پرسش:
با توجه به اینکه دین اسلام فطری است و احکام و قوانین آن با فطرت انسان‌ها سازگار است، چرا تعداد زیادی از مردم بالاخص اقشار تحصیلکرده از دین و مذهب گریزانند؟
پاسخ:
در پاسخ به این سوال، به مهم‌ترین عوامل واگرایی دینی در مردم به نحو اجمال ذیلا می‌پردازیم:
محیط آلوده و غرقه شدن در شهوات
یکی از عوامل مهمی که موجب اعراض و تنفر مردم از خدا و دین و همه معنویات می‌شود، آلوده بودن محیط و غرقه شدن افراد در شهوت و هواپرستی است. محیط آلوده، همواره موجب تحریک شهوات تن‌پروری، و حیوان‌صفتی را فراهم می‌کند. بدیهی است که غرق شدن در شهوات پست حیوانی با هرگونه احساس تعالی، اعم از تعالی مذهبی، اخلاقی، علمی یا هنری منافات دارد، همه آنها را می‌میراند. آدم شهوت‌پرست نه تنها نمی‌تواند احساسات عالی مذهبی را در خود بپروراند، بلکه احساس عزت، شرافت و سیادت را نیز از دست می‌دهد. آنکه اسیر شهوات است، جاذبه‌های معنوی، اعم از دینی، اخلاقی، علمی و هنری کمتر در او تاثیر دارد. در زبان دین، این مطلب این‌طور بیان شده که وقتی دل‌ها را کدورت و تیرگی و قساوت می‌گیرد، نور ایمان در دل‌ها راه نمی‌یابد «انّ ‌الله لایهدی قوم الفاسقین» همانا خداوند قوم فاسق را هرگز هدایت نمی‌کند (منافقون- 6) به هر حال غرق شدن در شهوات حیوانی، عاملی است برای اینکه تعالی دین در وجود بشر، ضعیف و احیاناً منفور گردد، و موجبات واگرایی انسانها را فراهم آورد.
روحیه مقدس‌مآبی
یکی دیگر از موجبات اعراض و روگرداندن از دین، جنگ و ستیزی است که برخی از داعیان و مبلغان دینی بی‌خرد میان دین و سایر غرایز فطری و طبیعی بشر ایجاد می‌کنند و دین را به جای اینکه مصلح و تعدیل کننده غرایز دیگر معرفی کنند آن را ضد و منافی و دشمن سایر فطریات بشر معرفی می‌کنند. بعضی از مقدس مآبان و مدعیان تبلیغ دین، به نام دین با همه چیز به جنگ برمی‌خیزند. شعارشان این است که اگر می‌خواهی دین داشته باشی، پشت پا بزن به همه چیز. گرد مال و ثروت نگرد، ترک حیثیت و مقام کن،‌زن و فرزند را رها کن، از علم بگریز که حجاب اکبر است و مایه گمراهی است. شاد مباش و شادی نکن، از خلق بگریز و به انزوا پناه ببر و امثال اینها. بنابراین اگر کسی بخواهد به غریزه و فطرت دینی خود پاسخ مثبت دهد، باید با همه چیز در حال جنگ باشد در چنین شرایطی مسلماً و قطعاً مردم به دین بدبین خواهند شد و موجبات واگرایی آنها را فراهم خواهد کرد.
آموزش‌های غلط دینی
دین مقدس اسلام یک دین ناشناخته است، حقایق این دین به تدریج در نظر مردم واژگونه شده است و علت اساسی گریزگروهی از مردم، تعلیمات غلطی است که به نام دین داده می‌شود. این دین مقدس،‌در حال حاضر بیش از هر چیز دیگر از ناحیه برخی از کسانی که مدعیان حمایت از ارزشها و آرمانهای دینی هستند ضربه و صدمه می‌بیند.
مسلماً علت انکار و اعراض عده‌ای‌ از افراد تحصیلکرده، این است که مفاهیم مذهبی و دینی، به طرز صحیحی به آنها تعلیم داده نشده است. در واقع آن چیزی که آنها انکار می‌کنند، مفهوم واقعی خدا و دین نیست، بلکه چیز دیگری است که با خدا و دین هیچ گونه سنخیتی ندارد! به تعبیر دیگر یکی از مهم‌ترین راهکارهای جاذبه دین نحوه و چگونگی ارائه آن است که اگر بد ارائه شود،‌موجبات واگرایی مردم را نسبت به آن دین فراهم می‌آورد!