آخرالزمان غربی و پیروزی هیـولا!
فاطمه قاسم‌آبادی
در فیلم‌ها و سریال‌های غربی در ژانر وحشت، استفاده از المان‌های مذهبی و شیطانی در کنار یکدیگر، امری قدیمی و کلاسیک است. در این ساخته‌ها که قبلا خداوند و شیطان را رو‌به‌روی هم قرار می‌داد و حالا یکی دو دهه‌ای میشود که قسمت خدا کامل حذف شده و به جایش شیاطین برای خود و به تنهایی جولان می‌دهند، نگاه به ترس با استفاده از برتریت بخشیدن و قدرت دادن به شیاطین، به تصویر کشیده میشود.
در بیش‌تر این تولیدات، برای ترساندن از خون و خونریزی و خشونت، که این روزها به شدت مد شده است، استفاده میشود و کلا در ژانر وحشت، چون مسئله بازگشت سرمایه، بسیار مهم است، معمولا کارگردانان مدعی ساخت فیلم‌های هنری، به سمت این ژانر نمی‌روند و این ژانر مدت‌هاست که در دست تهیه کنندگان تجاری قبضه شده است.
فیلم «بره» به نویسندگی و کارگردانی «والدیمار یوهانسون» در ژانر ترسناک و فلسفی ساخته شده است. این فیلم بر خلاف دیگر همقطاران ترسناک خود، اثری مستقل و غیرتجاری محسوب میشود. فیلم بره، نماینده اسکار کشور ایسلند، در سال 2022 است.
داستان بره نامبارک
داستان فیلم بره در مورد «ماریا« و «اینگوار» زوج ایسلندی است که در کوهستان‌های دور افتاده ایسلند، برای خود دامداری دارند و روزگار را می‌گذرانند. این زوج که دختر خود «آدا» را از دست داده‌اند، با وجود گذشت زمان، هنوز سوگوار این فقدان هستند. از طرف دیگر داستان اصلی فیلم از تولد بره‌ای شروع میشود که یک «هیبرید» (ترکیب دو عنصر متفاوت که در اینجا به معنی نیمه انسان و نیمه حیوان است) است.
این بره با وجود شکل ترسناکی که دارد، برای زوج جوان جایگزین فرزند از دست داده‌شان میشود... اوضاع به همین منوال می‌ماند تا اینکه «پیتر» برادر اینگوار برای مدتی پیش این زوج می‌آید و شروع میکند به بیان این مطلب که بره مورد نظر موجود شومی است و این زوج باید چشم خود را به حقیقت باز کنند....
گذشته کفرآمیز بر می‌گردد
فیلم «بره» از همان ابتدا، بر ریشه‌های ترس از المان‌های شیطانی تکیه دارد. مخاطبین از همان ابتدای فیلم و دیدن آغل گوسفندان و میش‌ها متوجه چیزی غیر عادی و ترسناک می‌شوند... در تفکرات مسیحی، آغل گوسفندان و فرزند تازه به دنیا آمده در این آغل، نمادی از حضرت مسیح(ع) است و این امر در بیش‌تر آثار هنری غربی از فیلم و سریال گرفته تا نقاشی‌ها و مجسمه‌ها نمود دارد... فیلمساز در این لحظه خاص از رادیویی که روشن است لحظه سال نو را تبریک می‌گوید و به استقبال دعای بعدش می‌رود....
این نوع شروع داستان با توجه به اینکه بعدتر مخاطبین فرزند شوم این میش شاخ دار را می‌بیند که در همان لحظه، در حال به دنیا آمدن است، نوعی توهین واضح به نمادهای مذهبی و تمسخر اعتقادات مسیحی است.
به دنیا آمدن یک نیمه انسان و نیمه حیوان در تمام ادیان الهی نشانه‌ای شوم و کفرآمیز است ولی زن و مرد داستان، با بهانه‌ای نخ نما مانند داغ فرزند از دست رفته، بدون هیچ کراهتی، این فرزند شوم را به جای دختر مرده شان می‌آورند و بزرگ می‌کنند.
کشور ایسلند در قدیم جزو قلمرو وایکینگ‌ها بوده و وایکینگ‌ها هم به عنوان قومی خونریز و کافر شناخته می‌شدند که به خدایان متعددی باور داشته‌اند.
این مطلب که نماینده اسکار امسال از کشور ایسلند، در واقع فیلمی است که نمادهای ضد مسیح و کفرآلود در آن تا این حد پررنگ هستند و ظهور شیطان و دجال را نوید می‌دهد، نکته قابل تاملی است.
جنسیت گم شده
در فیلم «بره»، مهم‌ترین نماد شیطانی یا همان قوچ نیمه انسان و نیمه حیوان، وجود دارد و مخاطبین را به یاد علامت «بافومت» (نماد رسمی کلیسای شیطان و به شکل سر بز شاخدار) می‌اندازد.
مادر این حیوان، میشی است که مانند قوچ‌ها (نر) شاخ دارد و خود این حیوان هم در ادامه داستان، به صورت پسر بچه‌ای که لباس انسان‌ها را پوشیده دیده میشود ولی خانواده‌ای که او را تحت سرپرستی خود گرفته‌اند، اسم دختر بچه خود آدا را روی این بره به ظاهر نر می‌گذارند!
این میزان از المان‌های دو جنسیتی و گیج و گم در این فیلم، تنها یک دلیل منطقی می‌تواند داشته باشد و آن، تاکید سازنده روی هویت ناشناخته جنسی این موجود کریه است... با توجه به تبلیغ هم جنس‌بازی و دوجنس‌گرایی در سال‌های اخیر، در سینما و تلویزیون غرب کاملا منطقی است که موجودی که قرار است نماد ضد مسیح باشد و برای تحقیر مذهب از او استفاده شود، هویت جنسی نامشخصی داشته باشد.
نقطه مقابل مکاشفات یوحنا
در انجیل عهد جدید، بخشی به نام «مکاشفات یوحنا» وجود دارد که در آن به صورت نمادین و رمزگونه، اتفاقات آخرالزمان بیان میشود. در این بخش که برای مسیحیان بسیار مهم است، از دو هیولا نام برده شده است که هیولای دوم که در فصل ۱۳ مورد‌اشاره قرار گرفته است بسیار شبیه به قوچ نیمه انسان و نیمه حیوانِ فیلم بره است.
در ین بخش از مکاشفات بیان میشود که این هیولا از زمین خارج شده است و ظاهر آن به صورت کامل توصیف نمی‌‌شود بلکه تنها‌اشاره میشود که دارای دوشاخ مانند یک گوسفند بوده و مانند اژدها صحبت میکند. وظیفه او مجبور کردن مردم به اطاعت از هیولای اول به واسطه نشانه‌های بسیار بزرگی است که توسط او داده میشود و می‌تواند کاری کند که از بهشت آتش ببارد.
هیولای دوم پیامبر دروغین نیز نامیده میشود. این هیولا مردم را وادار به‌پرستیدن تصویر هیولای اول خواهد کرد و هرآنکس که ادعا کند که تصویر را نخواهد‌پرستید، کشته خواهد شد. این هیولا تمامی مردم را وادار به داشتن علامت هیولا (666) خواهد کرد که روی دست راست آنها یا روی پیشانیشان خواهد بود.
در فیلم «بره» هم در نهایت و در آخر داستان، مخاطبین هیولایی شبیه یک گوسفند شاخ دار را می‌بیند که اینگوار را می‌کشد و بره‌ای که متعلق به اوست را می‌برد و همه چیز را در تاریکی رها میکند.
پایان گنگ فیلم که قرار است ترسناک باشد، در واقع نشان از پیشگویی عکس مکاشفات یوحنا را دارد چرا که در مکاشفات یوحنا، در نهایت حضرت عیسی(ع) هر دو هیولا را شکست می‌دهد و آنها را به دریاچه آتش می‌اندازد ولی در فیلم بره، از آنجایی که هیچ منجی وجود ندارد، هیولای مورد نظر با تسلط کامل بر زندگی انسان‌ها، پیروز میدان است و بره داستان را هم با خود می‌برد.
بی‌کیفیت‌ها پرچم دارند!
در فیلم «بره»، مخاطبین از همان ابتدا، با سردرگمی‌های زیادی رو‌به‌رو می‌شوند. فیلم المان‌های زیادی دارد که معلوم نیست سازنده برای ترس از آنها استفاده کرده یا برای طولانی‌تر کردن مدت زمان فیلمش.
اصولا در فیلم بره، فیلمنامه خاصی وجود ندارد و سازنده مثلا خواسته با تصاویری که از طبیعت بکر ایسلند در فیلم دیده میشود، مخاطبین را برای ترس از اتفاقات فیلم همراه کند ولی به خاطر عدم هوشمندی لازم در پرداخت داستان، فیلم «بره» بیش‌تر یک فیلم کش‌دار و خسته‌کننده است تا فیلمی متعلق به ژانر وحشت و مهم‌تر از آن ترس‌های عمیق و زیر پوستی.
فیلم تدوین سر در گمی هم دارد چراکه تعداد زیادی از صحنه‌هایش در صورت حذف شدن، هیچ تاثیری روی روند کلی داستان نمی‌گذارد و مجموعه تمام این‌اشکالات ساختاری، قرار است نماینده ایسلند در مراسم اسکار 2022 باشد.
فیلم بره، با وجود پس خوردن از نظر مخاطبین و دریافت نمرات پایین از جانب بینندگانش، تا بحال موفق به دریافت جوایز متفاوتی از جشنواره‌های مختلف مانند جشنواره فیلم فانتزی سیتخس در اسپانیا شده است. این فیلم طبق نظر برخی منتقدین در صورتی که بخت یارش باشد می‌تواند به فینال فیلم‌های منتخب اسکار امسال برسد.