استفاده از الفاظ و کلمات خارجی و نام‌های نامتعارف بیگانه چندسالی است که زیاد شده و برخی هم در حال ترویج آن هستند، به طوری که اگر به گوشه و کنار و حرف‌های روزمره با اطرافیان خود توجه کنیم متوجه این نکته خواهیم شد که اسامی بسیاری از مغازه‌ها و فروشگاه‌ها، کلمات رایج در صحبت کردن، اسامی افراد و اشخاص و ... بیگانه و حتی نامأنوس است.
گذشته از این، بسیاری از کلمات فارسی دیگر مطابق دستور زبان فارسی ادا نمی‌شود، بسیاری از افراد خصوصا آنهایی که با فضای مجازی سر و کار بیشتری دارند، کلمات اصیل ایرانی را به صورت مخفف و آنهم مخفف‌های نادرست، تلفظ می‌کنند. حالا در این گزارش می‌خواهیم به نمونه‌هایی از این دست بپردازیم.
ابتدا چرخی در شهر می‌زنیم، پوشاک کاسپین، لوازم منزل ایساتیس، پیتزا هالیدی، سی‌دی‌سنتر، هایپراستار، تعویض روغن پرزیدنت، مبلمان سون، کافه قنادی سانی و بسیاری اسامی بیگانه دیگر بر سردر فروشگاه‌ها، مغازه و دیگر مراکز تجاری خودنمایی می‌کند. گذشته از آن بسیاری از مغازه‌ها خاصه پوشاک، برای نشان دادن تخفیف خود از کلمه خارجی sale، و یا عبارت off استفاده می‌کنند.
وقتی در صحبت‌های روزمره خود با اطرافیان‌مان دقت می‌کنیم نیز شاهد استفاده بسیار زیاد از لغات خارجی و اصطلاحات آن‌ها هستیم. به طور مثال واژه‌های پرکاربردی مثل اوکی OK(باشه)، پی‌وی PV(گفت‌وگوی خصوصی با یک نفر)، پابلیک(عمومی)، های کلس(سطح بالا)، اوپن مایند(روشن فکر)، کاور(روکش)، تایم(زمان)، برند(نشان تجاری)، رنک(رتبه)، آنلاین(متصل به اینترنت/ برخط) و بسیاری لغات دیگر هر روز و در گفتگوهای‌مان از آنها استفاده می‌کنیم.
همچنین بسیاری از لغات فارسی را برای کوتاه‌سازی به غلط تغییر می‌دهیم و همین امر باعث از بین رفتن تدریجی لغت اصلی می‌شود، مثلا این روزها بسیاری از جوانان برای «با شما تماس می‌گیرم» یا «به شما زنگ می‌زنم» از اصطلاح «می‌زنگمت» استفاده می‌کنند که اصطلاح نادرستی است. همچنین رسم‌الخط فارسی نیز در سال‌های اخیر خصوصا در فضای مجازی دستخوش تغییرات نادرستی شده است، مثلا خواهش به خاهش، اوضاع به اوضا، وضعی به وعضی، فکر به فک و آیا به عایا و... تغییر نوشتاری یافته‌اند.
صدا و سیما به عنوان بزرگ‌ترین رسانه یا دانشگاه عمومی کشور که اکثریت جمعیت ایران غالبا آن را رصد و دنبال می‌کنند و بسیاری از خانواده‌ها ساعاتی از اوقات خود را با آن می‌گذرانند نیز یکی از جاهایی است که در برنامه‌های مختلف خود از واژه‌های بیگانه زیادی استفاده می‌کند. کلماتی مانند کام‌بک(برگشت)، سیو (دریافت/ذخیره)، جامپ(پریدن)، هِد(سر)، فوت(پا) و هزاران اصطلاح دیگر که در صدا و سیما و به خصوص بخش ورزشی رایج و مصطلح است. این درحالی است که صدا و سیما به عنوان پرمخاطب‌ترین رسانه داخلی بیشترین تاثیر را نیز در رفتار، افکار و گفتار مردم دارد.
وقتی نگاهی به ادارات، نهادها، وزارتخانه‌ها، قوای سه گانه نیز می‌اندازیم نیز با چنین اصطلاحاتی مواجه می‌شویم، به طور مثال آبستراکسیون(به فرانسوی: Obstruction)، کمیسیون، فراکسیون و... در مجلس شورای اسلامی از کلمات و اصطلاحات پرکاربرد خارجی است. در دیگر ارگان‌ها نیز به تناسب از این چنین اصطلاحات و واژه‌هایی استفاده می‌شود.
در کتابهای ادبی از قبیل رمان و شعر نیز اگر جستاری داشته باشیم خواهیم دید که چندسالی است برخی نویسندگان تازه کار یا کسانی که اطلاع کمتری نسبت به ادبیات فارسی دارند در آثارشان فخامت کلام کمتر یافت می‌شود. همچنین در ترانه‌هایی که این روزها به برکت فضای مجازی به صورت فله‌ای منتشر می‌شود، بسیاری از الفاظ، اصطلاحات، یا بیگانه با زبان فارسی است یا آنقدر سست و نادرست به کار رفته که باعث شده زبان فارسی که سابقه‌ای دیرینه دارد در معرض اضمحلال و نابودی قرار بگیرد.
دکتر محمد رضا ترکی شاعر، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران، درباره وضعیت کنونی زبان فارسی و خطراتی که آن را تهدید می‌کند، می‌گوید: زبان فارسی اگر بخواهد بماند و در چرخه مدرنیته و دنیای امروز حذف نشود، چاره‌ای ندارد جز آنکه ظرفیّت‌های علمی خود را تقویت کند و به زبان علم تبدیل شود؛ در غیر این ‌صورت تردید نکنید که رفته‌رفته به یک لهجۀ محلّی برای محاورات عادی و روزمرّه تبدیل خواهد شد و توان خود را به عنوان یک زبان زنده از دست خواهد داد.
استاد زبان ادبیات فارسی دانشگاه تهران افزود: چنین زبانی استعداد ادبیات‌آفرینی خود را نیز در گذر زمان از دست خواهد داد و اهل ادبیّات و شعر و رمان نیز ترجیح خواهند داد، مثلاً، از زبان انگلیسی برای آفریدن و خواندن آثار ادبی استفاده کنند که هم از تنوّع آثار بیشتری برخوردار است و هم گویش ‌وران و خوانندگان بیشتری دارد.
شاعر صاحب نام کشورمان خاطرنشان کرد: در چنین حال‌وهوایی علاقه‌مندان به آثار کهن فارسی نیز احتمالاً به ترجمه‌های انگلیسی آن‌ها روی خواهند آورد و ترجمۀ شاهنامه و گلستان و بوستان و مثنوی را که برای‌شان قابل فهم‌تر است، به جای اصل این آثار خواهند خواند!
وی یادآور شد: سرنوشت تلخ فارسی در شبه قارّۀ هند و پاکستان و عقب‌نشینی و حذف این زبان در برابر زبان مهاجم انگلیسی در این سرزمین، به‌خوبی واقعی‌بودن این نگرانی و مستندبودن آن را ثابت می‌کند.
دکتر ترکی با اشاره به وضعیت زبان فارسی در دانشگاه‌های کشور، گفت: متأسّفانه دانشگاه‌های کشور ما که بیشترین وظیفه و سهم را در تقویت بنیۀ علمی زبان فارسی به عهده دارند در این زمینه سخت کوتاهی می‌کنند و هیچ تلاش ملموسی در این عرصه از خود نشان نمی‌دهند. دیگر نخبگان فرهنگی کشور نیز، اگر تلاش‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی را برای ساخت اصطلاحات علمی، در حوزه‌های مختلف علمی به سخره نگیرند، عملاً کار قابل ذکری برای گسترش ظرفیّت‌های علمی این زبان، یا تشویق جامعه در این عرصه انجام نمی‌دهند.
وی در پایان خاطرنشان کرد: البتّه عدّه‌ای هم هستند که با دامن‌زدن به تعصّبات قومی و زبانی و سره‌گرایی افراطی و عربی‌ستیزی عوامانه کار را خراب‌تر می‌کنند و ذهن جامعه را از زبان مهاجمی که سیلاب اصطلاحات و کلماتش را روزانه به زبان مردم جاری کرده، به سمت زبانی منحرف می‌کنند که سال‌های سال است چندان اصطلاح تازه‌ای به زبان فارسی صادر نکرده است.
مسئله فرسایش و خطر نابودی که زبان فارسی را تهدید می‌کند آن‌قدر جدی و نگران کننده است که رهبر معظم انقلاب در سال‌های اخیر بارها در این باره تذکر داده‌اند. یکی از تذکرات ایشان در دیدار رمضانی امسال با شاعران بود که ایشان فرمودند: «زبان فارسی قرن‌های متمادی است که عمدتاً به‌وسیله شاعران بزرگ حفظ شده و این‌گونه سالم و فصیح به دست ما رسیده است، بنابراین ما باید حرمت زبان را حفظ کنیم و اجازه نداریم با بی‌مبالاتی آن را به دست فلان ترانه‌سرای بی‌هنر بدهیم که الفاظ را خراب کند و بعد نیز با پول بیت‌المال در صداوسیما و دستگاه‌های دولتی و غیردولتی پخش شود.
حفظ هویت ملت بسیار مهم است چراکه ملتی که هویت خود را گم کند، در مشت بیگانگان آب می‌شود و از بین می‌رود.
من راجع به زبان فارسی حقیقتاً نگرانم زیرا در جریان عمومی، زبان فارسی در حال فرسایش است.
من از صداوسیما گله‌مندم، به‌دلیل اینکه به جای ترویج زبان صحیح و معیار و زبان صیقل‌خورده و درست، گاهی زبان بی‌هویت و تعابیر غلط و بدتر از همه تعابیر خارجی را ترویج می‌کند. انتشار فلان لغت فرنگی یک مترجم یا نویسنده از تلویزیون، موجب عمومی شدن آن لغت و آلوده شدن زبان به زواید مضر می‌شود.»
هر چند هرکدام از نهادها و ارگان‌ها به نوبه خود مسئول حفظ و حراست از زبان فارسی هستند اما فرهنگستان زبان و ادب فارسی مهم‌ترین متولی و نگهبان «زبان فارسی» در کشور محسوب می‌شود که از رسالت‌های اصلی آن حفظ و حراست از زبان فارسی، تولید واژگان جدید و ترویج آنها می‌باشد. حال با توجه به وضعیت کنونی زبان فارسی، این سوال در اذهان عمومی مطرح می‌شود که این فرهنگستان در قبال اضمحلال تدریجی این زبان چه اقداماتی انجام داده است؟