تاریخ شفاهی انقلاب به روایت مرحوم حاج حبیبالله عسکراولادی (شبشکنان)
هیئتهای مؤتلفه، پیشگام لغو انجمنهای ایالتی و ولایتی
راهپيمايي هيئتهاي موتلفه
به سوي بيوت مراجع
هيئتهاي موتلفه اسلامي سعي کردند جلساتي در خدمت امام تشکيل بدهند و براي اينکه اين موضوع را جدي جلوه بدهند، اولين راهپيمايي را در قم از مسجد اعظم به سمت بيوت مراجع به ويژه بيت امام در سال 41 ترتيب دادند. عزيزان شهيد ما شهيد اسدالله لاجوردي، شهيد صادق اسلامي و شهيد صادق اماني از گردانندگان آن راهپيمايي با پلاکارد بودند. در آن زمان به جز طرفداران رژيم منحوس، افراد دیگر نميتوانستند چنين راهپيمايي را داشته باشند به خصوص در قم و به خصوص آن راهپيمايي که در جلو آن تلاوت قرآن بشود و شعارهاي مراجع بر عليه تصويبنامههاي ايالتي و ولايتي پلاکارد شده باشد.
چرخ زمان به عقب برنميگردد!
همين که حرکت آغاز شد فشارها بر مساجد، اماکن متبرکه و حتي متدينين دانشگاهها تشديد شد. مرحوم حجتالاسلام فلسفي در مسجد ارگ در يک مجلسي که نسبتا جمعيت زيادي هم داشت گفت: «آقاي علم نخستوزير ميگويد که چرخ زمان به عقب برنميگردد. ما هم به ايشان اعلام ميکنيم چرخ زمان به عقب برنميگردد؛ مشروطه به استبداد باز نميگردد. اين شعار را من ميگويم شما هم چند بار بگوييد».
مسجد ارگ روبهروي کاخ سلطنتي بود و آن وقت هنوز از کاخ گلستان استفاده ميشد و در آنجا حضور داشتند. اين شعار يکي از شعارهاي کمنظير بود. يک مجلس ديگر هم آنجا برقرار شد. چون تعدادي از علما و چهرههاي مبارز را بازداشت کرده بودند در آن مجلس هم مرحوم فلسفي در بالاي منبر اين شعار را داد: «ايران کشور خفقان است، مرگ بر خفقان» و هيجان فوقالعادهاي در مردم پديد آمد. اين مرد در آن روزگار شايد مقاومترين منبر را داشت.
مجلسي در مسجد حاج سيد عزيزالله اعلام شد. وقتي اعلام شد همين هيئتهاي ديني که با مراجع و با آيتالله حاج آقا روحالله در تماس بودند، يک اعلاميه صادر کردند. روز قبل از اين مجلس ما با اين نيت که شايد لقاء پروردگار نصيبمان شود با وضو و غسل به مسجد حاج سيد عزيزالله رفتيم. وقتي که خبر برگزاري چنين مجلسي منتشر شد عوامل رژيم در سطح دربار و چند وزير، شبانه(بعد از 12 شب) به خانه مراجع رفتند و با بيان اينکه ما از مصوبه منصرف شديم از مراجع خواستند که جلو جلسه فردا را بگيريد.
چهار مرجع تقليد در تهران بودند، آيتالله تنکابني پدر مرحوم فلسفي، آيتالله حاج سيد احمد خوانساري و آيتالله آشتياني و يکي ديگر از بزرگان که در مسجد و مدرسه علميه مجد بودند و الان در خاطرم نيست(آيتالله محمدتقي آملي). نزد هر يک از اين چهار مرجع تقليد در تهران هم رفتند و گفتند که شما يک اعلاميهاي بدهيد. آقايان هم ابتدا گفتند ما بايد يقين کنيم که تصويبنامه لغو شده است. آنها هم گفتند ما از طرف دولت و از طرف شاه به شما داريم تضمين ميدهيم که انجمنهاي ايالتي و ولايتي برقرار نشود، چون لغو شده است. ممکن است که مثلا کمونيستها و ديگران از جلسه فردا سوءاستفاده کنند. بالاخره آقايان اعلاميهاي دادند و يکي از اعلاميههاي مراجع که خود رژيم سفاک آن را چاپ کرده، همين اعلاميه داراي چهار امضا است. صبح که عدهاي براي نماز به مساجد رفته بودند در تعدادي از مساجد مهم تهران اين اعلاميه چهار مرجع تقليد در تهران زده شده بود.
زيرکي مرحوم فلسفي
البته اتفاقاتي در اينباره در تهران، قم و در مشهد افتاد. در تهران از جانب رژيم به آقاي فلسفي که سخنران بود گفتند مجلس نيست و شما به مسجد نرويد. هيئتهاي ديني اول صبح که اين نيرنگ را يافتند ديدند که در راديو چيزي گفته نشده است. بنا بر اين تصميم گرفتند که بازار را تعطيل و مجلس را برقرار کنند و بروند با آقاي فلسفي تماس بگيرند و آقاي فلسفي را حتما بياورند تا در مجلس صحبت کنند. آقاي فلسفي با زيرکي که داشت گفته بود من به کساني که از من دعوت کردهاند قول دادهام، اگر برگزاري مجلس بايد لغو بشود آنها بايد لغو کنند و من خودم نميتوانم اين مجلس را لغو کنم.
از بيوت چهار مرجع تقليد تماسي با ايشان گرفته شد که ما فکر ميکنيم مجلس نباشد. ايشان پيغام دادند که موضوع خيلي پيچيده است و اين جور که الان به ذهن مبارک آقايان رسيده نيست. من البته اگر بروم مجلس را کنترل ميکنم و نميگذارم که مجلس به شورش تبديل بشود، ولي ما بايد حقايق را بگوييم. ما با آقاي فلسفي تماس گرفتيم و گفتيم که نظر شما چيست؟ ايشان گفتند که من موکول کردم به اينکه اگر اين مجلس بايد لغو شود، شماها بايد لغو کنيد. برادران گفتند ما ميخواهيم مجلس باشد، منتها تبادل نظري شد که ايشان بالاي منبر بگويد چون تصويبنامه هنوز رسما لغو نشده، دولت 15روز مجال دارد تا رسما الغا کند. اگر الغا نشد ما روز پانزدهم اين جلسه را خواهيم داشت. مجلس در تهران خيلي باشکوه برقرار شد و آقاي فلسفي خواست مراجع تقليد را در يک ساعت منبرش بيان کرد و بعد درباره اعلاميه مراجع تهران گفت: «چون من توفيق پيدا نکردم به خدمتشان برسم و اين اعلاميه را نميدانم چه کسي چاپ و پخش کرده است. اما همان طور که گفته شد دولت بايد رسما لغو تصويبنامه انجمنهاي ايالتي و ولايتي را اعلام بکند. اگر اعلام نکرد ما روز پانزدهم اين جلسه را در اينجا خواهيم داشت». به هرحال موضوع به بهترين صورتي جمع شد.