ایران در رسانه‌های جهان
سرویس سیاسی-
رسانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای روزانه اخبار و تحلیل‌های مختلفی را درباره ایران منتشر می‌کنند. ترجمه گلچینی از این گزارشات و تحلیل‌ها به معنای تایید محتوای آنها نبوده و صرفاً برای آشنایی مخاطبان با فضای رسانه‌های خارجی درباره کشورمان است.
ریسپانسیبل استیت کرفت:
سیاست‌های ضدایرانی آذربایجان
چگونه نتیجه معکوس دارد
پایگاه تحلیلی «ریسپانسیبل استیت کرفت» در یادداشتی به قلم «الدار ممدوف» مشاور سیاسی اتحاد‌ترقی خواه سوسیالیست‌ها و دموکرات‌ها در پارلمان اروپا نوشت: شاهین‌های واشنگتن، الهام علی‌اف را تشویق می‌کنند تا به تنش‌ها با تهران دامن بزند.
امید به تنش‌زدایی میان ایران و آذربایجان در پی تماس تلفنی هفته گذشته به ترتیب با حسین امیرعبداللهیان و جیحون بایراموف وزیران خارجه این دو کشور تا کنون کوتاه‌مدت بوده است.
در نشست کشورهای مشترک‌المنافع همسود چند روز پس از این تماس، الهام علی‌اف، رئیس‌جمهور آذربایجان، ایران را متهم کرد که از منطقه قره‌باغ برای قاچاق مواد مخدر به روسیه و اروپا، بدون ارائه هیچ مدرکی استفاده می‌کند. وزارت امور خارجه ایران این را «ادعاهای حیرت‌انگیز علی‌اف» خواند.
رژیم باکو برای تقویت مبارزات ضد تهران خود، شماری از روحانیون شیعه آذری را که «طرفدار ایران» بودند، از جمله اما جماعت سابق مسجد جامع باکو (جمعه) ایلگار ابراهیم اوغلو و سردار باباف، سردبیر اصلی روزنامه مذهبی، را دستگیر کرد. ابراهیم اوغلو و بابایف هر دو در ایران تحصیل کردند، اما در حالی که اولی پس از بازجویی طولانی و مفصل آزاد شد، دومی رسماً متهم به خیانت شده است. باکو همچنین از این پرونده برای تقویت اعتبار خود در آمریکا و اروپا به‌عنوان سنگر علیه «افراط گرایی اسلامی» تحت حمایت ایران استفاده خواهد کرد.
این حوادث اخیر به شدت نشان می‌دهد که حداقل در حال حاضر، علی‌اف مایل به کاهش تنش‌ها با تهران نیست. موفقیت نظامی باکو در برابر ارمنستان به وضوح او را ترغیب کرده است که آشکارا همسایه جنوبی خود را نیز به چالش بکشد. حمایت اسرائیل، در محاسبه علی‌اف، باید به حمایت واشنگتن نیز بدل شود؛ به‌ویژه زمانی که چشم‌انداز احیای توافق هسته‌ای ایران نامشخص است و آنتونی بلینکن، وزیر خارجه ایالات متحده در مورد شکست دیپلماسی در مورد «گزینه‌های دیگر» هشدار می‌دهد. به‌نظر می‌رسد علی‌اف فکر می‌کند که مزایای احتمالی دلجویی برای اسرائیل و ایالات متحده بیشتر از خطرات و هزینه‌های خشم ایران است.
با این حال، اعتماد علی‌اف بی‌جا و معکوس به‌نظر می‌رسد. رزمایش‌های نظامی ایران در نزدیکی مرزهای آذربایجان به‌عنوان آمادگی برای حمله طراحی نشده است، بلکه برای جلب توجه باکو به نارضایتی تهران از سیاست‌های غیردوستانه سابق بوده است. در حالی که ایران بیشتر دهه گذشته را با چالش‌های موجود در خلیج فارس دست و پنجه نرم می‌کرد، اما توجه نسبتاًً کمی به قفقاز داشت. با این حال، ثابت شده است که ایران یک متخصص جنگ‌های نامتقارن بسیار سازگار و کم‌هزینه است. یکی از پیامدهای مطمئن جسارت علی‌اف این است که تهران اکنون بر تقویت بازدارندگی خود در برابر آذربایجان تمرکز خواهد کرد.
یکی از تاکتیک‌های نسبتاًً مقرون به صرفه که به‌طور سنتی توسط تهران در این زمینه استفاده می‌شود، ساختن نیروهای نیابتی است. در طول تنش‌های اخیر با باکو، گزارشاتی مبنی بر ایجاد حسینیچیلار یا حسینیان در آذربایجان منتشر شد. لوگوی امضا شده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیروی امنیتی نخبه ایران، بر روی بنر آن جلب توجه کرد.
این امر به این دلیل است که آذربایجان چشم‌انداز متفاوتی نسبت به کشورهایی که تهران در آن نیابتی خود را با موفقیت پرورش داده است (مانند لبنان یا عراق) ارائه می‌دهد. در حالی که جمعیت آذربایجان اکثراً شیعه بودند، دهه‌های بی‌دینی اتحاد جماهیر شوروی و به‌دنبال آن تأکید زیاد بر ناسیونالیسم سکولار ترک در سال‌های استقلال، ارتباط جمهوری آذربایجان با تشیع را از بین برد. در حقیقت، دولت‌های علی‌اف، هم الهام و هم پدرش حیدر، از گسترش تسنن در این کشور به‌عنوان راهی برای فاصله گرفتن آذربایجان از ایران و نزدیک ساختن آن به ترکیه استقبال کردند. پس از پیروزی آذربایجان در جنگ علیه ارمنستان، احساسات طرفدار ترکیه بسیار تقویت شده است.
دولت همچنین رویکردی پیچیده‌تر برای سر به نیست کردن مومنان متعهد شیعه که هنوز در این کشور زندگی می‌کنند، اتخاذ کرده است. در حالی که سیستم امنیتی آذربایجان در گذشته به شدت به سرکوب متکی بود، اکنون با رهبران معتبر دینی همکاری می‌کند تا نوعی شیعه ملی یعنی گونه‌ای از ایمان که از نظر سیاسی طرفدار دولت و مستقل از ایران است ایجاد کند. یکی از این نمونه‌ها، شیخ شاهین حسنلی است که در دهه 1990 به‌عنوان عضوی از یک جامعه رادیکال شروع به کار کرد و اکنون بخشی از نهاد مذهبی رسمی است. در بحبوحه بحران با ایران، حسنلی صراحتا از خود و از شیعیان آذری تهران فاصله گرفت. شایعات در باکو حاکی از آن است که او می‌تواند جانشین رئیس فعلی هیئت‌مدیره مسلمانان قفقاز، یک نهاد دولتی مسئول «اسلام رسمی»، که به‌نظر بسیار نزدیک به ایران است می‌شود.
با این وجود هنوز مردم در کشور آذربایجان، ناراضی از فساد و نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی هستند که در دوران سلسله علیف‌ها بسیار آشکار شده است. در حالی که پیروزی در جنگ می‌تواند این نگرانی‌ها را برای مدتی تحت‌الشعاع قرار دهد، اما این برای همیشه دوام نخواهد داشت. با تخریب مخالفان توسط علی‌اف، کاملاًً قابل تصور است که حداقل تا حدی، نارضایتی‌های موجود شکل مذهبی- سیاسی به خود بگیرد و در درازمدت مقداری به نفع تهران عمل کند.
تأکید بیش از حد بر جنبه پان‌ترکیستی در مبارزه با تهران نیز نتیجه‌ای معکوس برای باکو خواهد داشت. تأکید بر منشأ ترکی برخی از سلسله‌های تاریخی ایران، مانند صفویان و قاجارها، دلیل جدایی از ایران نیست، زیرا برخی از ایدئولوگ‌های باکو بر این موضوع صحه می‌گذارند و این ارتباط آذری‌های ایرانی با ایران را تقویت می‌کند.
در واقع، شعله‌ور شدن تنش اخیر باکو - تهران، دیدگاه طولانی‌مدت خفته ایران در قفقاز را به‌عنوان یک استان متجاوز که در قرن نوزدهم توسط امپراتوری روسیه از آن جدا شده بود، دوباره زنده کرد. ظهور ناسیونالیسم ایرانی، در هر دو شکل مذهبی و سکولار، یکی دیگر از پیامدهای طولانی‌مدت است که علی‌اف و حامیانش نتوانستند آن را پیش‌بینی کنند. یکی از دلالت‌های آن این است که تهران از قبل شروع به حرکت به سمت ایروان کرده است. به‌عنوان مثال، ایران تصمیم گرفت که از ارمنستان و نه آذربایجان به‌عنوان مجرای خود برای تجارت شمال و جنوب استفاده کند، پروژه‌ای که آذربایجان در آن سرمایه‌گذاری بزرگی به‌عنوان بلیط رونق پس از نفت خود کرده است. در حالی که چنین پروژه‌هایی بیشتر ماهیتی بلندمدت دارند، ایران در حال حاضر دارای ابزار بازدارنده نهایی متعارف خود است: موشک‌هایی که برد آنها تمام قلمرو آذربایجان را پوشش می‌دهد. ایران با وجود روابط امنیتی نزدیک ریاض با ایالات متحده، توانایی خود را در حمله دقیق به میادین نفتی عربستان نشان داده است. مسلماً چنین رفتاری به معنی تشدید گسترده تنش رفتارهای تلافی جویانه خواهد بود؛ با این حال، رهبران ایران در گذشته به خوبی نشان داده‌اند که اگر در گوشه‌ای قرار بگیرند، از حمله به دشمنان ادعایی خود دریغ نخواهند کرد. بنابراین، دشمنی و تحریکات علی‌اف علیه ایران تهدیدی برای تضعیف امنیت بلندمدت آذربایجان است.
نشنال اینترست:
تاو ایرانی از نسخه آمریکایی بهتر است
«کالب لارسون»، تحلیلگر امور نظامی و امنیتی پایگاه آمریکایی «نشنال اینترست» نوشت: موشک ضد‌تانک هدایت شونده ایرانی «طوفان» از زمان معرفی با نسخه‌های بعدی که برد و نفوذ زرهی خود را افزایش داده، به‌طور مداوم تکامل یافته است. آنچه شما باید به‌خاطر بسپارید این است: درگیری ایران با آمریکا پس از انقلاب 1979 ایران را مجبور کرد که در راه دستیابی به تسلیحات ضد‌تانک خلاق شود. قبل از انقلاب 1979 ایران، ایالات متحده و ایران روابط دوستانه‌ای برقرار کردند؛ در مبنای همین، ایالات متحده تصمیم گرفت به ایران اجازه دهد موشک‌های ضد‌تانک «تاو» را وارد کند. ایران با رضایت کامل این کار را انجام داد و حتی امکانات تعمیر «تاو» برای سرویس‌های موشکی و پرتاب‌کننده‌های آن ساخته شد. انقلاب روابط ایران با آمریکا را خراب کرد؛ اما ایران فناوری لازم برای حفظ و توسعه زرادخانه‌های ساخت آمریکا را بدست آورده بود.
«تاو» و نسخه ایرانی «طوفان» موشک‌های هدایت‌شونده سیمی هستند که موشک‌های «نقطه‌زن» (شلیک کن فراموش کن) نیستند، اما باید در طول مدت شلیک، به سمت هدف خود دنبال شود. در طول جنگ ایران و عراق، زره‌های عراق به مدد «تاو»های آمریکایی خسارات قابل توجهی متحمل شدند. با این حال، در دهه 1990 یک کپی «تاو» ایرانی در بازار بود. مانند «تاو»، «طوفان» از زمان معرفی خود به‌طور مداوم تکامل یافته است؛ با نسخه‌های بعدی که برد و نفوذ زره را افزایش داده‌اند. برخی از این موشک‌ها حتی دارای کلاهک چند مرحله‌ای هستند تا بتوانند در زره سخت تانک نفوذ کنند. طوفان دارای سه پایه بزرگی است که اساساًً با «تاو» قابل تشخیص نیست.
بر اساس مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS)، موشک طوفان دارای کلاهک 8 پوندی یا تقریباً 3/5 کیلویی و برد 2 مایلی است. به لطف شبکه گسترده مشتری- دولت که ایران خاورمیانه را در نظر می‌گیرد، موشک‌های طوفان خدمات رزمی به شبه نظامیان شیعه در سوریه، یمن و عراق ارائه کرده‌اند.
انواع مختلفی از موشک طوفان در ایران تولید شده است. گفته می‌شود که یکی از پیشرفته‌ترین انواع، سیستم هدایت سیمی تاو را به نفع هدایت لیزری و ترتیب کلاهک پشت سر هم برای زره‌های مدرن‌تر کنار می‌گذارد. گفته می‌شود که یکی از پیشرفته‌ترین نسخه‌های طوفان، سیستم هدایت سیمی را، به نفع هدایت لیزری و سرجنگی چندمرحله‌ای برای نفوذ به زره‌های مدرن‌تر کنار گذاشته است. به گزارش پرس‌تی‌وی ایران، طوفان 5 در برابر جنگ الکترونیکی نیز مقاوم است، زیرا اساساًً به جای وابستگی به هدایت رادیویی، لیزر را برای زدن هدف «پیاده» می‌کند. علاوه بر زره دشمن، توفان همچنین می‌تواند هواپیماهای کم‌سرعت و آهسته دشمن مانند توربوپراپ یا هلیکوپتر را هدف قرار دهد، و ظاهراً چند نوع طوفان وجود دارد که می‌توانند به جای هدف قرار دادن زره دشمن، در نقش ضد پناهگاه بتنی استفاده شوند.
همان‌طور که قبلاًً نوشتم، ایران در تکرار فناوری خارجی، برای تولید‌تانک‌ها و سلول‌های هواپیمای پیشرفته، بسیار عالی عمل می‌کند و در این زمنیه دست برتر را دارد. تاو/ طوفان نیز از این قاعده مستثنی نیست. اگرچه در این مورد به‌نظر می‌رسد که پایگاه تولید موشک ایرانی فرمول برنده‌ای را پیدا کرده و چیزی خلق کرده که از جهاتی ممکن است بهتر از نسخه اصلی باشد.