(بدان ای سالک راه حق!) صبر در لغت ترک کردن شکایت و عدم اظهار درد است به غیر. در موارد مختلف معانی گوناگونی از صبر انتزاع شده است: در جنگ و جهاد صبر را «شجاعت» می‌نامند. در کظم غیظ (فرونشاندن خشم) صبر عنوانش «حلم» است. در امور دین صبر «عبادت» نام دارد. در جلوگیری از شهوات بدان «عفت» گفته می‌شود. در کف نفس «زهد» خوانده شده است. استعمال صبر در هر یک از این معانی از ارکان اخلاق و ایمان به شمار می‌آید.
از رسول گرامی(ص) در مورد ایمان سؤال کردند فرمود: «هوالصبر لانه اکثر اعماله و اشرفها» ایمان عبارت است از صبر، صبر از شریف ترین آثار ایمان و از لوازم خاص اعمال دینی است (هر عملی با صبر توأم است). در این مورد علی(ع) می‌فرماید: شما باید صابر باشید. بدون صبر ایمان شخص کامل نیست. در ایمان صبر به مانند سر است در پیکر، همان طوری که پیکر بی‌سر خیر ندارد، ایمان هم اگر با صبر توأم نباشد خیری بر آن مترتب نیست. (خطبه 79)
همچنین آن حضرت می‌فرماید: صبر بر دو قسم است یکی صبر بر چیزی که شخص از آن رو برمی‌گرداند، و یکی صبر بر چیزی که شخص بدان اقبال دارد. الصبر، صبران: صبر علی ماتکره، و صبر عماتحب» علی(ع)-
اجر صبر بی حساب است، خداوند متعال صابران را چنان پاداش می‌دهد که به حساب نمی‌آید. انما یوفی الصابرون اجرهم بغیر حساب (الزمر-10)
در سوره آل عمران آیه 200 سه مرحله از صبر عنوان شده است: اصبروا: یعنی در مصائب و بلایا صبر پیشه کنید. «صابروا» یعنی از معاصی برکنار باشید. «رابطوا» یعنی بر طاعت مراقبت کنید. این آیه شریفه را حضرت صادق(ع) این گونه تفسیر فرموده است: اصبروا یعنی بر مصائب صبر کنید. صابروا یعنی بر فرائض روی آورید. «رابطوا» یعنی با اولیای دین (ائمه(ع)) ارتباط برقرار سازید. (اصول کافی) بنابراین صبر بر سه نوع است. صبر در طاعت، صبر در معصیت و صبر در مصیبت.(1)
_______________
1- مقامات معنوی، محسن بینا، ج 1، ص 37