1- شاخص‌های علم
* از امام علی(ع) پرسیدند: علم چیست؟ امام در پاسخ فرمودند: علم و دانش چهار جمله است: 1- خدا را به اندازه نیازی که به او داری عبادت کن. 2- به اندازه‌ طاقتی که در برابر عذاب جهنم داری خدا را نافرمانی  کن 3- برای دنیایت  به اندازه عمری که در آن سپری می‌کنی کار کن 4- برای آخرتت به اندازه مدتی که در آن هستی کار کن (تنبیه الخواطر، ج 2، ص 37)
2- معنای «لاحول و لا قوهًْ‌الا بالله»
* ابن ابی‌الحدید می‌نویسد: از حضرت علی(ع) درباره معنی این سخن «لاحول و لاقوه الا بالله»
سوال شد؟ امام فرمودند: ما با وجود خدا بر هیچ چیزی مالک نیستیم و به آنچه که او بر ما تملیک کرده نیز مالک نیستیم. پس هر وقت که بر ما تملیک کرد آنچه را که او از ما به آن مالک‌تر است، ما را مکلف فرموده و هر موقع که آن را از ما گرفت تکلیف آن را از ما ساقط نموده است. (نهج‌البلاغه - حکمت 404)
3- اوصاف مومنین واقعی
*‌روزی امام علی(ع) از کنار عده‌ای عبور می‌کرد و دید آنها لباس‌های سفید و گران قیمت پوشیده‌اند و (نشانه‌های تکبر در آنها مشهود است) رنگ صورتشان برافروخته است و خنده آنها بلند و زیاد است و با انگشت خود هرکس را که از کنارشان رد می‌شود مسخره می‌کنند. سپس به عده‌ای دیگر رسید که لاغر اندام و رنگ آنها زرد و در هنگام سخن گفتن متواضع بودند. آن حضرت در حالی که تعجب کرده بود و خدمت رسول خدا(ص) رسید و عرض کرد: یا رسول‌الله! دو گروه متفاوت را دیدم و هر دو گروه خود را مومن می‌دانستند؟ صفت مومن چیست؟ پیامبر اکرم(ص) سکوتی کرد و در پاسخ امام‌علی(ع) فرمود: یا علی! مومن بیست خصوصیت دارد که اگر یکی از آنها در او نباشد، ایمانش کامل نیست: 1- به نماز (جماعت) حاضر می‌شود 2- زکات را در وقت خود می‌پردازد 3- به مستمندان رسیدگی می‌کند. 4- یتیم را نوازش می‌کند 5- لباس‌های پاک و پاکیزه می‌پوشد 6- کمر به عبادت حق بسته است 7- راست می‌گوید 8- به وعده خود وفا می‌کند 9- در امانت خیانت نمی‌کند 10- زاهد شب و شیر روز می‌باشد. 11- در روز روزه‌دار و در شب بیدار و عابد است 12- همسایه را آزار نمی‌دهد 13- متواضعانه راه می‌رود 14- تشییع جنازه می‌کند و... (محجه‌البیضاء ج 4، ص 362)
۴- فرق بین ایمان و یقین
* روزی امیرالمومنین علی(ع) از دو فرزند بزرگوارش امام‌حسن(ع) و امام‌حسین(ع) پرسیدند: فرق میان ایمان و یقین چیست؟ هر دو برای رعایت ادب سکوت کردند تا هر یک که پدر گفت پاسخ دهند. امام خطاب به فرزند بزرگتر فرمود: یا ابامحمد! (کنیه امام‌حسن(ع)) پاسخ ده! امام‌حسن(ع) پاسخ داد: «بینهما شبر» یعنی فاصله بین ایمان و یقین یک وجب است. پدر از او توضیح خواست و امام‌مجتبی(ع) در توضیح فرمود: ایمان چیزی است که به گوش می‌شنویم و با دل آن را تصدیق می‌کنیم. و یقین چیزی است که با چشم آن را می‌بینیم و به وسیله آن بر چیزی که از ما پنهان است استدلال می‌کنیم (بحارالانوار، ج 70، ص 182)
5- استبداد رای عامل هلاکت
* امام‌علی(ع) فرمود: با وجود سه چیز هیچ عملی پذیرفته نیست: شرک و کفر و رای. سوال کردند: یا امیرالمومنین! مقصود از رای چیست؟  حضرت فرمود: اینکه کتاب خدا و سنت پیامبر او(ص) را کنار بگذاری و به رای خود عمل کنی (استبداد در رای و اجتهاد در برابر نص) (کنزالعمال، حدیث 164)
ادامه دارد