* دکتر حمیدرضا عزیزی فارسانی
1- بیماری کرونا به عنوان یک بیماری نوپدید، به‌طور مداوم علائم و عوارض جدیدی از خود نشان می‌دهد، به همین قیاس واکسن آن به‌خصوص واکسن‌های نسل جدید یعنی واکسن‌های ژنتیکی مانند واکسن (mRNA تولید شرکت فایزر، مادرنا و...) می‌تواند، عوارض ناشناخته و گاه جبران‌ناپذیری به جای بگذارد و هنوز حتی زمان لازم برای مشخص شدن کامل عوارض کوتاه‌مدت این واکسن‌ها نیز سپری نشده است؛ ملاحظه می‌فرمایید که در کشورهای سازنده این‌گونه واکسن‌ها اعم از آمریکا و انگلیس نیز، علی‌رغم شروع واکسیناسیون برای برخی گروه‌های پرخطر و کادر درمانی، بسیاری از افراد با وجود وضعیت وخیم و رکوردشکنی آمار مرگ و میر، به‌دلیل همین شبهات و عوارض احتمالی حاضر به تزریق واکسن‌های مذکور نیستند.
2- با توجه به نوظهور بودن واکسن‌های نسل سوم یا ژنی، هنوز نمی‌توان از احتمال ایجاد عوارض جانبی بلندمدت مانند ایجاد تغییرات اپی‌ژنتیکی در سلول‌های بدن انسان توسط آنها، مطمئن بود، چرا که هنوز مطالعات بلندمدت چندساله درخصوص این‌گونه واکسن‌ها انجام نشده است.
3- ابهامات جدی و قابل تامل درخصوص سیر اعطای تاییدیه‌های رسمی به واکسن‌های تولیدی شرکت‌های آمریکایی وجود دارد، چنان که حتی به اذعان رسانه‌های آمریکایی، مسئولین سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای تایید برخی از این واکسن‌ها از سوی مسئولین کاخ سفید شدیدا تحت فشار قرار گرفته‌اند. این شرایط، لزوم اتخاذ احتیاط عاقلانه را بیش از پیش گوشزد می‌کند.
4- آیا منطقی است، از کسانی که خون‌های آلوده به ویروس ایدز را به ما هدیه دادند و داروهای ضروری مورد نیاز بیماران کشور ما (مانند بیماران سرطانی) را به بهانه تحریم‌های ظالمانه، از ملت ایران دریغ کرده‌اند و حال به ناگهان دایه دلسوزتر از مادر شوند و واکسن به‌صورت هدیه و خیریه دریافت شود؟ آیا ساده‌انگاری نیست که جان و سلامت مردم عزیزمان را به عنوان نمونه آزمایشگاهی، برای آزمایش و بررسی کارایی واکسن بر روی یک جمعیت خاص، در اختیار سازندگان واکسن آمریکایی یا انگلیسی قرار دهیم، آن هم دولت‌هایی که طی چند دهه اخیر به انحاء مختلف اثبات کرده‌اند که کمترین حرمتی برای سلامت و جان ایرانیان قائل نیستند؟
5- تجربه تلخ داروهای بی‌اثر و ناکارآمدی مانند رمدزیویر و فاویپراویر که به‌عنوان نسخه شفابخش کرونا طی 10 ماه اخیر میلیاردها دلار به جیب شرکت‌های دارویی ریخت و اتفاقا تاییدیه FDA آمریکا و یا WHO را نیز داشت، ثابت کرد نباید مقهور هیاهو و سیاه‌بازی‌های جریانات به‌ ظاهر علمی و مافیای دارویی شد.
6- با در نظر گرفتن خطاهای علمی احتمالی به‌ویژه در مواقع اضطراری و تعجیل در ساخت این واکسن‌ها، وجود تردید جدی در مورد کارایی واکسن‌های تازه به بازار آمده در مقابل جهش‌های مکرر ویروس کرونا، وجود ابهام درخصوص بازه ایمنی‌زایی واکسن و نیز مجهول بودن عوارض درازمدت این واکسن‌ها علاوه بر عوارض فوری که تاکنون نشان داده‌اند (اعم از موارد فوت احتمالی و یا ابتلا به عوارض گوناگون گزارش شده)؛ موثر و ایمن بودن واکسن‌های فوق زیر سوال است. امروزه بیوتروریسم امری خیالی و ذهنی نیست؛ نظر به اینکه شواهد مسلم عینی از این شیطنت‌ها و نیز تست محصولات دارویی و واکسن‌ها در کشورهای آفریقایی و جهان سوم نیز وجود دارد.
در ضمن ایران در حوزه پزشکی و محصولات دارویی جایگاه بالا و سابقه درخشانی در صنعت تولید واکسن دارد. با توجه به ابهام در بازه ایمنی القایی تمامی واکسن‌های کرونا و احتمال احتیاج به تکرار واکسن، تولید واکسن ایرانی، برای پوشش نیاز بالای جمعیت داخلی یک ضرورت است و علاوه بر ایجاد افتخار و غرور ملی، می‌تواند زمینه صادرات و فروش به بخشی از جمعیت جهان را هم داشته باشد.
تحریم‌ها به هر حال یک واقعیت تلخ عینی است و تا قبل از رهنمود مهم مقام معظم رهبری نیز، در مسیر انتقال ارز و یا در اولویت قرارگیری ایران در لیست خرید واکسن، موانع جدی وجود داشته است؛ فلذا تلاش‌های ارزنده دانشمندان و محققان داخلی باید بیش از گذشته مورد حمایت قرار گیرد و از وارد کردن واکسن از کشورهای غیرقابل اعتماد خودداری شود.
امید است مسئولان کشور به فضل الهی، تدابیر عالمانه و همگرایی ملی و به دور از فضاسازی‌های سیاسی دشمنان خارجی و ساده‌اندیشی‌های برخی از عوامل داخلی، مسئله واردات، تولید و توزیع واکسن کرونا را به مطلوب‌ترین وجه ممکن انجام دهند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
* عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی