گفتن و نوشتن درباره امام حسین علیه‌السلام و آنچه در کربلا بر وی، خاندان و اصحاب گرانقدرش گذشت، کاری بس سهل و ممتنع است. چرا که از یک سو دریایی از اطلاعات و اخبار در اختیار ماست که می‌توانیم و باید از آنها بهره ببریم و از سوی دیگر آمیخته شدن اخبار سره و ناسره در روایت تاریخی کربلا، نوشتن و سخن گفتن را سخت دشوار کرده است.
گزیده‌ای شامل سه پایان نامه در سطح کارشناسی ارشد دانشگاه‌های کشور که با محوریت حضرت امام حسین(ع)، کربلا، نهضت عاشورا، و شخصیت‌های وابسته به آن امام همام(ع) از جنبه‌های مختلف اخلاقی، سیاسی، علمی، ادبی و مانند آن مورد بررسی قرار گرفته است که درخور توجه و بررسی است.
جایگاه مشارکت سیاسی زن
 در نظام سیاسی اسلام
با تأکید بر عملکرد سیاسی
حضرت زینب(س) پس از عاشورا
این پژوهش در ۶ فصل، روند مشارکت سیاسی زن مسلمان را بررسی می‌نماید. در فصل اول: به طرح مسئله، اهمیت موضوع، انگیزه، پیشینه و سابقه، اهداف، سؤال، فرضیه و... در فصل دوم: مفهوم و تعاریف مشارکت سیاسی از دیدگاه‌های مختلف، از دیدگاه غربی تا دیدگاه اسلامی و از دیدگاه سکولار تا دیدگاه دین مدارانه. در فصل سوم: به بررسی حقوق سیاسی و اجتماعی زنان در مکاتب مختلف با نگاه تطبیقی به فمینیسم می‌پردازد. در فصل چهارم: جایگاه زن در اسلام. در فصل پنجم: جایگاه شخصیتی و عملی حضرت زینب (س) نقش ایشان در واقعه کربلا و پس از آن همچنین خطبه‌های حضرت و وجوه مشارکت سیاسی حضرت زینب(س) و... در فصل ششم: نتیجه به شرح زیر می‌باشد: ۱) اسلام نه تنها مشارکت سیاسی زنان را مورد قبول قرار داده است، بلکه آن را به شرط رعایت تمامی اصول و موازین تشویق نیز می‌نماید. ۲) نقش و جایگاه زن در دین مبین اسلام نسبت به تمامی ادیان و فرهنگ‌های گذشته در مقام رفیع‌تری قرار دارد. ۳) فمینیسم به عنوان مکتبی که دفاع از حقوق زنان را تبلیغ می‌نماید دچار افراط و تفریط عمیقی گشته است. ۴) حضرت زینب (س) کامل‌ترین الگوی یک زن مسلمان برای شرکت در فرآیندهای سیاسی جامعه بوده است و ایشان تمامی وجوه یک کنشگر کامل سیاسی را در عین حفظ اصول و موازین اسلامی دارا می‌باشند.
جنبش‌های فکری سیاسی شیعه در دوره اموی
همواره در طول تاریخ، حق و باطل رو در روی هم قرار داشته و در ستیز با یکدیگر بوده‌اند. این مسئله در زمان بعثت پیامبر اسلام(ص) نیز وجود داشت. بعد از رحلت پیامبر(ص) نیز همان خط کفر و الحاد، البته این بار در لباس خودی، حکومت اسلامی را از مسیر اصلی خود منحرف ساخته و حذف اهل‌بیت(ع) به عنوان نواب پیامبر(ص) و برگزیدگان الهی را دستور کار خود قرار دادند. حوادث بر وفق مراد خط انحرافی رقم خورد و حکومت اسلامی ابتدا به عنوان خلافت در دست خلفای غاصب و بعد از حکومت کوتاه‌مدت علی(ع) و تحمیل صلح بر امام حسن(ع) به صورت سلطنت در دست خاندان ننگین اموی قرار گرفت. با توجه به معتقدات شیعه در باب حکومت وحاکم و اوضاع و احوال حاکم بر دوره اموی و ظلم و جور و بی‌عدالتی‌های بی‌حد و حصر امویان، در این دوره آزاد مردانی از شیعه به پا خاستند و با حرکت‌های اصلاحی خود سعی کردند مانع ترکتازی‌های بنی‌امیه گشته و احیاناً حکومت اسلامی را از دست آنها نجات داده و به مسیر اصلی آن برگردانند. این حرکات به صورت فردی و جمعی عمدتاً بعد از شهادت امام حسن(ع) شروع شد و با نهضت عاشورا اوج گرفت و نهایتاً منجر به سقوط دولت ننگین اموی گردید. مهم‌ترین جنبش‌های فکری سیاسی شیعه در دوره اموی به شرح ذیل می‌باشد: نهضت امام حسین(ع) قیام حجر بن عدی، میثم تمار، صیفی‌بن فسیل، قبیصهًْ بن ربیعه، رشید هجری، عمروبن حمق، اوفی‌بن حصن، جویریه‌بن مسهر، عبدالله‌بن یحیی، محمدبن ابی حذیفه، عبدالله بن هاشم مرقال، عبدالله بن خلیفه، صعصعهًْ بن صوحان، عدی‌بن حاتم، جاریهًْ بن‌قدامه، زرقاء دختر عدی، ام‌الخیر دختر حریش، ام‌البراء دختر صفوان، بکاره هلالیه، اروی دختر حارث، نهضت اباعبدالله الحسین(ع) نهضت اسرای کربلا، قیام مدینه، قیام مکه، قیام بصره، قیام توابین، قیام زیدبن علی(ع) قیام یحیی‌بن زید و نهایتاً قیام عباسیان.
ابعاد تاثیرپذیری انقلاب اسلامی ایران از نهضت حسینی
در این پژوهش به تبیین تاثیرات نهضت امام حسین علیه‌السلام در شکل‌گیری انقلاب اسلامی پرداخته شده است. با توجه به اینکه امام حسین علیه‌السلام بر اساس اصل امر به معروف و نهی از منکر قیام نمودند، مدل امر به معروف و نهی از منکر را برای تبیین تاثیرات نهضت حسینی بر ابعاد رهبری، مردم و ایدئولوژی انقلاب اسلامی به کار گرفتیم. امام خمینی رضوان‌الله علیه قیام امام حسین علیه‌السلام را یک مکتب و الگو می‌داند. این دیدگاه، بر نظریات ایشان تاثیر گذاشته و بر خلاف اهل سنت و بسیاری از علمای شیعه، ایشان با استناد به قیام امام حسین علیه‌السلام در جایی که اصل اسلام در خطر باشد، امر به معروف و نهی از منکر را حتی اگر ضرر جانی و مالی هم داشته باشد، واجب دانستند و از آنجا که حکومت جائر، بزرگ‌ترین منکر است قیام علیه رژیم شاه را بر علما و مردم واجب دانسته و به این ترتیب به یک رهبر انقلابی تبدیل شدند. با تلاش امام خمینی رضوان‌الله علیه و یاران و شاگردانش، از سال۱۳۴۲ حرکتی جدی جهت تحریف‌زدایی از فرهنگ عاشورا آغاز شد، به گونه‌ای که مردم، حقیقت عاشورا را درک کرده، تمام ابعاد نهضت حسینی در جامعه احیاء و فرهنگ مصیبت‌زده عاشورا تبدیل به یک فرهنگ حماسی، سیاسی و ظلم‌ستیز شد و حتی عزاداری‌ها نیز تبدیل به حرکتی سیاسی علیه رژیم شاه شد. نهضت حسینی با نفوذی که در بین اقشار مختلف جامعه داشت و همچنین به دلیل داشتن الگویی برای مبارزه، در تبدیل نمودن تشیع به ایدئولوژی غالب در انقلاب اسلامی، نقش مهمی ایفا کرد و از آنجا که بسیاری از آسیب‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اعتقادی رژیم شاه شباهت زیادی به آسیب‌های زمان یزید داشت، بسیاری از اهداف انقلاب نیز تحت تا‍‌ثیر اهداف قیام عاشورا شکل گرفت. همچنین نهضت حسینی انقلاب اسلامی را در راستای نهضت‌های انبیا و امامان علیهم‌السلام قرار داده است که هدف هم‍ه آنها اصلاح جامعه و هدایت مردم بوده است. در نتیجه روشن شد که نهضت حسینی، در پیروزی انقلاب اسلامی و تسریع روند شکل‌گیری آن نقشی اساسی داشته است. چنانچه اگر این تاثیرات را حذف کنیم، انقلاب اسلامی به پیروزی نمی‌رسید و یا حداقل به این سرعت نمی‌توانست فراگیر شود و برای شکل‌گیری به فرصت و نیروی بیشتری نیاز
داشت.