اهداف بعثت و الهام‌بخشی به حکومت‌ها(پرسش و پاسخ)
پرسش:
فلسفه بعثت پیامبر اکرم(ص) و اهداف آن چه بود و حکومت‌ها چگونه می‌توانند از این آموزه‌های وحیانی در حسن اداره و شیوه حکمرانی خود بهره‌برداری کنند؟
پاسخ:
مفهوم بعثت
مبعث در اصطلاح اسلامی به روزی گفته می‌شود که پیامبر اکرم(ص) به پیامبری برانگیخته شد. این اتفاق در 40 سالگی پیامبر(ص) در غار حراء واقع در کوه نور (نزدیک شهر مکه) روی داد، و سرآغاز دین اسلام بود. بعثت در فرهنگ قرآنی به معنای عامل برانگیختن و رسانیدن به مرحله‌ای خاص از تکامل است که در آن نوعی تحول وجود دارد.
فلسفه بعثت
فلسفه بعثت پیامبر(ص) همان فلسفه بعثت انبیای الهی در طول تاریخ بشر است، با این تفاوت که فلسفه خاتم‌الانبیاء با دیگر پیامبران الهی این است که او برنامه پیامبران گذشته را تکمیل نموده، و بدین جهت نبوت به آن حضرت ختم می‌گردد.
با عنایت به این نکته، می‌توان فلسفه مبعث را از نگاه قرآن در سه عنوان که حاکی از یک واقعیت‌اند خلاصه کرد: 1- دعوت به خدا (ان اعبدوا الله) 2- پرهیز و دوری از طاغوت (واجتنبوا الطاغوت) 3- تکامل انسان
اهداف بعثت
1- خداپرستی و پرهیز از طاغوت
از اهداف زیربنایی و بنیادین بعثت انبیاء و خاتم‌الانبیاء فراخوانی و دعوت مردم به پرستش خدای یگانه و دوری از طاغوت و مظاهر آن است. قرآن کریم می‌فرماید: ما در هر امتی پیامبری برانگیختیم تا به آنان بگویند خدا را بپرستید، و از پرستش غیرخدا (طاغوت) خودداری کنید. پس گروهی هدایت یافتند و گروه دیگر (از طریق عناد و لجاجت) شایسته گمراهی و ضلالت شدند.(نحل - 36)
2- تعلیم کتاب و آموزش حکمت
یکی دیگر از اهداف بعثت پیامبران، آموزش کتاب آسمانی و حکمت معرفی شده است. البته مقصود از کتاب، کتاب هر پیامبری است که با آن مبعوث شده است. مانند: «صحف» نسبت به نوح(ع) و ابراهیم(ع) و تورات و انجیل نسبت به موسی(ع) و مسیح(ع) و قرآن نسبت به پیامبر اکرم(ص) و مقصود از آموزش حکمت، آن آموزه‌ها و دستورات حکیمانه الهی است که ضامن سعادت انسان در دنیا و آخرت می‌باشد.
3- برپایی عدل و قسط
یکی دیگر از اهداف بعثت پیامبران و ارسال کتاب‌های آسمانی، تحقق قسط و عدالت در میان جوامع انسانی بیان شده است. قرآن می‌فرماید: ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنان کتاب و میزان فرو فرستادیم تا مردم به قسط و عدل قیام کنند.(حدید-25)
4- نجات و رهایی از گمراهی‌ها
نجات و رهایی از ظلمات و تاریکی‌ها و رسیدن به وادی نور و هدایت الهی یکی دیگر از اهداف بعثت پیامبران است. قرآن کریم می‌فرماید: «این کتاب را برای تو نازل کردیم تا مردم را از تاریکی‌ها به سوی روشنایی به فرمان پروردگارشان درآوری، به سوی خداوندی که شکست‌ناپذیر و ستوده است.(ابراهیم-1)
5- تکامل عقل
یکی از مهم‌ترین اهداف بعثت پیامبران، تکامل عقلانی بشر در پرتو آموزش و پرورش است. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: خداوند هیچ پیامبر و رسولی را جز بر تکمیل خرد و عقل مبعوث نفرموده و عقل و خرد او بالاتر از عقول امت وی است.(الکافی، ج1، ص30، ح11)
6- تعالی اخلاق
رشد و تعالی اخلاق و آداب اجتماعی، یکی دیگر از اهداف بعثت پیامبران است. پیامبر اکرم(ص) فرمود: من برای تکمیل اصول و کرامت‌های اخلاقی و انسانی مبعوث شده‌ام.(مکارم‌الاخلاق، ص9)
7- داوری در اختلاف‌های مردم
مردم امتی یگانه بودند، پس خداوند پیامبران را نویدآور و بیم‌دهنده برانگیخت و با آن کتاب خویش را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف می‌ورزند، داوری کند.(بقره-213)
8- یادآوری نعمت‌ها(اعراف-69)
9- آزادی انسان(اعراف-157)
10-....
این اهداف بعثت الهام‌بخشی به حکومت‌ها برای تحقق عملی آنها در اداره کشور و شیوه حکمرانی دارد و هر حکومتی که بتواند این اهداف و آموزه‌های وحیانی را بهتر در جامعه پیاده کند، به آرمان‌های الهی و عقلانی نزدیک‌تر است و ثبات و دوام آن بیشتر خواهد بود.