ایران در رسانه‌های جهان
سرویس سیاسی-
میدل ایست‌آی: ایران و آذربایجان؛
پشت پرده تنش‌های اخیر چیست؟
پایگاه خبری «میدل ایست‌آی» در گزارشی نوشت: یک جنگ لفظی و رزمایش‌های نظامی آذربایجان، ترکیه، پاکستان و ایران‌هراسی فزاینده از تشدید تنش در جنوب قفقاز را ایجاد کرده است.
تنش‌ها میان ایران و آذربایجان که دارای مرز 700 کیلومتری (430 مایلی) با هم هستند، در هفته‌های اخیر افزایش یافته است. تهران از ابتدای اکتبر تنها چند هفته پس از انجام رزمایش‌های نظامی مشترک آذربایجان و متحدانش ترکیه و پاکستان در باکو، مانورهای گسترده ارتش را در امتداد مرز خود با همسایه قفقازی خود انجام داده است. این رزمایش‌ها در حالی انجام شد که ایران مدعی شد ارتش اسرائیل در خاک آذربایجان مستقر شده است.
در جنگ سال گذشته در قره‌باغ، آذربایجان هواپیماهای بدون سرنشین اسرائیلی «کامیکازه» را در میدان نبرد مستقر کرد، در حالی که ترکیه تسلیحات و کمک‌های فنی به باکو ارائه کرد، که این امر به پیروزی نظامی این کشور بر ارمنستان کمک کرد.
در حالی که تنش‌های کنونی میان آذربایجان و ایران تاکنون به جنگ لفظی و تمرینات نظامی در مرزهای خود محدود شده است، ترس این وجود دارد که این امر به درگیری همه‌جانبه‌ای دامن بزند.
بسیاری از مشکلات بین ایران و آذربایجان ریشه در جنگ سال گذشته در قره‌باغ میان آذربایجان و ارمنستان دارد. قره‌باغ یک منطقه کوهستانی مورد مناقشه در آذربایجان است؛ که نزدیک به سه دهه قبل از جنگ 2020 در اختیار نیروهای ارمنی بود.
ایران، که با هر دوی این کشورها هم‌مرز است، در طول این درگیری‌ها تا حد زیادی سکوت اختیار کرد، اما در پایان اذعان کرد که منطقه مورد مناقشه علی‌رغم اینکه به‌طور سنتی از آن ارمنستان بوده، خاک آذربایجان است.
شیرین‌هانتر، دانشمند علوم سیاسی، عضو شورای روابط خارجی آمریکا و استاد دانشگاه جورج تاون واشنگتن‌دی‌سی در این خصوص می‌گوید: «ترکیه که با آذربایجان مرز مشترکی ندارد، مدت‌هاست که با حذف دسترسی ایران به ارمنستان به‌دنبال ایجاد ارتباط مستقیم با آذربایجان است. ترکیه مدت‌هاست که می‌خواهد یک مسیر زمینی به آذربایجان و از آنجا به شمال ایران و آسیای مرکزی داشته باشد. اگر ترکیه تصمیم بگیرد بلندپروازی دیرینه خود برای ایجاد ارتباط مستقیم با جمهوری آذربایجان را با حذف دسترسی ایران به ارمنستان به چالش بکشد، خطر تشدید افزایش می‌یابد.»
اسرائیل، دشمن منطقه‌ای ایران، یکی از حامیان اصلی آذربایجان در مناقشه قره‌باغ بود. اسرائیل همچنین دومین تامین‌کننده بزرگ سلاح باکو پس از روسیه است. بر اساس گزارش موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم، اسرائیل در چند سال گذشته با عرضه 825 میلیون دلار سلاح بین سال‌های 2006 تا 2019، بالاترین تامین‌کننده سلاح به آذربایجان بوده است. در ششم اکتبر، دیپلمات ارشد ایران درباره حضور اسرائیل در قفقاز «نگرانی‌های جدی» ابراز کرد.
هانتر می‌گوید: «ایران مطمئناً نگران بلندپروازی باکو نسبت به قلمرو خود و تبلیغات پان‌ترکیستی است که از باکو و حتی از ترکیه سرچشمه می‌گیرد.» «با این حال، در حال حاضر، هیچ تهدید واقعی جدایی‌طلبی در آذربایجان ایران وجود ندارد.» وی می‌افزاید: «اما در صورت تشدید بحران و درگیر شدن قدرت‌های خارجی، چشم‌انداز می‌تواند تغییر کند.»
پیشنهاد نفتالی بنت نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مبنی بر اینکه ایران باید «هزاران تکه» شود تا بتوان آن را از پای درآورد، ممکن است به معنای تجزیه نهایی ایران باشد.»
ویک: ایران برنامه هسته‌ای خود را احیا کرد
هفته‌نامه «ویک» در گزارشی نوشت: ایران بیش از هر زمان دیگری به بمب نزدیک شده است. آیا توافق هسته‌ای جدید امکان‌پذیر است؟
ایران هنوز سلاح هسته‌ای ندارد، اما نزدیک به ساخت آن است. از زمانی که دولت ترامپ در سال 2018 از توافق هسته‌ای 2015 خارج شد، که موجبات بازرسی‌های هسته‌ای سازمان ملل را در ازای رفع تحریم‌ها به همراه می‌داشت، ایران سرعت پیگیری خود را به شدت افزایش داده است. ایران در حال حاضر حدود یک ماه با تولید سوخت کافی برای سلاح فاصله دارد، اگرچه ساخت کلاهک و نصب آن بر روی موشک بسیار بیشتر طول می‌کشد. برخی از کارشناسان معتقدند که این کشور ممکن است در تلاش برای تبدیل شدن به یک «دولت در آستانه ساخت سلاح هسته‌ای» باشد و بتواند هر زمان که تصمیم همه‌جانبه‌ای گرفت، سلاح هسته‌ای بسازد، در حالی که برخی دیگر فکر می‌کنند که ایران صرفا به‌دنبال اعمال نفوذ در مذاکرات است، تا ایالات متحده را مجبور به بازگشت به توافق و لغو تحریم‌ها کند. پیمان اصلی بین ایران و گروهی از قدرت‌های جهانی، ایران را محدود به غنی‌سازی اورانیوم به 4 درصد کرد. اما اکنون این میزان به 60 درصد رسیده است، این در حالی است که رئیس‌جمهور جدید ایران ابراهیم رئیسی می‌گوید دولت او مایل به مذاکره است.
بایدن به‌دنبال احیای این توافق است و وعده «تعهد کامل» از سوی آمریکا را در صورت احیای توافق از سوی آمریکا داده است. اما او همچنین با اعمال محدودیت‌های جدید، با جلوگیری از استفاده ایران از دارایی‌های خود در بانک‌های کره جنوبی و ژاپن برای خرید واکسن کووید و فشار بریتانیا برای توقف بازپرداخت بدهی‌های قدیمی ایران، فشارها را افزایش داد. در این مرحله، ایرانیان دیگر به حرف آمریکا اعتماد ندارند و خروج آشفته از افغانستان به چهره ایالات متحده به‌عنوان کشوری که از قدرت نظامی آن باید ترسید، لطمه بزرگی وارد کرد و در تمایل ایالات متحده برای مداخله در خارج شک کرد.
اگر ایران به یک کشور هسته‌ای تبدیل شود یا حتی در وضعیت آستانه دستیابی به سلاح هسته‌ای قرار گیرد، کل خاورمیانه می‌تواند بی‌ثبات شود. برخی تحلیلگران فکر می‌کنند که کشورهای عربی سنی مانند عربستان سعودی و امارات متحده عربی، که ایران شیعه را رقیبی خطرناک می‌دانند، در صورت دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ای، آنها نیز به احتمال زیاد به‌دنبال سلاح هسته‌ای خواهند رفت. برخی دیگر استدلال می‌کنند که این «نظریه دومینو هسته‌ای» قابل قبول نیست؛ زیرا سعودی‌ها را ملزم به سرپیچی و حتی بیگانگی با متحد خود ایالات متحده می‌کند و حتی روسیه از دیدن مسابقه تسلیحات هسته‌ای در منطقه مردد است. با این حال، شکی نیست که اسرائیل، که خود دارای تسلیحات هسته‌ای ناشناخته است، به‌اشارات آیت‌الله خامنه‌ای برای نابودی دولت یهود، ایران هسته‌ای را تهدیدی وجودی برای خود می‌داند. طی دهه گذشته، اسرائیل بارها سیستم‌های کامپیوتری ایران را خراب کرده و دانشمندان هسته‌ای ایران را به قتل رسانده است؛ تا این برنامه را عقب بیندازد. اما اگر ایران این‌بار جلوتر برود، اسرائیل ممکن است وسوسه شود تا به‌طور پیشگیرانه به مناطقی که غنی‌سازی اورانیوم و توسعه بمب در آنها در حال انجام است حمله کند.
نشنال اینترست: جنگ آذربایجان و ایران
منجر به شعله‌ور شدن آتش منطقه‌ای می‌شود
«تاراس كوزيو» استاد علوم سياسي دانشگاه ملي كي‌يف و عضو غيرمقيم موسسه سياست خارجي دانشگاه جان‌هاپكينز در مقاله‌اي در پايگاه خبري تحليلي «نشنال اینترست» نوشت: جنگ لفظی و رزمایش‌های نظامی آذربایجان،ترکیه، پاکستان و ایران‌هراسی فزاینده از تشدید تنش در جنوب قفقاز را ایجاد کرده است. ایالات متحده باید به اسرائیل بپیوندد و از محور ترکیه آذربایجان پاکستان به‌عنوان وزنه مقابل ایران و روسیه در قفقاز جنوبی و خاورمیانه بزرگ پشتیبانی کند.
در حالی که تهران بزرگ‌ترین رزمایش نظامی خود را در سه دهه گذشته در مرز خود با آذربایجان برگزار کرده، ایران شعارهای نظامی خود را علیه آذربایجان تشدید می‌کند. در همین حال، میهن‌پرستی در جمهوری آذربایجان، که پس از پیروزی اخیر در جنگ دوم قره‌باغ در حال حاضر بالا است، برای مقابله با تهدید ایران بسیج می‌شود.
درگیری نظامی بین ایران و آذربایجان منجر به شعله‌ور شدن آتش منطقه‌ای می‌شود. با توجه به اینکه ترکیه به تازگی با امضای بیانیه شوشا باکو یک پیمان امنیتی ایجاد کرده است؛ترکیه مطمئناً از آذربایجان حمایت می‌کند. پاکستان، متحد ترکیه و آذربایجان، نیز فشار نظامی خود را در مرزهای شرقی ایران افزایش می‌دهد. در همین حال، ارمنستان، که مایل به پذیرش شکست خود نیست، می‌تواند وسوسه شود تا از فضای جنگ آذربایجان و ایران برای بازپس‌گیری آنچه ناسیونالیست‌ها «ارمنستان شرقی» می‌نامند، استفاده کند، و منجر به جنگ دیگری بر سر قره‌باغ شود. علاوه بر این، آتش منطقه‌ای برای سیاست امنیتی روسیه در قفقاز جنوبی مضر خواهد بود؛ زیرا عملیات به اصطلاح «حفظ صلح» روسیه در قره‌باغ را به خطر می‌اندازد. اگر متحدان منطقه‌ای آن ایران و ارمنستان در عملیات نظامی مشارکت داشته باشند، کرملین دیگر نمی‌تواند تظاهر به بی‌طرفی کند.