هر سه ثانیه، یک بیمار، به خون یا فرآورده‌های آن نیاز پیدا می‌کند. از هر سه نفر، یک نفر در طول زندگی به خون نیاز پیدا می‌کند. خونی که امروز اهدا می‌کنید، ممکن است فردا به مصرف یکی از دوستان یا اعضای خانواده خودتان برسد. هر فرد سالم، می‌تواند یک اهداکننده خون سالم باشد و شما با اهدای خون خود به همنوعانتان، زکات سلامتی خود را ادا می‌کنید. پس در حفظ سلامتی خود بکوشید و فراموش نکنید که همیشه چشمان یک بیمار نیازمند به خون، منتظر شماست.
اهدای خون مستمر سبب افزایش ضریب امنیت و سلامت خون شده و حداقل سن برای اهدای خون 18 سال تمام و حداکثر 60 سال و حداقل وزن 50 کیلوگرم می‌باشد. فاصله مجاز بین دفعات اهدای خون: برای مردان سالانه ۴ نوبت، برای زنان سالانه ۳ نوبت است. هر واحد خون اهدایی حدود ۴۵۰ میلی‌لیتر و معادل ۱۰ درصد حجم کل خون بدن است. اهدای منظم خون خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و سکته قلبی و همچنین سرطان را کاهش می‌دهد.
مهدی‌زاده، مدیرکل انتقال خون استان تهران با استناد به آمار موجود می‌گوید: «در سال گذشته میزان اهدای خون در تهران حدود ۵ درصد کاهش داشته است. مردم نگران انتقال بیماری کرونا از طریق اهدای خون نباشند، زیرا تمام مراکز انتقال خون به طور مرتب ضدعفونی می‌شوند.»
لازم به توضیح است در سال گذشته ۳۵۵ هزار و ۶۵۵ نفر به مراکز انتقال خون پایتخت مراجعه کرده‌اند که از این تعداد ۲۸۸ هزار و ۵۶۲ نفر موفق به اهدای خون شده‌اند. در سال ۹۹ تعداد ۱۳۰ هزار و ۷۰۳ نفر از اهداکنندگان جزو افراد مستمر بودند.
فرصت سبز خوبی‌ها
خوب بودن‌ها را می‌توانیم خودمان ایجاد کنیم. یکی از راه‌هایی که ما را به‌سوی واسطه شدن‌ها می‌کشاند، اهدای خون است. اهدای خون سالم، اهدای زندگی است. خون سالم من و تو، ماده‌ای است که تاکنون هیچ جایگزینی برای آن ساخته نشده است و فقط یک بنده نیکوکار می‌تواند آن را برای کسی که زندگی می‌طلبد، به ارمغان بیاورد و او را از مرگ نجات دهد. شاید هم این یک فرصت است که خدا به من و تو داده است تا میانبرهای خوب بودن را بپیماییم.
پلاکت، آلبومین، ایمونوگلوبولین و فاکتور هشت انعقادی را چهار فرآورده خونی پرمصرف‌اند. این فرآورده‌ها برای حفظ سلامت و تندرستی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پلاکت‌های خون در اثر بیماری‌هایی مانند سرطان خون کاهش می‌یابد. این بیماران نیاز به دریافت پلاکت‌های خون دارند که پس از اهدای خون و جدا‌سازی موارد موردنیاز، به آنها تزریق می‌شود.
آلبومین استخراج شده از خون استفاده فراوانی در اعمال جراحی دارد.
ایمونوگلوبولین برای بیماری‌های سخت اعم از عفونی و غیرعفونی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
خونی که باید فرآورده‌های آن را استخراج کنند مورد آزمایش‌های متعدد قرار می‌گیرد تا هیچ‌گونه آلودگی اعم از ویروسی و یا انتقال بیماری‌ها نداشته باشد.
عارفه ضیغمیان یک شهروند فعال در اهدای خون می‌گوید: «وقتی با خود فکر می‌کنم، می‌بینم با چند قطره از خون اهدا شده ما مثلاً به نوزاد نارس، هم به او زندگی بخشیده‌ایم و هم افتخار این را داشته‌ایم که از ابتدای زندگانی یک فرد در رگ‌های او زندگی را جریان دهیم. یک بیمار سرطانی که شیمی‌درمانی می‌کند، از مصرف‌کنندگان خون ماست. خانم بارداری که هنگام تولد فرزندش به خون ما نیاز پیدا می‌کند، بی‌شک، من و تو را از دعا فراموش نمی‌کند، زیرا خداوند با واسطه‌ای که ما هستیم، به او این مژده را می‌دهد که می‌تواند کودکش را در آغوش گیرد. خدای ما چه مهربان است که ما را در مسیر این چرخه‌ها قرار‌داده تا نیکی و لطافت معنوی را در جان و روان خود جاری کنیم.»
کاهش آسیب‌های قلبی و مغزی
با اهدای خون
دکتر مسعود سلیمانی متخصص خون‌شناس به فواید اهدای خون اشاره کرده و می‌گوید: «در فرایند طبیعی، به‌تدریج آسیب‌هایی در بافت‌های حساس بدن مانند قلب و مغز ایجاد می‌شوند که به ‌مرور زمان افزایش خواهند یافت اما با اهدای خون این آسیب‌ها روند کاهشی طی می‌كنند.»
وی با اشاره به این‌که با اهدا، خون‌‌سازی بهبود می‌یابد، توضیح می‌دهد: «در هر بار اهدا، مغز استخوان فعال‌تر می‌شود و به همین دلیل سلول‌های بنیادی افزایش می‌یابد و این کار باعث ترمیم بافت‌های قلبی و مغزی آسیب‌دیده می‌شود.»
این متخصص خون‌شناسی با اشاره به این‌که سلول‌های بنیادی در مغز استخوان وجود دارند و با اهدای خون آزاد می‌شوند، می‌گوید: «این سلول‌های در گردش قادر هستند آسیب‌های جزئی بدن را ترمیم کنند و از گسترش آن جلوگیری کنند. پس از اهدای خون آزمایش‌هایی از جمله هپاتیت و ایدز بر اساس استانداردهای جهانی روی خون اهداکننده انجام می‌شود تا خون با اطمینان کامل به فرد نیازمند تزریق شود. اهدای خون، کبد را به تحرک و تلاش بیشتر وامی‌دارد و با این کار پروتئین جوان، جدید و کارا وارد بدن می‌شود. افراد با اهدای خون ضمن آگاهی از سلامت و تندرستی خود از شادابی و نشاط بیشتری برخوردار می‌شوند.»
وی با اشاره به این‌که اهدا خون از فشارخون و پرخونی جلوگیری می‌کند، می‌افزاید: «درصورتی‌که پرخونی از حدی بالاتر باشد، امکان اهدا
وجود ندارد.»
این متخصص خون‌شناسی درباره این سؤال که آیا بدن می‌تواند خون موردنیاز خود را جایگزین کند؟ پاسخ می‌دهد: «سؤالی که پیش می‌آید این است که اگر بدن می‌تواند این مایه حیات را جایگزین کند، چه نیازی به اهدا خون توسط دیگران است؟ جایگزینی خون فوری صورت نمی‌گیرد و کسی که دچار خونریزی شده است، با دریافت خون بخش عمده‌ای از نیازش مرتفع و مابقی توسط بدن همان فرد جایگزین می‌شود.»
نیکی به خودتان بازمی‌گردد
سعی می‌کرد نگاه نکند. فقط دستش را باز و بسته می‌کرد و به سقف اتاق زل‌زده بود. صدای «اکبر» در گوشش بود: «ترسو! تو کجا و این حرف‌ها کجا؟ من دو سالی هست که خودم داوطلب می‌شوم؛ یعنی از سوم دبیرستان تا حالا.»
عرق کرده بود و بدنش مثل یک‌تکه یخ شده بود. صدای قهقهه و خنده‌های بلند و دسته‌جمعی بچه‌هایی که دور و بر اکبر بودند، آزارش می‌داد.
نفهمید چطور شد که بعد از یک روز سخت و امتحان هندسه‌ای سخت‌تر از آن، به‌جای اینکه به خانه بگردد، راه کج کرد و سر از این تخت درآورد. به‌خاطر روکم‌کنی بود یا...؟ یک‌بار دبیر دینی گفته بود: «خدا فرموده: به مردم نیکی کنید تا خدا نیز به شما نیکی کند.»بالاخره تمام شد. کیسه‌پر از خون را با چشمان خسته‌اش برانداز کرد و بعد از کمی استراحت از جا بلند شد. وقتی به خانه رسید، هنوز رمقی نداشت. روی در پیغامی گذاشته شده بود. «مادرت حالش بد شد، او را به بیمارستان ولی‌عصر (عج) می‌بریم.» مادر آن روز با یک موتور تصادف کرده بود.
این بار نیز نفهمید که چطور به بیمارستان رسید؟ پدر را در آغوش کشید و سراغ مادرش را گرفت. پدرش با انگشت به اتاق روبه‌رو اشاره کرد. مادر روی تخت دراز کشیده بود. نگاهش به کیسه خون افتاد که این بار وارد رگ‌های مادر می‌شد.
بهبودیافتگان کرونا،
می‌توانند پلاسما اهدا کنند
افراد بهبودیافته از کرونا برای نجات جان بیماران مبتلا به این بیماری، می‌توانند پلاسما اهدا کنند.
یکی از دلایل کاهش مراجعه برای اهدای خون می‌تواند ترس مردم از ابتلا به کرونا باشد. دوماهه ابتدایی بعد از بهبودی بهترین زمان برای اهدای پلاسما است.
افراد برای اهدای پلاسما بعد از گذشت ۲۸ روز از بهبودی به مراکز انتقال خون مراجعه کنند و به یاری هم‌وطنان بیمار بشتابند. سن اهدا باید بین ۱۸ تا ۶۰ سال باشد، این در حالی است که میانگین سن مبتلایان به ویروس کرونا بستری شده در بیمارستان‌ها ۴۵ تا ۵۰ سال است.
«پلاسمای بهبودیافتگان کرونا در چه شرایطی اهدا می‌شود؟» امیر‌هاشمیان یک پزشک پاسخ می‌دهد: «شرایط اختصاصی اهدای پلاسمای کووید ۱۹ عبارت است از: ارائه مستندات مربوط به ابتلای بیماری از جمله نتیجه آزمایش PCR‌، نتیجه آزمایش‌های سرولوژیک، مستندات بستری در بیمارستان و یا عکس سی‌تی‌اسکن ریه که توسط اهداکننده ارائه می‌شود.
مصرف آسپرین سبب منع اهدای پلاسما نمی‌شود و کسی که حین بستری آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کرده نیز می‌تواند پلاسمای کووید خود را
اهدا کند.
طبق استانداردهای سازمان انتقال خون ایران میزان هموگلوبین قابل‌قبول در آقایان ۱۳ تا ۱۷.۵ و میزان قابل‌قبول هموگلوبین در خانم‌ها حداقل ۱۲.۵ است.»
وی درباره اهدا خون افراد پرفشار توضیح می‌دهد: «حین اهدا ابتدا پزشک مسئول در محیطی محرمانه در ارتباط با سابقه تندرستی اهداکننده سؤال می‌پرسد. طبق ضوابط سازمان انتقال خون مصرف داروهای ضد فشارخون مشروط بر کنترل شدن فشارخون و عدم وجود عوارض این بیماری مانند عوارض قلبی، بلامانع است.»
این پزشک درباره افراد دیابتی خاطرنشان می‌کند: «ضمناً بیماران مبتلا به دیابت درصورتی‌که قند خونشان کنترل شده باشد، طی یک ماه اخیر تغییر دوز دارو نداشته باشند و عوارض دیابت به وجود نیامده باشد، می‌توانند پلاسمای خود را
اهدا کنند.»
وی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید:
«حجم پلاسمای جمع‌آوری‌شده ۵۰۰ سی‌سی است و باتوجه‌به این‌که بیشتر آن آب است در عرض ۴۸ ساعت در بدن جایگزین می‌شود. طبق دستورالعمل‌های استاندارد هر اهداکننده می‌تواند بعد از یک ماه و تا زمانی که میزان آنتی‌بادی در بدنش مناسب است و اگر سابقه اهدای خون کامل داشته باشد پس از ۸ هفته برای اهدای مجدد
اقدام کند.
متخصصان انتقال خون توصیه می‌کنند
برای اینکه هنگام اهدای خون وضعیت مناسبی داشته باشید شب قبل از اهدا استحمام کنید و همچنین از ۲۴ ساعت قبل از اهدای پلاسما از مصرف تخم‌مرغ و غذاهای چرب بپرهیزید.
به شما توصیه خواهد شد که حتماً ۱۵ دقیقه در محل خون‌گیری استراحت کنید و نوشیدنی و مواد خوراکی که در اختیارتان قرار می‌گیرد، مصرف کنید و بعد از پایان اهدای پلاسما برای جبران مایعات بدن ۸ لیوان نوشیدنی بنوشید و البته بهتر است این نوشیدنی چای، قهوه یا نوشابه‌های تحریک‌کننده
نباشد.
یک ساعت قبل از اهدای پلاسما از استعمال دخانیات پرهیز کنید و تا ۴ ساعت بار سنگین حمل نکنید و تا ۲۴ ساعت فعالیت‌های غیرمعمول و استرس‌زا انجام ندهید و روز خود را به‌آرامی
بگذرانید.»