پرسش:

اینکه برخی درباره پیشرفت اسلام در عصر پیامبر(ص) معتقدند اسلام با زور شمشیر گسترش یافت و ثروت خدیجه(س) و شمشیر علی(ع) را به عنوان دو نماد قدرت پیشرفت اسلام توصیف می‌کنند تا چه حدی با واقعیت‌های سیره پیامبر(ص) و آموزه‌های وحیانی اسلام منطبق است؟

پاسخ:

لزوم پرهیز از خشونت در تبلیغ دین

براساس آموزه‌های وحیانی اسلام، دعوت مخاطبان به اسلام نباید توأم با زور و جبر و خشونت باشد. به عبارت دیگر، دعوت و تبلیغ دین نمی‌تواند توأم با اکراه و اجبار باشد. شبهه‌ای که عده‌ای مطرح می‌کنند این است که اساس و دعوت اسلام بر زور و اجبار استوار است؟! یعنی ایمان به خدا و اسلام اساسش بر اجبار و زور است؟! این شبهه‌ای است که دنیای مسیحیت و کشیش‌های مسیحی روی آن فوق‌العاده تبلیغ کرده‌اند، و اسم اسلام را گذاشته‌اند «دین شمشیر» یعنی دینی که منحصرا از ابزار قدرت زور و شمشیر در پیشبرد اهداف تبلیغی خود استفاده می‌کند؟! شکی نیست که اسلام دین شمشیر هم هست و این کمالی است در اسلام نه نقصی در اسلام. 

ولی آنها که می‌گویند: اسلام دین شمشیر است، می‌خواهند این‌گونه وانمود کنند که ابزاری که اسلام در دعوت خویش به کار می‌برد فقط شمشیر است. 

در حالی که آموزه‌های وحیانی قرآن خلاف این سخن را می‌فرماید: «ادع الی سبیل ربک بالحکمهًْ و الموعظهًْ الحسنهًْ و جادلهم بالتی هی احسن» ای پیامبر! مردم را همیشه با دلیل قانع‌کننده و نصیحت دلسوزانه، ‌به راه خدا دعوت کن. همچنین، با بهترین روش با آنها به بحث و مناظره بپرداز.(نحل-125) آری سخن کشیش‌ها و مستشرقان مسیحی این است که دستور پیامبر(ص) درواقع این بوده: 

«ادع بالسیف» یعنی مردم را با شمشیر به راه خدا دعوت کن! حتی در بعضی از کتاب‌هایشان به پیامبر اکرم(ص) اهانت می‌کنند، کاریکاتور مردی را می‌کشند که در یک دستش قرآن است، و در دست دیگرش شمشیر، و بالای سر افراد ایستاده که یا باید به این قرآن ایمان بیاوری و یا گردنت را می‌زنم!

کارکرد ثروت خدیجه(س) و شمشیر علی(ع)

گاهی خود ما مسلمانان حرف‌هایی می‌زنیم که نه با تاریخ منطبق است و نه با قرآن، بلکه با حرف‌های دشمنان بیشتر انطباق دارد! یعنی حرفی را که یک جنبه‌اش درست است، به‌گونه‌ای تعبیر می‌کنیم که اسلحه به دست دشمن می‌دهیم. مثل اینکه برخی می‌گویند: اسلام با دو چیز پیش رفت،‌با مال خدیجه(س) و  شمشیر علی(ع). 

یعنی به عبارت دیگر با زر و زور! اگر دینی با زر و زور پیش برود آن دیگر چه دینی می‌تواند باشد؟! آیا قرآن در یک جا داردکه دین اسلام با زر و زور پیش رفت؟ آیا علی(ع) و ائمه معصومین(ع) یک جا گفته‌اند که دین اسلام با زر و زور پیش رفت؟ شکی نیست که مال و ثروت خدیجه به اسلام خدمت کرد.  اما آیا آن مال را به کسی دادند و گفتند بیا مسلمان شو؟! آیا یک جا در تاریخ انسان چنین چیزی را پیدا می‌کند؟! یا نه در شرایط عسر و حرج مسلمانان و پیامبر(ص) جناب خدیجه مال و ثروت خویش را در اختیار پیامبر(ص) گذاشت،‌که اگر مال خدیجه نبود شاید فقر و تنگدستی مسلمانان را از پا در می‌آورد. مال خدیجه خدمت کرد اما نه خدمت رشوه دادن که کسی را با پول مسلمان کرده باشد. 

بلکه خدمت به این معنا که مسلمانان گرسنه را نجات داد و مسلمانان با پول خدیجه توانستند سد رمقی کنند. 

اما شمشیر علی(ع) هم بدون شک به اسلام خدمت کرد، و اگر شمشیر علی نبود، سرنوشت اسلام، سرنوشت دیگری بود.

 اما نه اینکه شمشیر علی(ع) رفت بالای سر کسی ایستاد و گفت: یا باید مسلمان بشوی یا گردنت را می‌زنم، بلکه در شرایطی که دشمن آمده بود ریشه اسلام را بکند، علی(ع) بود که در مقابل دشمن ایستاد. کافی است ما جنگهای بدر یا احد و خندق را در نظر بگیریم که شمشیر علی(ع) در دفاع از اسلام و در همه این جنگها به کار رفته است. پس وقتی می‌گوییم، اگر شمشیر علی(ع) نبود اسلامی نبود، معنایش این نیست که شمشیر علی(ع) آمد و به زور مردم را مسلمان کرد، ‌بلکه معنایش این است که اگر شمشیر علی(ع) در دفاع از اسلام نبود، دشمن ریشه اسلام را کنده بود. 

همچنان‌که اگر مال خدیجه نبود، فقر مسلمانان را از پای درآورده بود! بنابراین پیشرفت اسلام به مبانی قوی اعتقادی، اخلاقی و جامعیت آن بر مبنای عقلانیت برمی‌گردد که مورد استقبال و پذیرش مخاطبان قرار می‌گرفت.