اخبار ویژه
پوست موزی که قرار بود تورم را سه‌رقمی کند و دولت نگذاشت
روزنامه زنجیره‌ای اعتماد می‌گوید: نشست رسانه‌ای آقای رئيسی دستاوردی نداشت.
این روزنامه نوشت: نشست رسانه‌ای آقای رئیسی به یک معنا دستاورد مثبتی نداشـت. بخشی از سخنان ایشان درباره رویکردهای دولت بود. این رویکردها تکراری و انتزاعی است. مثلا اینکه رویکرد عدالت در دولت حاکم است، یعنی چه؟ خوب همه ایـن را خواهند گفت. به علاوه هر رویـکـردی حتی اگر خوب هم باشـد، به این معنا نیست که لزوما درست عمل شده است. این نشست باید متمرکز بر دستاوردهای دولت و تحقق وعده‌ها می‌شد. به علاوه تکرار مکرر اینکه کاستی‌ها ناشی از دولت قبل اسـت، موجب این می‌شود که گمان کنیم این دولت نمی‌دانسته که چه چیزی را تحویل گرفته. به‌طور قطع در همه دولت‌ها کاستی‌هایی وجود داشته اسـت، دولت‌های بعدی می‌آیند و وعده می‌دهند که آن کاستی‌ها را رفع کنند، نه اینکه شکست خود در تحقق وعده‌هـا را به عهده همان کاستی‌های دولت پیش بیندازند. هرچه بیشتر ذکر مصیبت دولت پیش خوانده شود، نشان می‌دهد که امیدی به تحقق وعده‌های داده شده نباید داشت.
اعتماد می‌افزاید: مهم‌ترین بخش صحبت‌های آقای رئیسی که به موضوع این نشست ربط واقعی داشت، ارائه جزئیاتی از عملکردهای دولت بود. بخشی از آنها ادعاهای بدون دلیل بود. اینکه فلان مقدار میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب شده است، فقط یک ادعا است، لازم است که جزئیات این ادعاها طرح شـود. یا اینکه بدون استقراض از بانک‌ها و بدون خلق پول کسری بودجه را تامین کردیم، معلوم نیست از کجا تامین شده؟ به علاوه اگر از طریق استقراض و خلق پول نیست، پس این تورم‌های بسیار بالا از کجا آمده است؟
عباس عبدی نویسنده اعتماد همچنین آمارهای اعلامی از سوی رئیس‌جمهور مبنی برکاهش تورم نسبت به تورم 60 درصدی در دولت سابق را هم مورد تشکیک قرار داده است.
درباره این تحلیل گفتنی است: اولا؛ نفس اینکه رئیس دولت مانند سلف خود، از فرصت‌های رسانه‌ای برای ملتهب کردن فضای سیاسی و رسانه‌ای جامعه و ایجاد دوقطبی‌های دروغین بین مردم استفاده نمی‌کند، یک ارزش است.
ثانیا؛ دولتمردان مدعی تدبیر و امید (برجام و دیگر هیچ)، تا آخرین روزهای مدیریت 8 ساله خود ادعا می‌کردند ناکامی‌هایشان یا تقصیر دولت قبل است، یا تقصیر مجلس جدید و اینکه عمروزید نگذاشتند کار کنیم، اختیارات کافی نداشتیم و... جالب اینکه همین روزنامه اعتماد، پیشاپیش دولتمردان مذکور، در همین بهانه‌تراشی و فرافکنی مسئولیت فعال بود. بنابراین از نویسنده اعتماد باید پرسید چگونه دولتمردانی مجازند حتی در سال هشتم مدیریت، مشکلات و ناکامی‌ها را به دولت 8 سال قبل نسبت بدهند، اما رئیس یک دولت در اولین سالگرد تشکیل دولت، حق ندارد بگوید که مدیریتش را از کدام نقطه و با وجود کدام گرفتاری‌های دست‌وپاگیر شروع کرده است؟!
اگر فائق آمدن دولت تازه‌پا بر قتل‌عام روزانه 709 نفر در اثر کرونا و کمبود واکسن، مهار 480 هزار میلیارد تومان کسری بودجه، بازپرداخت 52 هزار میلیارد تومان سود اوراق فروخته شده در دولت قبل، کاهش سرعت نقدینگی 8 برابر شده
و تورم‌ساز، کاهش شتاب تورم، تعیین تکلیف سیاست غلط طرح 60 میلیارد دلار
ذخایر کمیاب ارزی و توقف آن، افزایش فروش نفت و صادرات غیرنفتی و بازگرداندن درآمدهای تجاری به کشور، احیای ذخایر کالاهای اساسی که به خط قرمز رسیده بود و مسائلی از این دست، دستاورد نیست. نباید رئیس‌جمهور به آنها یا موارد مشابه اشاره کند، پس دستاورد چیست و از چه چیزی باید سخن گفت؟! «ما نمی‌توانیم»، «اختیارات نداریم»، «تقصیر دولت قبل است»، «نگذاشتند کار کنیم»، «نگذاشتند دوباره توافق کنیم» و...؟!
اشاره به یک ماجرای تلخ در این میان ضرورت دارد و آن اینکه روزنامه اعتماد، با وجود حمایت از تصمیم غلط واگذاری دلار به قیمت 4200 تومان در سال 1397، سال گذشته با روی کار آمدن دولت رئیسی تیتر زد
«دلار 4200 تومانی، استخوان در گلوی دولت»، پس از آن هم آقای عبدی در توئیتر نوشت «دو پوست موز زیر پای دولت است. اول ادامه دلار 4200 تومانی. دوم حذف دلار 4200 تومانی. انتخاب کنید که کدام گام را برخواهید داشت».
معنای دیگر این مواضع، مین‌گذاری شدن اقتصاد پیش روی حوادث جدید از سوی غربگرایان فاقد کفایت و تدبیر بود.
و به یک معنای دیگر، دولت جدید در حالی که بودجه ارزی کل سال 1400 توسط دولت سابق پیش‌خور شده بود، الّا و لابد باید پا روی پوست موز گذاشت و زمین می‌خورد. وقاحت این طیف وقتی بیشتر معلوم می‌شود که توجه کنیم همین چند هفته قبل، روزنامه اعتماد از سوی 61 کارشناس (اغلب حامی روحانی در انتخابات 1396)، تورم 3رقمی(بالای 100 درصد) را تیتر اول خود کرد. اما حالا که آمارها از تخلیه تورم ناشی از حذف ارز 4200 تومانی و کاهش روند رشد تورم نسبت به ماه‌های پایانی دولت روحانی حکایت می‌کند، همان جریان تحریف‌گر می‌گوید چرا دولت رئيسی در یک سال نتوانست تورم انباشه به حد انفجار رسیده در طول 8 سال دولت سابق را مهار کند؟!
درواقع معنای دیگر مواضع اخیر روزنامه اعتماد این است که پوست موز تعبیه شده توسط دولت متبوع آنها (ادامه یا حذف ارز 4200 تومانی) باید تورم را به بالای 100 درصد می‌رساند اما حالا که از 60 درصد به حدود 40 درصد کاهش داده، جیغ مین‌گذاران را بلند کرده؛ ولو با این شکل و شمایل که دولت، دستاوردی نداشته است!
خبرآنلاین: آمریکا اراده‌ای برای توافق ندارد
خبرگزاری وابسته به دولت قبل که از حامیان دوآتشه برجام به‌شمار می‌رود، اذعان کرد آمریکا دنبال بازی مار و پله در برجام و عدم لغو تحریم‌ها در صورت توافق است.
خبرآنلاین در یادداشتی خاطر نشان کرد: مذاکرات پرافت‌وخیز برجامی به بازی «مارپله» شبیه شده است. در بزنگاهی که طرف‌ها به نقطه پایانی بازی نزدیک می‌شوند به ناگاه در یکی از خانه‌هایی قرار می‌گیرند که مار نیششان می‌زند و آنان اگر نه حتی به ابتدا، بلکه به میانه راه سقوط می‌کنند.
ایران و آمریکا و بلکه مذاکرات برجامی به چنین وضعی دچار است؛ نه نزدیک به توافق و نه دور از آن. بلاتکلیفی و انجماد همچنان بر سر برجام باقی است.
جالب این‌جاست که همیشه بهانه توقف و ایجاد بن‌بست در روند مذاکرات دم دست طرف‌هاست تا به سرعت، امیدها به توافق در آینده نزدیک را تا دوردست عقب برانند. این‌بار نظارت فنی آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای کار را متوقف کرده است. تهران براین نظر است که آنچه امروز «رافائل کروسی» بر آن اصرار می‌کند، بازی در زمینی است که اسرائیلی‌ها فراهم کرده‌اند. به عقیده طرف ایرانی، در آژانس نباید پرسش‌هایش از منظر تل‌آویو طراحی و بیان شود و به اتهام‌هایی پاسخ دهد که آشپز آن اسرائیلی‌ها هستند...
واشنگتن در این میان بازی زیرکانه‌ای را دنبال می‌کند. توقف ۹ روزه در پاسخ به طرح پیشنهادی اتحادیه اروپا و سرانجام اعلام پاسخ با رویکرد دوگانه به موضوع توافق همراه شده است. واشنگتن با بررسی پاسخ به هنگام تهران به پیشنهاد ارائه شده از سوی «جوزف بورل» هماهنگ کننده مذاکرات وین، فرصت کافی را برای بررسی و ایجاد امکان چانه‌زنی در خواست‌ها و تحفظات تهران برای خود فراهم کرد. در این‌حال پاسخ اعلام شده از سوی واشنگتن، جز برخی لفاظی‌ها، حاوی هیچ نظر روشن مبنی بر «آری» یا «نه» به طرح پیشنهادی نیست. علاوه براین «ندبرایس» سخنگوی وزارت امورخارجه دولت «بایدن» با توجه به تحفظات تهران و برخی خواست‌های‌تازه واشنگتن، لزوم شروع دورتازه‌ای ازگفت‌وگوها را در وین به میان کشید. او همچنین بر فوریت توافق تهران و آژانس به عنوان شرط کافی برای توافق آینده تأکید کرد. رفتار واشنگتن را جز نبود اراده کافی برای توافق – حداقل در آینده نزدیک – نمی‌توان تفسیر کرد؛ خاصه آن‌که تهران نیز بر ادامه گفت‌وگوهای وین بی‌تمایل نشان نداده است.
به این ترتیب واشنگتن از یکسو خود را برای انجام توافق مشتاق نشان می‌دهد. از سوی دیگر به‌‌گونه‌ای عمل می‌کند که توافق را دور از دسترس کند. اظهار رضایت «ایال هولاتان» مشاور امنیت ملی و «بنی‌گانتز» وزیر جنگ اسرائیل در نتیجه سفر فوری خود به واشنگتن و برخلاف ادعاهایشان در مخالفت با توافق فوری دولت بایدن با ایران، از اطمینان تل‌آویو به دور شدن از نقطه توافق خبر می‌دهد. به این ترتیب مذاکرات برجامی همچنان در بازی «مارپله» گرفتار خواهد ماند؛ زیرا هنوز نمی‌توان اراده مشترک و واقعی را برای دستیابی به «توافق» شناسایی کرد.
اقتصاد در دولت جدید در مسیر اصلاح و رشد قرار گرفته است
روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد می‌گوید؛ مسیر اقتصاد در دولت رئیسی در حال اصلاح است و تجارت خارجی هم با وجود تحریم‌ها رشد کرده است.
این روزنامه در گزارشی، «رشد درآمدهای صادراتی، حذف ارز 4200 تومانی برای عادلانه‌سازی یارانه‌ها، اصلاح نظام مالیاتی، توسعه سامانه جامع تجارت، افزایش نرخ رشد اقتصادی و رشد تولید ناخالص ملی را از جمله موفقیت‌های دولت در اصلاح مسیر اقتصاد کشور توصیف کرد و در عین حال نوشت: دولت سیزدهم با وجود تحریم‌های ظالمانه توانسته است با تدابیر مناسب در زمینه صادرات نفتی و غیر نفتی گام‌های بلندی بردارد. 108 درصد پیشرفت در صادرات غیر نفتی و رشد 40 درصدی در میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی. صادرات غیر نفتی با پیشرفت 108 درصدی به میزان 47/4 میلیون دلار حاکی از 28 درصد رشد در یکسال نخست دولت سیزدهم است. صادرات خدمات و خدمات فنی و مهندسی با پیشرفت 230 درصدی به میزان 2/3 میلیارد دلار که این دستاورد نیز از رشد 78 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل حکایت دارد. حجم تجارت در سال نخست دولت در مجموع 99 میلیون دلار بوده است که دارای 118 درصد میزان پیشرفت بوده و با رشد 30 درصدی نسبت به دوره مشابه قبل مواجه بوده است.
شکستن رکورد فروش نفت و میعانات گازی در 3 سال اخیر و رشد
40 درصدی صادرات نفت خام و میعانات گازی نسبت به ماه آخر دولت قبل، افزایش 25 درصدی حجم صادرات گاز کشور و رشد 43 درصدی صادرات گاز به عراق در سه ماهه نخست سال 1401 نسبت به بازه مشابه سال 1400، افزایش
15 درصدی صادرات گاز مایع (LPG) کشور و کاهش 10 درصدی گاز مایع سوزانده شده در 7 ماهه پایانی سال 1400 نسبت به بازه مشابه سال قبل، و تجارت گاز با روسیه: براساس تفاهم انجام شده به‌زودی معادل شش میلیون متر مکعب در روز گاز از روسیه سوآپ شده و 9 میلیون مترمکعب گاز در روز از آن کشور وارد می‌شود، از جمله موفقیت‌های صادرات نفت و گاز است.
این روزنامه همچنین تهیه مجوزهای کسب‌وکار و احیای کارخانه‌های تعطیل یا نیمه‌تعطیل را از جمله اولویت‌های دولت در سال اول فعالیت خود عنوان کرد.
انحراف قطعی از اهداف ضد تورمی فروش اوراق
درحالی که دولت روحانی بدهی 500 هزار میلیارد تومانی ناشی از فروش اوراق را برای دولت سیزدهم به ارث گذاشته، یک روزنامه اصلاح‌طلب از «انحراف در زمینه تأمینی غیرتورمی تأمین کسری بودجه» خبر داد.
دنیای اقتصاد در گزارشی با همین مضمون و با عنوان «نتیجه وارونه از اوراق بدهی» نوشت: در حالی که سلطه بخش مالی بر بخش پولی در اقتصاد کشور، عارضه‌ای شناخته شده محسوب می‌شود، پژوهشکده پولی و بانکی در گزارشی تازه از تاثیر تکالیف بودجه ای بر نظام بانکی، اثرات غیرمستقیم این دسته از تسهیلات بر نظام بانکی را مورد بررسی قرار داد. بر این اساس درحالی که اثرات مستقیم تسهیلات تکلیفی ارزان قیمت بر منابع بانک ها محرز و مشخص است، به نظر می رسد بودجه از مکانیسم های دیگری نیز بر نظام بانکی سایه افکنده است. الزام شبکه بانکی کشور به خرید اوراق قرضه دولتی باعث تشدید سلطه مالی و نیز کسری جریان نقد بانک ها و کاهش درجه آزادی آنها در تسهیلات‌دهی شده است.
از سوی دیگر کم عمق بودن بازار اوراق موجب شده تا افزایش عرضه اوراق قرضه از سوی دولت به کاهش ارزش آنها منجر شود؛ مجموع این شرایط با ایجاد ناترازی در شبکه بانکی، تامین مالی بانک‌ها از بازار کوتاه‌مدت بین بانکی و برداشت شبانه از بانک مرکزی را افزایش داده است. این اتفاق از یکسو با افزایش ریسک اعتباری بانک‌ها و از سوی دیگر با انبساط پیوسته پایه پولی و نقدینگی به یک موتور مهم افزایش انتظارات تورمی تبدیل شده است.
به‌طور کلی سلطه مالی به معنای همسوسازی جهت گیری سیاست های پولی با سیاست‌های مالی است. تعریف جزئی‌تر این پدیده تامین مالی کسری بودجه دولت از طریق استقراض از بانک مرکزی و گسترش پایه پولی است که موجب کاهش هزینه های استقراض و رشد انتظارات تورمی کوتاه مدت در عرصه اقتصاد کلان می شود.
تاثیر سیاست های مالی بر سیاست پولی تنها در قالب انتقال عدم تعادل های پیوسته مالی و تامین مالی کسری بودجه دولت از طریق استقراض مستقیم از بانک مرکزی انعکاس پیدا نمی کند، بلکه به واسطه سهم غالب دولت در بازار اوراق قرضه و تاثیرگذاری گسترده فرآیند تامین مالی مذکور در متوسط بازدهی بازار اوراق بر جهت گیری نرخ های بهره در اقتصاد کلان و نرخ بهره سیاستی تاثیر مستقیم می‌گذارد. زنجیره افزایش فروش اوراق قرضه دولتی که به ترتیب باعث رشد نرخ های بهره تجاری، گسترش شکاف میان نرخ های بهره سیاستی و تجاری، افزایش ریسک سبد اعتباری بانک ها، کسری جریان نقدی ادواری بانک ها، اضافه برداشت شبانه آنها از بانک مرکزی، رشد خالص بدهی بانک ها به بانک مرکزی و در نتیجه انبساط پایه پولی می شود. در واقع این افزایش در پایه پولی و نقدینگی به علت تاثیرات انتقالی غیرمستقیم این زنجیره در کسری جریان نقدی منابع و مصارف بانک ها رخ می دهد. این موضوع با تحمیل زیان به بانک ها آنها را دچار کمبود منابع نقد می کند و مجبور می شوند دست به استقراض از بانک مرکزی بزنند. اتفاقی که در نهایت همان رشد نقدینگی و پایه پولی را به بار خواهد آورد.
یادآور می‌شود دولت آقای رئیسی ناچار است در دوره 4 ساله خود، ماهانه به طور متوسط 12 هزار میلیارد تومان سود اوراق بدهی را بپردازد. این هم گفتنی است که بسیاری از منابع حاصل از فروش اوراق در دولت گذشته، به جای حمایت از تولید صرف هزینه‌های جاری فزاینده آن وقت شده است.