یک کاپشن بادی ساده، میانگین قیمتش یک میلیون تومان است. یک مانتو سیصد هزار تومان و قیمت پوشاک بچه سر به فلک می‌گذارد. باوجوداینکه به‌واسطه قیمت بالای لباس‌های وارداتی که بعضاً قیمت‌های میلیونی دارند، اقبال مردم بیشتر به سمت تأمین لباس‌های داخلی می‌رود، اما به نظر می‌رسد جنس داخلی هم قیمتی مناسب جیب خریدار ندارد و خانواده یک کارگر و یا یک کارمند که با حقوق مصوب اداره کار حقوق می‌گیرند، باید حقوق یک ماه خود را تنها صرف خرید برای یکی از اعضای خانواده خود کنند.
یک ژاکت زمستانی که تا سال گذشته به قیمت ۳۰ تا ۷۰ هزار تومان به فروش می‌رفت، حالا باید افزون بر ۱۵۰ تا ۲۵۰ هزار تومان خریداری کرد، بنابراین بسیاری از مشتریان حاضر به پرداخت چنین هزینه‌ای در شرایط اقتصادی فعلی نیستند.
از سوی دیگر هزار و یک خم مشکلاتی است که پیش روی تولیدکنندگان، سد راه نشسته‌اند و مانع تولید باکیفیت و نیز با هزینه‌های تمام شده کمتر می‌شوند.
تسهیلات و حمایت‌های‌اندک
از صنف پوشاک
ابراهیم شاپور زاده یک فروشنده پوشاک صراحتاً می‌گوید: « بازار پوشاک در دو ماه پایانی سال و همین‌طور فروردین‌ماه رونق دارد، اما به دلیل شیوع کرونا، سال گذشته صنف پوشاک، بازار پایان سال را به‌کلی از دست داد و باتوجه‌به اینکه خرید سال مردم هم ضعیف بود و در طول سال هم با رکود فروش روبه‌رو بودیم، امیدواریم که در پایان سال رونق به بازار برگردد، اما تاکنون که چنین نبوده است.»
وی در ادامه می‌گوید: «پوشاک تابع مد و شرایط فصلی بوده و به همین دلیل دارای تاریخ مصرف است و اگر در بازه زمانی مشخصی به فروش نرسد، علی‌رغم اینکه نو و دست‌نخورده است، از چرخه مصرف خارج می‌شود و لذا مجبوریم برای جلوگیری از زیان بیشتر، کالای خود را زیر قیمت خرید به بازار عرضه کنیم و این به معنای ازدست‌دادن سرمایه اولیه است.»
این فروشنده پوشاک در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون از تسهیلات حمایتی بانک‌ها استفاده کرده‌اید؟ می‌گوید: « کم بودن مبلغ تسهیلات و نرخ بالای بازپرداخت سبب شده تا رغبت برای دریافت این تسهیلات کم باشد، زیرا با وضعیت کنونی کاسبی و بازار توان بازپرداخت اقساط بانک را نداریم.»
عمده‌ترین چالش‌های سد راه
جذب مشتری
زمانی که ناحیه‌های ضربه‌پذیر در عرصه تولید پوشاک را به درستی بررسی کنیم، می‌توانیم با فکری بازتر به حل مشکل موجود بپردازیم. برخی از عمده مشکلات عبارتند از: نبود مشتری و مخاطب و کمبود روابط، کمبود اطلاعات و به‌روز نبودن، کیفیت و قیمت نامناسب پوشاک و...
محسن بهزادی یک تولیدکننده پوشاک در بازار تهران، به تولیدکنندگان جوان این عرصه توصیه می‌کند: « نبود مشتری کافی، یکی از عمده مشکلات تولیدکنندگان پوشاک به‌حساب می‌آید که از جمله عوامل آن می‌توان به قاچاق در صنعت نساجی، کم‌کیفیت بودن مجاری پخش پوشاک، کمبود ارتباطات و اطلاعات و .... اشاره کرد. تا زمانی که تقاضا در بازارها مناسب نباشد، نمی‌توان روی تولید تمرکز کرد. به همین دلیل یک تولیدکننده خوب، قبل از تولید باید به فکر بازار و تقاضا باشد و تولید کنندگانی که تازه این کار را شروع کرده‌اند، باید این مورد را در نظر داشته باشند که قبل از هر کاری، ارتباطات خود را گسترش دهند و سپس شروع به تولید کنند؛ به‌عنوان‌مثال شرکت در نمایشگاه‌های نساجی و ایجاد ارتباط با همکاران و مخاطبان می‌تواند تا حدی پاسخگوی این نیاز باشد.»
وی در ادامه می‌گوید: « بیشتر تولیدکنندگان لباس، رابطه تنگاتنگی با بنکداری‌ها دارند. اکثر بنکداری‌ها به دلیل سیاست‌هایی که دارند، مشکلات متعددی را در زمینه‌های تسویه‌حساب، نوع فروش و دیرکرد برای تولیدکنندگان ایجاد می‌کنند. شناخت بنکداران منصف با کارایی بالا و مورد اطمینان، می‌تواند تولیدکننده لباس را کمتر تحت‌فشار قرار دهد.»
این تولیدکننده باسابقه پوشاک دومین مشکل سد راه تولیدکنندگان این عرصه را این‌گونه تبیین می‌کند: «از جمله مشکلات تولیدکنندگان پوشاک که با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، کمبود اطلاعات از بازار و عدم شناخت بر روی مسائل روز و مربوطه است. شناخت رقبا، بازار، تکنولوژی‌ها، آگاهی از رویدادها و بسیاری از اطلاعات دیگر می‌تواند به تولیدکننده در راه‌گشایی در مشکلات و عقب نماندن از قافله رقبا کمک شایانی داشته باشد. خواندن مجلات و اطلاع از اخبار خبرگزاری‌های مربوطه و دنبال نمودن اخبار و رویدادها از طریق رسانه‌های مرتبط، از راه‌حل‌هایی است که آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.»
بهزادی در تکمیل صحبت‌هایش می‌گوید: « در بازار انواع پوشاک و مخصوصاً بازار پوشاک ایران، تولید کنندگانی که به قیمت و سپس کیفیت اهمیت زیادی می‌دهند، می‌توانند جای پای خود را محکم کنند. طبق آمار و تجارب، در بازار رکود معمولاً کسانی دوام می‌آورند که کالای خود را با قیمتی پایین و با کیفیت متوسط رو به بالا عرضه می‌کنند. حتی در بازار خوب و پررونق نیز کسانی که برای این دو مقوله اهمیت ویژه‌ای نمی‌دهند، مدت زیادی دوام نخواهند آورد.»
عدم فروش، مشکل پیش روی
صنعت پوشاک
فعالان بخش خصوصی در تمامی حوزه‌های صنعت و تولید کشور از دخالت‌های دولت، گلایه دارند و معتقد هستند که دولت با دخالت‌های بی‌اساس، فقط به صنعت و تولید کشور، لطمه می‌زند و توانایی بازکردن گره‌ای از مشکلات صنعتگران را ندارد و خواهان این هستند که دولت از دخالت در بخش خصوصی، دست بکشد.
دولت، بایستی به این خواسته فعالان بخش خصوصی، احترام بگذارد و با دخالت‌هایی که انجام می‌دهد مانع پیشرفت صنعت نشود و اگر می‌خواهد به یک حوزه، ورود کند تمام تلاش خود را به کار بگیرد تا موانع و مشکلات آن صنعت را مرتفع کند و در واقع بازوی مستحکم تولید باشد نه مانع آن!
دولت، باید به بخش خصوصی، بیشتر توجه کند و از نقطه‌نظرات کارشناسان این بخش، بهره بگیرد و با تأمل و هم‌اندیشی با آنها تصمیمات مؤثر و سازنده‌ای را در راستای ارتقای صنعت، اتخاذ کند.
بهرام شهریاری نایب‌رئیس‌اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک در پاسخ به این پرسش که یک میلیون نفر در صنعت پوشاک و نساجی کشور، فعالیت دارند و باتوجه ‌به شرایط به وجود آمده برای این صنعت، تکلیف فعالان این حوزه چه خواهد شد؟ می‌گوید: «حدود میلیون نفر در زنجیره تولید صنعت پوشاک و نساجی کشور، فعالیت دارند و حدود سیصد هزار نفر آن در حرفه فروشگاه داری فعالیت دارند و در حال حاضر، این تعداد، بازار فروش مناسبی ندارند و وقتی فروشگاه‌ها و مغازه‌های عرضه پوشاک فروش نداشته باشند، در واقع کارخانه‌ها و تولیدی‌های این صنعت نمی‌توانند به تولید خود ادامه بدهند و اگر دولت، برای برطرف شدن مشکلات موجود این صنعت، تصمیماتی اتخاذ نکند فعالان این صنعت با مشکلات عدیده‌ای رو‌به‌رو می‌شوند که تعطیلی تولیدی‌ها و کارخانه‌ها یکی از تبعات آن است.»
نایب‌رئیس‌اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک در ادامه همین بحث اظهار می‌دارد: « صنعت پوشاک در حال حاضر با مشکل عدم فروش رو‌به‌رو است و با توجه ‌به تصمیماتی که دولت درخصوص تأمین ارز واحدهای تولیدی و صنعتی گرفته است در آینده، نیز این صنعت در زمینه تهیه مواد اولیه با مشکلاتی رو‌به‌رو می‌شود.»
وی تصریح می‌کند: « تاکنون، دولت نتوانسته است که به این صنعت کمک کند و بهتر است با دخالت‌های نادرست و تصمیمات غیرکارشناسی شده، باعث بیشتر شدن مشکلات پیش روی این صنعت نشود و اداره همه امور را به خبرگان و فعالان این صنعت واگذار کند.»
این عضو اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک در ادامه، بیان می‌کند: « با توجه ‌به اینکه، صنعت پوشاک کشور، تاکنون با مشکلات بسیاری رو‌به‌رو بوده و از حمایت‌های دولت محروم بوده است ولی توانسته است به پیشرفت‌های قابل‌توجهی دست پیدا کند و در زمینه ارائه محصولات با کیفیت و  مد روز توانسته است جایگاه خود را در بازار به دست بیاورد.»
شهریاری در ادامه می‌افزاید: « صنعت پوشاک و نساجی کشور، انتظاری از دولت ندارد و یکی از مهم‌ترین خواسته‌های فعالان این صنعت از دولت این است که با تصویب قوانین و تدوین بخشنامه‌های دست‌وپاگیر، مشکلات این صنعت را بیشتر نکند. صنعت پوشاک و نساجی کشور، یک صنعت خصوصی است و امتیاز بخش خصوصی هم این است که انتظاری از دولت ندارد و فعالان این عرصه می‌توانند مشکلات موجود را برطرف کنند در صورتی‌ که دولت از دخالت‌های خود دست بکشد و کاری به این صنعت نداشته باشد»
نساجی در رتبه سوم واردات
کالای قاچاق به کشور
علی جدی، نایب‌رئیس‌دوم کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی مدعی است:
«منسوجات نساجی به دلیل نداشتن متولی قوی
در ساختار تصمیم‌گیری، در رتبه سوم واردات کالای قاچاق به کشور قرار دارند.»
وی نداشتن متولی قوی برای صنایع نساجی را مانند قطاری دانست که می‌خواهد با یک لوکوموتیو کوچک یک قطار بزرگ با چندین واگن را بکشد! اما چون قدرت لازم را ندارد، نمی‌تواند حرکت کند.
این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس می‌افزاید: « نتیجه ساختار ضعیف همین خواهد شد که صنعت نساجی به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین و معروف‌ترین صنایع ایران و با وجود توان بالای متخصصان داخلی، حدود ۵ میلیارد دلار واردات غیرقانونی را به خود اختصاص داده است.»
وی با اشاره به اینکه ترکیه در همسایگی ایران، سالی ۱۵ میلیارد دلار یعنی نزدیک به پتروشیمی ما، صادرات منسوجات نساجی دارد، می‌گوید: « ما هنوز نتوانسته‌ایم از این ظرفیت ارزشمند استفاده کنیم و در زمره واردکنندگان این محصول قرار داریم که باید با اصلاح ساختار، مشکلات تولیدکنندگان داخلی محصولات نساجی را حل کنیم.»
رئیس ‌فراکسیون استاندارد می‌افزاید: « برخلاف صنایع نفتی و پتروشیمی و معدنی، ۸۰ تا ۹۰ درصد صنایع نساجی در اختیار بخش خصوصی است، ازاین‌رو دولت باید بیشتر از آنها حمایت کند که در واقعیت این اتفاق نمی‌افتد.»
وی با اعلام اینکه سرانه سرمایه‌گذاری برای ایجاد هر نفر شغل در صنعت نساجی، یک‌پنجم صنعت پتروشیمی است، می‌گوید: «این موضوع برای کشور ما که نیاز به اشتغال‌زایی دارد، یک مزیت محسوب می‌شود.»
وی، قرارگرفتن صنایع نساجی در زمره صنایع کوچک و متوسط را هم خوب و هم بد دانسته و می‌گوید: «نقطه‌قوت این است که این صنعت در همه جای کشور توزیع و پراکندگی مناسبی دارد و نقطه‌ضعف این است که چون این صنایع کوچک هستند، اگر مشکلی داشته باشند، دسترسی به مسئولان ندارند و زمین‌گیر
می‌شوند.»
عضو کمیسیون صنایع با تأکید بر لزوم اصلاح ساختار صنایع نساجی در تکمیل صحبت‌هایش می‌افزاید: «چگونه است که مثلاً صنایع معدنی در وزارت صمت، معاون صنایع معدنی و شورای‌عالی معادن دارند، اما برای صنعت بزرگی مثل صنایع نساجی و چرم و کفش با ۱۴درصد اشتغال‌زایی کشور نهایت ساختاری که تعریف شده، یک مدیرکل صنایع نساجی و پوشاک است و این یعنی دسترسی به نهادهای تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای این صنعت پایین است که باید اصلاح
شود.»
جدی همچنین تکمیل زنجیره نساجی را یکی از نیازهای اصلی این صنعت برشمرده و می‌گوید:
«به ‌ازای هر تن صادرات مواد اولیه صنایع پتروشیمی، حدود هزار دلار ارز وارد کشور می‌شود، اما اگر همین مواد اولیه را تبدیل به فرش و کف‌ پوش کنیم، به‌جای هزار دلار، ۴ هزار دلار ارزآوری خواهد شد.
تکمیل زنجیره نساجی و افزایش توان داخلی فعالان این صنعت، شدنی است، اما نیاز به یک حمایت اساسی دارد که باید در دستور کار مسئولان قرار بگیرد.»