مهدی امیدی
جشنواره سینما حقیقت درحالی به پانزدهمین دوره خودش رسیده که همچنان در یافتن تعریفی مشخص و معین از هویتش باز مانده است. وقتی یک جشنواره، از نداشتن هویت رنج ببرد، در طراحی چشم‌انداز و نقشه راه نیز در می‌ماند. جشنواره‌ای هم که طرحی برای مسیر خود نداشته باشد، در اجرا و محتوا دچار خلل می‌شود. هر چند که در این دوره، روزنه‌های امیدی برای بهتر شدن حال این جشنواره گشوده شد. امیدی که هم ناشی از تغییر مدیریت در آن جشنواره است و هم به خاطر ظهور نسل جدیدی از هنرمندان پیشرو و متعهد.
مشکل اصلی جشنواره سینما حقیقت نیز این است که تاکنون مشخص نبوده، آیا محلی برای نمایش برترین آثار مستند است یا رویکردی ایدئولوژیک و سیاسی دارد؟ چنان‌که در اغلب ادوار گذشته، این جشنواره دولتی‌، حیاط‌خلوت جریان مستندسازان شبه‌روشنفکر بود. جریانی که هدفگذاری‌اش، راهیابی به فستیوال‌های غربی یا شبکه‌های ماهواره‌ای معاند بوده است. حتی در دولت نهم که بنیانگذار جشنواره سینماحقیقت بود نیز‌، حضور فیلم‌های واپسگرا و دارای زاویه با فرهنگ و هویت بومی کشورمان غلبه داشت. چنانکه در همان دوران، نمایش مستندی با عنوان «444 روز» با اعتراضات و انتقادات فراوانی از سوی جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی مواجه شد. مستندی که با نگاهی تخطئه‌آمیز به حماسه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا پرداخته بود. گرایش به دیدگاه‌های متضاد با انقلاب اسلامی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم افزایش یافت. فقط بخشی با عنوان «جایزه شهید آوینی» در حاشیه این جشنواره، نقش سوپاپ اطمینان را بازی می‌کرد، ما در اصل، حاشیه‌ای جدا از متن جشنواره سینماحقیقت بود که تعدادی از آثار منتسب به مستندسازان متعهد را نمایش می‌داد. اما بخش مسابقه جشنواره سینماحقیقت، محل عرض‌اندام و خودنمایی مستندسازانی با نگاه هویت‌ستیز و بعضا حتی مازوخیستی و سادیستی بود. یعنی گاهی فیلم‌هایی در این جشنواره دیده می‌شد که محورشان، نوعی پوچگرایی غلیظ و بدبینی نسبت به فلسفه هستی بود.
اما جشنواره سینماحقیقت، نیازمند یک خانه تکانی اساسی‌ای برای بازیابی هویتش است. چراکه وقتی یک جشنواره عنوان زیبای «حقیقت» را دارد، طبیعتا باید محلی برای کشف و بازنمایی حقایق باشد. هرچند که در دوره‌های اخیر حضور مستندهایی درباره جبهه مقاومت، حضور داعش در افغانستان، مسائل سوریه و... اکران شد. البته ورود نگاه‌های جدید به جشنواره سینماحقیقت، به پیشرفت مستندسازان انقلابی و ارتقای کمی و کیفی آنها هم بر‌می‌گردد.
ضمن اینکه بخش بین‌الملل جشنواره سینماحقیقت نیز منفعل است و حتی خبری هم از این بخش شنیده نمی‌شود. این درحالی است که جشنواره سینماحقیقت می‌تواند به محفلی برای حضور مستندسازان مستقل و ضداستعمار در سطح جهان تبدیل شود.