطع مواد غذایی، انرژی و سیستم‌های مالی هستند که منجر به افزایش فقر و گرسنگی بیشتر می‌شود.پایگاه اینترنتی «ای یو آبزرور» نیز نوشت جهان با بزرگ‌ترین بحران غذایی در تاریخ رو به رو است. در گزارش «هیئت بین‌المللی کارشناسان درباره غذای پایدار» که این پایگاه خبری آن را منتشر کرده آمده است جنگ در اوکراین به «طوفان کامل» برای یک بحران غذایی جدید و جدی دامن می‌زند، بحرانی که می‌شد از آن اجتناب کرد.
اروپا بازنده بزرگ جنگ اوکراین
همزمان با افزایش نگرانی‌ها درباره بروز قحطی جهانی، گزارش‌های منتشر شده طی 10 ماه گذشته نشان می‌دهد که اقتصاد جهان به شدت متاثر از جنگ اوکراین بوده است. اما در این میان کشورهای اروپایی به دلیل وابستگی شدید در حوزه انرژی به روسیه بیشتر از سایر کشورها از جنگ اوکراین متضرر شده‌اند. تحریم‌های گسترده‌ای که اروپا در کنار آمریکا در حوزه نفت و گاز روسیه طی این مدت اعمال کرد نه تنها به توقف ماشین جنگی روسیه منجر نشد بلکه با افزایش قیمت حامل‌های انرژی موجب شد که کشورهای اروپایی خود بیشتر از روسیه از این تحریم‌ها صدمه ببینند. کاهش رشد اقتصادی، افزایش شدید تورم به طوری که در طی 40 سال گذشته بی‌سابقه بوده است‌، بحران انرژی، افزایش چند برابری قبوض برق و گاز، ورشکستگی ده‌ها هزار شرکت‌، بروز اعتصاب‌ها و تظاهرات گسترده تنها بخشی از نتایج اقتصادی جنگ اوکراین بر‌ای اروپا بوده است. سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD)، در تازه‌‌ترین گزارش چشم‌انداز اقتصادی ۲۰۲۲ خود اعلام کرد جهان درحالی باید از رکود در سال آینده جلوگیری کند که بدترین بحران انرژی از دهه ۱۹۷۰ باعث کاهش شدید در رشد خواهد شد و اروپا بیشترین ضربه را خواهد خورد. اقتصاددانان این نهاد از بانک‌های مرکزی خواسته‌اند نرخ بهره را افزایش دهند.براساس پیش‌‌بینی‌‌های این گزارش، رشد اقتصادی جهان از 1/ 3 درصد در سال جاری به 2/ 2درصد در سال آینده کاهش خواهد یافت، و پس از آن در 2024 به 7/ 2درصد افزایش می‌‌رسد. «آلوارو سانتوس پریرا»، اقتصاددان ارشد سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، در ابتدای این گزارش در یادداشتی اشاره می‌کند« پیش‌بینی اصلی آنها از سال آینده رکود جهانی نیست، بلکه کاهش قابل‌توجه رشد اقتصاد جهانی در 2023 و تداوم تورم بالا، هرچند با روند کاهشی، در بسیاری از کشورهاست.» طبق بررسی‌های این مطالعه، رکود جهانی به طور نابرابر به اقتصادهای جهان ضربه می‌زند، اما اروپا بیشترین هزینه را متحمل خواهد شد، چراکه جنگ روسیه در اوکراین در‌عین‌حال که به فعالیت‌های تجاری ضربه می‌زند، قیمت انرژی را نیز افزایش می‌دهد.براساس آنچه در این گزارش آمده است، اقتصاد منطقه یورو از رشد 3/ 3درصدی در سال جاری به نیم درصد رشد در 2023 کاهش خواهد یافت و پس از بهبودی، در 2024 به رقم 4/ 1درصدی خواهد رسید.»
شاید بتوان مهم‌ترین تاثیر جنگ اوکراین را بروز بحران انرژی در جهان و به خصوص اروپا دانست. طی ماه‌های اخیر و به دنبال تحریم گسترده نفت و گاز روسیه از سوی غرب کمبود انرژی به افزایش چند صد درصدی قبوض برق و گاز در اروپا منجر شد که این وضعیت تا‌کنون ادامه دارد و به گفته کارشناسان طی ماه‌های آینده بدتر نیز خواهد شد. در خود اوکراین بحران انرژی و کمبود برق بسیار گسترده‌تر است. طی هفته‌های اخیر با حملات گسترده روسیه به زیرساخت‌های انرژی اوکراین تقریباً بسیاری از شهرهای مهم این کشور و از جمله کیف در خاموشی فرو رفته است. به گفته زلنسکی 40 درصد از زیرساخت‌های انرژی اوکراین در این حملات از بین رفته است. مقامات دولتی حتی از تخلیه پایتخت نیز سخن به میان آورده‌اند.دولت اوکراین در راهکار دیگری برای مدیریت انرژی در زمستان سخت این کشور همچنین از شهروندان اوکراینی خواسته برای سه الی چهار ماه کشور را ترک کنند. رئیس‌شرکت «دتک» یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های انرژی در اوکراین در همین زمینه گفت: «اوکراینی‌ها باید آماده ترک کشور برای یک دوره ۳ الی ۴ ماهه پیش از زمستان باشند.»رئیس‌این شرکت مدعی شد که« این اقدام سبب خواهد شد تا مصرف انرژی در فصل زمستان و در اوج زمان مصرف، کاهش یابد.»
کمتر غذا می‌خوریم
نتایج یک پژوهش از برخی کشورهای اروپایی نشان می‌دهد بیش از نیمی از پاسخ دهندگان اوضاع مالی خود را در خطر دیده و ۸۰ درصد نیز مجبور به اتخاذ تصمیم‌های تلخی مثل کمتر غذا خوردن شده‌اند. تارنمای روزنامه «گاردین» دراین رابطه به نقل از نتایج پژوهش موسسه نظرسنجی «ایپسوس» که به سفارش سازمان مردم نهاد فرانسوی «سِکوغ پوپیولِغ » انجام شده، نوشته که از هر چهار اروپایی یک نفر وضعیت مالی خود را «متزلزل» دانسته و بیش از نیمی از اروپایی‌ها نیز پیش‌بینی می‌کنند که اوضاع مالی شان در ماه‌های آتی بدتر شود.
به نوشته این روزنامه انگلیسی، یافته‌های این نظرسنجی که از میان ۶ هزار داوطلب ۶ کشور فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، لهستان و انگلیس انجام شده، نشان می‌دهد که در نتیجه جنگ اوکراین، افزایش هزینه‌های انرژی و تورم افسارگسیخته هزینه‌های زندگی و اجاره‌بها افزایش یافته و بیش از نیمی از پاسخ دهندگان (۵۴ درصد) اعلام کرده‌اند که ظرف سه سال اخیر قدرت خریدشان کم شده است.
اعتصاب گسترده در انگلیس
وضعیت انگلیس در بحران کنونی از بقیه کشورهای اروپایی بسیار وخیم‌تر است طی روزهای منتهی به پایان سال میلادی 2022 ده‌ها هزار نفر در این کشور در بخش‌های مختلف از راه آهن گرفته تا بیمارستان‌ها و رانندگان آمبولانس اعتصاب کرده‌اند به طوری که دولت ریشی سوناک مجبور شده است برای مدیریت اعتصاب‌ها ارتش و نیروهای پلیس را به خدمت بگیرد.«اسکای نیوز» در گزارشی از اوضاع اسفناک مردم این کشور نوشته هزاران انگلیسی از رفتن به سر کار خجالت می‌کشند زیرا نمی‌توانند «صابون» و
«دئودورانت» بخرند. آنها محصولات مراقبت شخصی را نمی‌خرند زیرا برای پرداخت سایر صورت حساب‌ها مشکل دارند. هفته‌نامه «اشپیگل» نیز گزارش داده که بر اساس آمارهای رسمی منتشرشده تعداد افرادی که در خیابان‌ها زندگی می‌کنند در لندن، 24 درصد افزایش یافته است. در این شرایط «صادق‌خان»، شهردار لندن از دولت خواسته افزایش اجاره خانه‌ها را مسدود و حکم تخلیه برای مستأجران را ممنوع کند. به‌تازگی صندوق بین‌المللی پول نیز در گزارشی اعلام کرده که تأثیر بحران انرژی بر خانوارهای انگلیسی سخت‌تر از مردم سایر کشورهای غرب اروپا بوده است.  براساس آمار جدید «بنیاد غیردولتی غذا در انگلیس»، میزان گرسنگی از آغاز سال‌جاری میلادی در این کشور بیش از 2 برابر شده و میلیون‌ها نفر مجبور به حذف برخی وعده‌های غذایی خود شده‌اند.
روزنامه گاردین نیز در همین رابطه گزارش داده که داده‌های جدید نشان می‌دهد که میلیون‌ها نفر در انگلیس در ماه‌های اخیر مجبور به حذف برخی وعده‌های غذایی خود شده‌اند. با افزایش هزینه زندگی در انگلیس، نزدیک به یک پنجم خانواده‌های کم‌درآمد در ماه سپتامبر (شهریور) با ناامنی غذا رو‌به‌رو شده‌‎اند و این به معنای گرسنگی و فقر بیشتر است. براساس آمارهای ارائه شده از سوی «بنیاد غذا »، سطح گرسنگی در انگلیس از ماه ژانویه (دی ماه) بیش از دو برابر شده است و این در حالی است که نزدیک به ۱۰ میلیون بزرگسال و ۴ میلیون کودک قادر به خوردن وعده‌های غذایی به صورت منظم نبوده‌اند. نکته قابل توجه دیگر آن‌که در این میان گزارش‌ها از کودکانی که در مدارس غذای همکلاسی‌های خود را سرقت می‌کنند افزایش یافته و برخی دیگر از کودکان هم مجبور به حذف وعده‌های غذایی خود شده‌اند.براساس داده‌های ارائه شده از سوی «بنیاد غذای» انگلیس، از ماه ژانویه (دی ماه) با افزایش صورتحساب مواد غذایی و قیمت انرژی همزمان با حذف بسته‌های معیشتی کووید-۱۹، گرسنگی تشدید شده است. برآوردها نشان می‌دهد بیش از دو سوم خانواده‌هایی که با ناامنی غذایی روبه‌رو هستند از کاهش وعده‌های غذایی خود گفته‌اند و حتی اذعان داشته‌اند که یخچال‌ها را برای کاهش هزینه‌های انرژی خاموش کرده‌اند.
روزنامه دیلی اکسپرس انگلیس نیز در گزارش دیگری از توصیه به مردم این کشور برای خوردن غذای کپک زده کرده و نوشته است: «آیا شما هم جزو آن دسته از خطاکاران تولید زباله‌های غذایی هستید؟ آیا شما هم در سوپرمارکت‌ها به دنبال خوش قیافه‌ترین میوه می‌گردید؟ آلیس بیر، یک کارشناس غذایی فاش کرده همه غذاهای کپک‌زده بد نیستند و برخی محصولات فاسد و غیرقابل استفاده هم وجود دارند که خوردن آنها بی‌خطر است! «بیزنس ویست» اوایل امسال در گزارشی فاش کرد که انگلیس سالانه حدود ۹.۵ میلیون تن زباله موادغذایی تولید می‌کند و این در شرایطی است که ۸.۴ میلیون تن در فقر غذایی به سر می‌برند. در گزارش اکسپرس آمده است: «علت اینکه بسیاری از موادغذایی دور ریخته می‌شوند، این است که بهترین زمان مصرف آن گذشته و گاهی اوقات کپک هم به وضوح روی آنها دیده می‌شود. اما مواردی وجود دارد که شما می‌توانید آن محصول را با جدا کردن کپک مصرف کنید.»
یافته‌های یکی از بزرگ‌ترین موسسات خیریه انگلیس موسوم به «تراسل تراست» هم نشان می‌دهد بالغ بر ۳۲۰ هزار مراجعه‌کننده جدید به صف استفاده‌کنندگان بانک‌های غذا در این کشور ملحق شده‌اند که میزان قابل توجهی از آنها از خانواده‌های شاغلند. بر اساس این گزارش بیش از ۱.۳ میلیون بسته اضطراری تنها در مدت شش ماه بین افراد نیازمند توزیع شده که یک رکورد به شمار می‌رود. به گزارش ایرنا «تراسل تراست» با بیان اینکه «مراجعه خانواده‌های شاغل به بانک‌های غذا یک هشدار جدی نسبت به وضعیت فقر در کشور است» اعلام کرده که برای نخستین بار سطح مراجعه از کمک‌های ارائه شده فراتر رفته است.  این موسسه خیریه از دولت خواسته تا در لایحه بودجه از بانک‌های غذا و خیریه‌ها حمایت بیشتری به عمل آورد. این درحالی است که دولت انگلیس با کسری ۵۰ میلیارد پوندی مواجه است و برای تامین آن به افزایش مالیات‌ و کاهش کمک ‌هزینه‌های معیشتی متوسل شده است. «جوزی بارلو» مدیر بانک غذا در منطقه برادفورد هم گفته: «بسیاری از مردم با قبوض بالای انرژی و قیمت بالای مواد غذایی دست و پنجه نرم می‌کنند. یکی اخیراً به ما مراجعه کرد و گفت که شیر هم حالا دیگر یک کالای لوکس به شمار می‌رود.»
مهاجرت به مناطق گرمسیری
بحران انرژی و افزایش 500 درصدی قبوض برق و گاز در کشورهای اروپایی مردم این کشورها را به اتخاذ راه کارهای عجیب و غریبی سوق داده است؛ استفاده از چوب تا کم خوردن و کم حمام کردن راه کارهایی است که این روزها مردم اروپا به آن متوسل شده‌اند تا شاید بتوانند بحران را سپری کنند. در همین راستا «وینفرید کرچمن»، نخست‌وزیر ایالت« بادن-وورتمبرگ» آلمان که عضو «حزب سبز» این کشور است در مصاحبه‌ای از شهروندان آلمان خواسته در بحران انرژی آینده این کشور و به منظور صرفه‌جویی در مصرف انرژی به جای آنکه مرتب دوش بگیرند خودشان را با حوله تمیز کنند.او در مصاحبه‌ای با نشریه آلمانی «زودوست-پرس» گفت: «حتی تمیز کردن خود با حوله هم یک ابتکار موثر است» «یورونیوز» هم گزارشی منتشر کرده که نشان می‌دهد مردم اروپا سفر به مناطق گرمسیری این قاره را نیز به راهکارهای قبلی اضافه کرده‌اند. به گزارش «یورو نیوز»، شهروندان بسیاری از کشورهای اروپایی در فصل زمستان برای فرار از پرداخت قبوض سرسام آور انرژی ترجیح می‌دهند به کشورهای گرمسیر این قاره مثل اسپانیا سفر کنند. بر اساس این گزارش بسیاری از گردشگرهای اروپایی ترجیح می‌دهند هزینه‌های سفر به کشور اسپانیا و اقامت در این کشور را پرداخت کنند تا اینکه قبوض بالای برق و گاز را در کشورهای خود تقبل کنند.
بحران نان در آلمان و فرانسه
در آلمان جدای از این که ده‌ها هزار شرکت و فروشگاه به دلیل بحران انرژی و ناتوانی در پرداخت قبوض خود مجبور به تعطیلی شده‌اند؛ گزارش‌ها نشان می‌دهد که «نانوایی‌های این کشور هم به دلیل   افزایش شدید قیمت انرژی با بحران مواجه شده و هزاران نانوایی در معرض تعطیلی قرار گرفته است. »
«بیزینس اینسایدر» در این باره گزارش داده است:
«هزینه بالای برق در آلمان ناشی از بحران انرژی، باعث شد تا فروشگاه‌ها و مغازه‌های عرضه نان در آلمان با چراغ‌های خاموش به مشتریان نان بفروشند.»به گزارش ایرنا این رسانه آمریکایی نوشت:« در اعتراض به افزایش هزینه انرژی به‌خصوص برق، حدود ۸۰۰ نانوایی در شمال آلمان اقدام به فروش و عرضه نان به مشتریان با چراغ‌های خاموش کردند و مشتریان ناگزیر، نان و ساندویچ‌های خود را در محیطی تاریک صرف کردند».«بیزینس اینسایدر» می‌افزاید: «نانوایی‌ها  در آلمان که از اجاق‌های برقی برای پخت نان استفاده می‌کنند به شدت تحت فشار هزینه‌های بالای انرژی قرار گرفته‌اند »در فرانسه نیز گزارش‌ها از تعطیلی نانوایی‌ها به دلیل بحران انرژی حکایت دارد. بر اساس گزارش‌ها بسیاری از قنادی‌ها و نانوایی‌های فرانسوی به دلیل کمبود و گرانی گاز شروع به تعطیلی کردند.روی تابلو این مغازه‌ها نوشته شده است: «گاز نداریم، نان نداریم.».
«کمتر بخورید، کمتر بپوشید»
نظرسنجی جدیدی که تارنمای اینترنتی اتریشی «دورچ بلیکر» منتشر کرده نشان می‌دهد دو سوم شهروندان اتریش- که بیش از نتایج نظرسنجی انجام شده در این زمینه در ماه‌آوریل(فروردین) است- بشدت نگران وضعیت مالی خود هستند.در نظرسنجی‌آوریل(فروردین) گذشته از هر ۱۰ خانوار اتریشی ۸ خانوار گفته بودند که اثرات افزایش قیمت‌ها را احساس کرده‌اند اما اکنون بیش از ۹۰ درصد اتریشی‌ها این نظر را دارند. بر اساس این نظرسنجی اکنون یک ششم خانوارهای اتریشی باید برای پوشش دادن هزینه‌های ثابت زندگی خود وام بگیرند و از هر ۹ خانوار یک خانوار در حال حاضر نمی‌تواند هزینه‌های ثابت خود را پوشش دهد. تارنمای خبرگزاری اسپوتنیک روسیه نیز آن را اعلام کرده ۹۶ درصد از پاسخ دهندگان به سؤالات این نظرسنجی بیان کرده‌اند که انتظار دارند هزینه‌های ثابت آنها همچنان افزایش داشته باشد و 93 درصد از آنها قصد دارند هزینه‌های خود را محدود کنند. تاکنون ۷۷ درصد از شرکت کنندگان در این نظرسنجی گفته‌اند فعلا هزینه‌های خوراکی و نوشیدنی خود را کاهش داده‌اند و ۶۹ درصد گفته‌اند که پوشاک کمتری خریداری می‌کنند و ۶۳ درصد در هزینه‌های سفر خود صرفه‌جویی کرده‌اند.
هیزم در اروپا کمیاب شد
 بحران انرژی، افزایش شدید قیمت برق و گاز و ترس و وحشت از زمستان سرد و تاریک در اروپا موجب شده مردم به خرید و انبار کردن چوب در برخی کشورهای اروپایی روی بیاورند اما گزارش‌ها حاکی است همین منبع انرژی نیز گران و کمیاب شده است. بر اساس گزارش رسانه‌های اروپایی از ماه می‌(اردیبهشت) سال جاری مجارستان، بلغارستان و رومانی جزو نخستین کشورهایی بودند که تورم را به ویژه در بخش انرژی احساس کردند؛ کشورهایی که بسیاری از خانواده‌های کم درآمد آن برای گرم شدن به استفاده از هیزم متکی هستند.  در بلغارستان حدود نیمی از خانواده‌ها در زمستان از هیزم استفاده می‌کنند، زیرا ارزان‌ترین و در دسترس‌ترین سوخت است. ولی قیمت آن در مقایسه با سال گذشته میلادی از ۴۰ تا ۵۰ یورو به حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ یورو افزایش یافته است. داده‌های آمار مجارستان نیز نشان می‌دهد که قیمت‌ هیزم بیش از ۵۰ درصد از آنچه که قبل از این پیش‌بینی شده بود، بیشتر افزایش داشته است. در ماه اوت (مرداد) برخی سازمان‌های مدنی مجارستان هشدار داده بودند که اگر دولت بیشتر برای یارانه هیزم هزینه نکند و اقدامات مشخصی انجام ندهد، احتمال وقوع شرایط «فاجعه بار» زیاد خواهد بود. در لهستان و اسلواکی نیز بهای هیزم نسبت به سال گذشته میلادی دو برابر شده ضمن آنکه تقاضا برای هیزم نیز به شدت افزایش یافته است. شبکه خبری «یورواکتیو» نیز در گزارشی در همین زمینه نوشته: «با افزایش سرسام آور بهای برق و گاز، بسیاری از خانواده‌ها در اروپا در زمستان امسال به هیزم به عنوان منبع گرمایشی جایگزین روی آورده‌اند. اما افزایش تقاضا و کاهش عرضه گاز به کمبود هیزم منجر شده و جوامع اروپایی را به ویژه در مناطق فقیرتر با مشکلات بسیاری رو‌به‌رو کرده است. یکی از سخنگویان «موسسه اروپایی بیوانرژی» در  این خصوص به یورواکتیو گفته: «زمانی که صحبت از استفاده از هیزم برای انرژی می‌شود، اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا با کمبود مواجه هستند، ضمن آنکه قیمت گلوله‌های سوختی در کشورهایی مانند آلمان و بلژیک نیز حدود ۲.۵ برابر شده است.»